Volgende!
4 op de 10 jongeren vinden dat kraken legaal moet worden: ‘Asociaal om pand leeg te laten staan tijdens woningcrisis'
Terug naar 3vraagt

Het grote drugsonderzoek: meerderheid jongeren oké met gebruik hasj, wiet en xtc, nog steeds weinig last van ‘snuifschaamte’

  • Artikel
  • 20 jul 2023
  • 4 minuten leestijd

Een pilletje op ADE, mdma op een huisfeestje, een lijntje coke om de laatste dag Lowlands door te komen: bijna de helft van de jonge mensen zegt dat drugsgebruik in hun omgeving geaccepteerd is. Maar draag je daarmee niet bij aan de zware drugscriminaliteit? De meeste gebruikers vinden van niet.

Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, onder jongeren tussen de 16 en 34 jaar. Een meerderheid vindt dat af en toe hasj, wiet of xtc gewoon moet kunnen, cocaïne hebben jonge mensen meer moeite mee. 
“Wiet en xtc zijn partydrugs, dat is wat meer geaccepteerd. Cocaïne associeer ik toch meer met criminaliteit en geweld”, zegt een deelnemer. Een ander: “Wiet en xtc zijn vrij onschuldig bij gematigd gebruik. Bij cocaïne ligt dat anders, dat is veel verslavender”. Ook zeggen deelnemers dat ze harddrug xtc gebruiken veiliger vinden dan cocaïne, omdat je pillen kan laten testen, en coke niet. 

Geen pil, al helemáál geen lijntje

Oudere mensen denken daar anders over. Een op de tien 55-plussers vindt dat af en toe een pil moet kunnen, cocaïne vinden ze een nóg slechter idee. “Van drugs komt alleen maar ellende, verdriet en harde criminaliteit. Daar moet je niet aan mee willen werken”, zegt een van hen in het onderzoek. 

Softdrugs daarentegen, dat vindt de meerderheid van alle groepen prima. “Hasj en wiet zijn veel minder verslavend en daar komt ook veel minder criminaliteit bij kijken, dus dat moet wat mij betreft gewoon kunnen”, vindt een deelnemer.

Rutte vindt gebruikers ‘idioten’

Een paar jaar geleden noemde Mark Rutte mensen die harddrugs gebruiken ‘idioten’ die ‘het verdienmodel van zware criminaliteit in stand houden’. Maar gebruikers zelf hebben nog niet zo’n last van snuifschaamte: 9 procent vindt dat ze met hun gebruik bijdragen aan drugscriminaliteit. Dat is wel iets hoger dan in 2019, want toen voelde 4 procent zich verantwoordelijk voor die criminaliteit. 

“Ja, die paar pilletjes per jaar zullen ergens vandaan moeten komen, maar ‘snuifschaamte’ vind ik overdreven”, zegt een gebruiker in het onderzoek. “Legalisering van xtc is wat mij betreft effectiever om die criminaliteit tegen te gaan”. De andere jongeren in het onderzoek zijn verdeeld over de legalisering van xtc: iets meer jongeren zijn voor. 

Alle drugs legaal?

En alles dan maar legaliseren, om drugscriminaliteit tegen te gaan? Ook daarover worden jonge deelnemers het niet eens. 46 procent vindt dat zowel softdrugs als harddrugs gelegaliseerd moeten worden, 44 procent vindt dat een slecht plan. Een voorstander: “De overheid houdt criminaliteit in stand door alle drugs illegaal te maken of houden.” 

Veel tegenstanders geloven niet dat drugs legaal maken ook echt een einde maakt aan drugscriminaliteit. En bovendien: “Drugs is niet goed voor je, dus waarom zou je dat als overheid legaliseren en daarmee normaal maken?”

Beetje drugs, veel straf

Op dezelfde dag dat Rutte gebruikers ‘idioten’ noemde, pleitte PVV-leider Geert Wilders ervoor dat mensen met een kleine hoeveelheid harddrugs op zak voortaan vervolgd moeten worden. Op dit moment hebben we in Nederland een gedoogbeleid voor een ‘gebruikershoeveelheid’ van harddrugs. Als iemand bijvoorbeeld één of twee XTC-pillen op zak heeft op een festival, worden die alleen afgepakt en krijgt diegene geen straf.

Een meerderheid van de jongeren (56 procent) vindt dat een slecht idee en bovendien zeggen jonge gebruikers dat het weinig zin heeft: 7 op de 10 zouden hun drugsgebruik niet aanpassen als ze het risico lopen om ook met een kleine hoeveelheid bestraft te worden. “De politie heeft het al veel te druk, die hebben wel betere dingen te doen dan mij met mijn paar pilletjes te bestraffen”, zegt een van hen.

Over dit onderzoek

3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Je kunt hier lid worden van 3Vraagt. Aan dit onderzoek, gehouden van 28 juni tot en met 15 juli 2023, deden 1622 jonge mensen mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land. De uitslagen worden gepubliceerd door EenVandaag en op jongerenplatforms van NPO3 en andere platforms van de Publieke Omroep.