Dit jaar werd op 12 juni het eerste vaatje haring voor € 95.500,- verkocht. De traditionele opening van het nieuwe haringseizoen op vlaggetjesdag. Maar hoe is eigenlijk vlaggetjesdag ontstaan?
Buisjesdag
De tradities rond vlaggetjesdag zijn vermoedelijk
ontstaan in Vlaardingen in de 18e eeuw onder de naam buisjesdag. De
eerste vermelding daarvan is in een krantenartikel uit 1787. In die tijd viert
men niet dat het eerste vaatje haring aan land komt, maar juist dat de schepen
vertrekken voor het vissen op haring. De schepen worden gepavoiseerd, versierd
met vlaggetjes, voorafgaand aan het vertrek. De dag van uitvaren is de
daadwerkelijke buisjesdag. Die naam komt van het type boot dat in die tijd voor
de haringvisserij wordt gebruikt: De haringbuis. De viering van buisjesdag
gebeurt in die tijd nog uitsluitend in Vlaardingen. In de Grote Kerk van
Vlaardingen is er voorafgaand aan vertrek ook nog een Buizen-Biddag. Op die dag
wordt gebeden voor een ‘behouden terugkeer’ en een succesvolle vangst. Pas in
de loop van de 19e eeuw wordt de benaming ‘vlaggetjesdag’
populair.
Na de 2e
wereldoorlog
In de loop van de tijd worden de haringbuizen vervangen door modernere schepen:
eerst de loggers en later de trawlers. Daardoor verwatert langzaam de betekenis
van vlaggetjesdag. Na de tweede wereldoorlog wil men daarom vlaggetjesdag nieuw
leven inblazen. In 1950 wordt in Scheveningen het Comité Vlaggetjesdag
opgericht en krijgt vlaggetjesdag een permanent karakter. De zaterdag voor
Pinksteren worden de schepen gepavoiseerd. Op zondag gebeurt er niks. Maar
tweede pinksterdag bekijkt men de schepen die de volgende dag zullen uitvaren. Het eerste schip dat na
weken op zee terug is om de eerste kantjes nieuwe haring aan wal te brengen, mag
zich de winnaar van de Haringrace noemen. Daarnaast worden ook festiviteiten
rond vlaggetjesdag georganiseerd met muziek, een vlootrevue en vuurwerk.
Scheveningen
Nadat de gehele Vlaardingse haringvloot in 1965 wordt
opgedoekt, verdwijnt vlaggetjesdag definitief uit Vlaardingen. De plek waar het
ooit begon. Scheveningen neemt dan de plek van Vlaardingen in. Dat doet
de stad vooral uit commercieel en toeristisch belang. Daarom wordt ook de
aanleiding van vlaggetjesdag veranderd. In plaats van het vertrek van de
schepen te vieren, besluit de organisatie dat vlaggetjesdag de dag wordt dat de
eerste Hollandse Nieuwe aan land wordt gebracht.
Promotie
Tegenwoordig is het feest vooral bedoeld als promotie
voor de verkoop van vis. De officiële start van het nieuwe haringseizoen is de
veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe, waarvan de opbrengst naar een
goed doel gaat. Daags daarna is de Hollandse Nieuwe van dat jaar overal te
krijgen.
Geschreven door: Maic Oudejans
Bronnen:
Marie-Anne van der Toorn (bestuurslid vlaggetjesdag
Scheveningen), Boek:
Haring,
een liefdesgeschiedenis, Huib Stam.
