Zo kun je als amateur je koffiekennis vergroten.

De meeste mensen drinken koffie zonder er heel diep bij na te denken. Voor een shotje cafeïne of het sociale moment. Maar koffie kan heel specifiek smaken. Experts weten verschillende bonen, duur van het branden en de herkomst te herkennen. Maar ook jij kan thuis koffieproeven.

Alleen al per land zijn er massa’s verschillende soorten koffiebonen. Het belangrijkste onderscheid in bonen is dat tussen de Arabica-plant en Robusta-plant. De Robusta bevat de meeste cafeïne, wordt sneller bitter en is wat zwaarder van smaak (vaker nootachtig of rokerig). De Arabica is zijn tegenpool en volgens koffiekenners lekkerder. Binnen de koffiewerelden zijn de prijsverschillen groot.

Koffie groeit het beste rond de evenaar: de coffee belt. Of een boon in Kenia of Brazilië groeit betekent verschil in smaak. Daarnaast zijn factoren als hoeveel water de plant krijgt, wat de voedingsstoffen in de grond zijn, en hoeveel zon er op de plant staat van invloed op de smaak. Geen twee plantages produceren dus dezelfde smaak bonen. Net als een druif op een wijnplantage.

Cuppen
Als de experts koffie proeven noemen ze dit cuppen. Voor dit cuppen worden de bonen niet op dezelfde manier bewerkt als je zou doen voor je eigen koffie. Ze beginnen met verse bonen, die ze ter plekke licht branden. Veel lichter dan je het voor normale koffie zou willen doen. De reden is om naast bitter ook meer smaken te identificeren. Dan worden de bonen grof gemalen, waardoor de smaak van het water niet zo sterk wordt.

Je kan als amateur ook koffie gebruiken die wel gebrand en fijn gemalen is. Volgens Ivo van der Putten, koffie makelaar, schep je de gemalen bonen bovenop een mok heet water. Zoals vaak als je iets goed wilt proeven is het eerst een kwestie van goed ruiken, dus dat is stap 1. Daarna pas roer je de koffie en het water door elkaar om de smaak aan het water te geven.

Na het roeren haal je de bovenste laag van de koffie. Dan schep je met een lepeltje wat koffiewater op en slurp het luid je mond in. Hoe meer lucht je meeneemt, hoe beter, omdat de smaak en aroma’s dan beter vrijkomen. Beweeg het koffiewater een paar seconden rond in je mond en spuug het vervolgens uit in een spuugemmertje.

Koffiesmaken
Waar je naar zoekt is wat deze koffie typeert of juist waar het de plank misslaat. Als de koffie te zuur is, is het waarschijnlijk niet goed gefermenteerd, en ook bij een aardappelachtige of overdreven grondsmaak gaat het fout. Een droge nasmaak bij koffie is ook niet de bedoeling. Maar niet alle (bij)smaken zijn slecht. Een koffie kan een hele eigen smaak hebben door bijvoorbeeld wat bloemig te smaken, of houtig, aan de zoete of bittere kant. Koffie kan ook een chocolade of karamel smaaktoon hebben, of die van tabak of noten.

Net als bij wijn zijn er dus heel veel variaties en specifieke kenmerken waaruit je de kwaliteit kan afleiden, maar uiteindelijk moet je het vooral zelf lekker vinden. Om de voor jou perfecte koffie te vinden kan je experimenteren met de boonsoort, maar ook met hoe gebrand de bonen zijn, hoe grof de maling is en de verhouding boon en water.

Geschreven door: Cilia Hulspas