"Ik ga niet voor mensen invullen wat ze moeten zien”
Geen sierlijke balletopvoering, maar een rauw en eerlijk verhaal over het moment waarop al het vertrouwde opeens anders aanvoelt. In zijn nieuwe voorstelling HOME gaat choreograaf en danser Denden Karadeniz met ISH Dance Collective op zoek naar wat 'thuis' écht betekent. Met zijn kenmerkende dansstijl, een combinatie van breakdance en moderne dans, laat Karadeniz zien hoe het is als je houvast verdwijnt. Wat blijft er dan nog over?
Wanneer ik aankom bij de laatste doorloop van HOME bij Podium Lely in Amsterdam-West, hoor ik het dreunende ritme van elektronische muziek al in het trappenhuis. Zodra ik de zware deuren openduw, komt niet alleen de muziek me tegemoet, maar ook een golf van warmte.
Binnen is de energie bijna tastbaar. Vier dansers bewegen onophoudelijk over het podium, terwijl een groep van zo’n vijftien mensen in een halve cirkel toekijkt. Midden in de ruimte staat een enorme lichtgrijze bank, die voortdurend wordt verplaatst, gedraaid en opgetild. De dansers laten zich erop vallen en glijden er moeiteloos vanaf. Hun bewegingen balanceren tussen dans en acrobatiek: vloeiend, krachtig en onvoorstelbaar intens. Hoe ze dit een uur lang volhouden, is me een raadsel.
Als de dansers en crew vertrokken zijn, blijf ik achter met Denden Karadeniz - bekend van het televisieprogramma So You Think You Can Dance, die trots vertelt over zijn voorstelling. "Dit is de eerste keer dat ik met fysiek decor werk," bekent Denden terwijl hij naar de bank op het verder lege podium kijkt. "Normaal is mijn podium kaal. Maar die bank met de lamp? Dat is universeel. Iedereen herkent dat als thuis.”
“De bank is geen vast decorstuk. We tillen het, draaien het, dansen eronder door. Alsof je zekerheden plotseling verschuiven." Zijn handen vormen de bewegingen in de lucht terwijl hij praat. "Het mooie? Iemand die net cocktails heeft gedronken voor de voorstelling ziet iets anders dan iemand die verdrietig is. Dat mag. Het gaat erom dát het iets doet. Ik ga niet voor mensen invullen wat ze moeten zien. Ik maak geen danstheater. Ik maak dans.”
Het ambacht
Denden's stem klinkt gepassioneerd als hij het heeft over het dansersbestaan. "Kijk, Ajax-spelers hebben masseurs, ijsbaden, hele teams die hen ondersteunen. Wij? Wij hebben foamrollers en elkaar." De danseres die zich na afloop van de doorloop met een pijnlijke schouder omkleedt, gaat straks met een klein massageapparaat aan de gang, in de hoop dat het snel overgaat. “Wij staan minimaal vijf dagen in de week te zweten op de dansvloer. De ene dag trainen we breakdance moves en de andere dag zijn we alleen maar bezig met spierversterkende oefeningen. We worden onder de kunst geschaard maar eigenlijk zijn we natuurlijk een keiharde topsport.”
"Ik wil dat mensen dans zien voor wat het is: een even zware discipline als welke sport dan ook." Zijn ogen flitsen. "We geven alles, net als atleten. Alleen wij vertellen er nog een verhaal bij ook." Hij wijst naar de lege studio waar het zweet nog op de vloer glimt. "Kijk naar wat deze dansers kunnen. Waarom verdienen zij niet dezelfde faciliteiten?"
Net zoals elke topsporter moet je op een gegeven moment luisteren naar je lichaam. "Ik ben nu 35 en dans al sinds mijn zevende. Mijn lichaam heeft grenzen.” Hij knikt naar de dansers die zich omkleden. "Volgend jaar dans ik voor het laatst in mijn eigen tour. Daarna? Fulltime focussen op choreografie."
Tijdens de laatste doorloop van HOME ervaarde ik vooral de beweging, de fysieke intensiteit van de dansers. Maar in het Zaantheater, met het volledige decor en de lichtontwerpen, viel alles op zijn plek. De dansers waren geen losse lichamen meer, maar een familie: worstelend, botsend, elkaar vasthoudend en weer loslatend. Toch zag ik na afloop hoe iedereen er iets anders in las. Een toeschouwer dacht aan een psychedelische trip, een ander liet het gewoon over zich heen komen zonder er verder over na te denken. En dat is precies waar HOME in slaagt: het laat ruimte voor interpretatie. Je hoeft niet te begrijpen wat je ziet, zolang je het maar voelt.
HOME speelt van 3 april t/m 30 mei in theaters door heel het land.
Wil je meer zien van Denden Karadeniz? Bij Project Dans (NTR) zie je Denden aan het werk terwijl hij een choreografie aanleert aan de deelnemers.
Remi Kerkhoven
Is onmogelijk aan te treffen zonder een boek op zak, muziek op haar oren (als er maar enige vorm van groove in zit) of filosoferend over de talloze films die ze in kleine filmhuizen heeft gezien. Het liefst op de hoogte van alle nieuwtjes in het culturele landschap, zodat ze kan opscheppen.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!