Kijk

‘Ik voeg één Apocalyps aan mijn winkelwagentje toe’

Elke vrijdag ploft Alma Mathijsens nieuwsbrief vol kunst en cultuur op de digitale deurmat van onze abonnees. Voor wie, tot ons verdriet, nog niet is ingeschreven op deze wekelijkse parel, delen we haar overdenkingen ook hier. Zo blijf je toch op de hoogte van Alma’s kijk op alles wat er nú te zien, te beluisteren of te bezoeken is in het culturele landschap.

Schermafbeelding 2025 01 21 om 11 17 53

Alma Mathijsen

Geplaatst op vrijdag 24 januari 2025
Een kamer met aan de linkerkant een piano en een oude lamp. In het midden staan twee vrouwen. Ze hebben allebei een grijs tweedelig pak aan met een wit overhemd eronder. Rechts van hen staat een houten stoel.
Foto: HUMAN

Ik huil makkelijk, dat moet ik gelijk toegeven. Toch is het wel uitzonderlijk, ook voor mijn doen, om in een half uur tijd twee keer te breken. Ik keek Spoken word sessies vanachter mijn laptop in mijn krakkemikkige bureaustoel en was niet voorbereid op wat er zou komen. Over Spoken Word wordt altijd wat flauw gedaan, sommige mensen verkrampen gelijk bij het idee en rennen zo hard ze kunnen een andere kant op. Het helpt ook niet dat de Nederlandse literatuur het nooit helemaal wil omarmen. Terwijl het simpelweg een genre is, waarin goede en slechte dingen gemaakt worden, zoals bij elke flank van de kunsten. Om het te vinden moet een mens wel zijn best doen. Het gloednieuwe seizoen van Spoken word sessies is inmiddels niet meer op televisie te zien, maar alleen omhoog te takelen op de site van Human. Zonde om dit zo goed te verstoppen, en ook nog eens tussen iedere sessie een reclamefilmpje van dertig seconden te steken. Als je die hordes eenmaal hebt genomen, dan ontketent zich een land waar andere regels gelden. De sessies beginnen met Jesse Laport, stadsdichter van Arnhem, look-a-like van wijlen Heath Ledger, en houder van de derde plaats Groot Dictee der Nederlandse Taal 2023.

Daarna volgt Sophia Blyden, ik was al fan van haar bundel Dobberen, maar na het zien van haar sessie wil ik mezelf aan haar voeten werpen. Ik voeg één Apocalyps aan mijn winkelwagentje toe, zegt ze terwijl ze me bezwerend aankijkt. Op de achtergrond klinkt een piano, de referenties aan Gilmore Girls verheugen me. In Stars Hollow bestaan ten minste nog seizoenen. Ik kan niet uitleggen waarom ik graag in het land van Blyden ben, misschien omdat de realiteit te akelig is en iedereen daar zo normaal over doet. Verander nooit meer van gedachte, blijf bij je standpunt. Haal de trekker over. Ik weet niet tegen wie ze praat als ze zoiets zegt. Ik snap er überhaupt heel weinig van, en juist dat maakt dat het verademend is. Hier draagt de wereld geen masker.

Waar Marrit Jellema het precies over heeft, weet ik ook niet. Maar ik weet wel dat ze een groef in mijn geheugen heeft geslagen, dat ze een schemerlamp heeft aangeknipt in de diepste kuilen van mijn angsten. Voor een papieren zon declameert ze telkens opnieuw: vertel het ze dan. […] Een minuut stilte voor iedereen die zegt dat het slijt. De woede en het verdriet achter haar woorden zijn haast aan te raken. De tweede keer dat ik ernaar kijk, breek ik weer in tweeën. Ik weet niet of het voor iedereen is, of dat ik de enige ben die Jellema blind zou vertrouwen als expeditieleider in de krochten van de menselijke ziel.

Spoken word verdient het om uit het verdomhoekje van Nederlandse literatuur te komen. In het radioprogramma OVT zei Nelleke Noordervliet afgelopen weekend: ‘En de literatuur die ooit de pols van de tijd voelde, ligt nu zelf op apegapen.’ Ik had haar daar graag langer over horen praten, wat ik wel weet is dat dit niet geldt voor de gesproken literatuur. Die vibreert op talloze niveaus.

Kijk Spoken word sessies (Human) hier (6 filmpjes van rond de 5 min.)

Schermafbeelding 2025 01 21 om 11 17 53

Alma Mathijsen

Zal nooit ergens aankomen zonder snacks, zelfs in het theater smokkelt ze chips mee. Leest boeken het liefst in een keer uit, bij voorkeur in bad met extreem veel schuim en een bord pasta. Schrijft in de tussentijd romans over alles wat haar hart doet breken.

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!