Het is deze maand 20 jaar geleden dat prinses Diana omkwam bij een auto-ongeluk terwijl ze vluchtte voor de paparazzi. Juist in de herdenkingsmaand wordt er een documentaire uitgezonden die volgens haar vrienden haar privacy zou schenden.

Dit weekend zendt de Britse tv-zender channel 4 de documentaire 'Diana in her own words' uit. De documentaire is omstreden omdat er beelden te zien zijn van Diana die spreektraining krijgt en daarbij privé-dingen zegt over haar huwelijk met Charles.

“Het houdt de Britten flink bezig”, vertelt Groot-Brittannië-correspondent Suse van Kleef. Aangezien de documentaire zelf niet wereldschokkend is - de beelden zijn al 13 jaar geleden in de VS uitgezonden en de quotes zijn overal bekend – gaat het bij de Britse koffieautomaten vooral om de vraag: vinden we het oké dat een Brits kanaal dit uitzendt?

De zender zegt er zelf over dat de tapes van ‘belangrijke historische waarde’ zijn en vindt daarom dat de beelden nu wel vertoond moeten worden.

Dit roept de vraag op: hoe zit het eigenlijk tegenwoordig met de verhouding tussen Britse media en de royals 20 jaar na Diana’s dood? En hoe zit dat in Nederland?

Over Groot-Brittannië kunnen we kort zijn, zegt Van Kleef. “Er zijn geen regels. De tabloids doen nog steeds wat ze willen. Ze printen alles wat ze kunnen vinden van prins George.”

Hoewel de dood van Diana de discussie op gang bracht over hoe de roddelpers opereert, is er sindsdien eigenlijk weinig veranderd. “Diana’s relatie met de pers had natuurlijk ook twee kanten. Ze had last van ze maar zocht ze ook vaak op.”

De koninklijke familie houdt rekening met paparazzi. “De kinderen gaan privéscholen en universiteiten waar goede afspraken mee te maken zijn. Vroeger was dat ook al zo: William ging niet voor niets studeren in het slaperige stadje St. Andrews in Schotland. Daar mocht de pers niet op universiteitsterrein komen.”

Dit betekent trouwens niet dat ze alles pikken. Als het uit de hand loopt, schrijven ze brieven naar hoofdredacteuren en kunnen klagen bij de waakhond, IPSO. Dit gebeurde bijvoorbeeld toen paparazzi lokpeuters inzetten om George bij zijn nanny weg te lokken en toen de Daily Star schreef dat Harry een affaire had met de zus van Kate, Pippa.

Daarnaast proberen de royals hun imago in eigen hand te houden door zelf dingen naar buiten te brengen. “Vorige week verschenen William en Harry in een BBC-documentaire over hun moeders dood. Die was onkritisch en zoet. Maar hoe open ze waren dat was tot nu toe ongekend", zegt Van Kleef.

In Nederland is de relatie tussen media en de koninklijke familie heel anders. Hier bestaat namelijk een mediacode. “Die is in 2005 ingesteld toen de prinsessen klein waren om hun privacy te beschermen”, vertelt Kysia Hekster, die voor de NOS verslag doet van het Koningshuis. Er mogen geen privéfoto's en -video's van de koninklijke familie worden gepubliceerd en daarvoor in de plaats krijgen journalisten twee keer per jaar een fotosessie en de kans om een paar vragen te mogen stellen.

Het is echter een code en geen wet. Niet alle journalisten houden zich er ook aan. Zo publiceerde de Nieuwe Revu in 2014 foto's van een hockeyende Amalia. Het blad werd voor de rechter gesleept. De rechter stelde de koninklijke familie in het gelijk en het blad moest een boete betalen.

Hoewel de code omstreden is omdat het de persvrijheid aan zou tasten houden de meeste media er zich wel aan. “We zijn gewoon veel braver dan in Groot-Brittannië”, zegt Hekster. “Voor veel bladen geldt: als je wel foto’s publiceert, kan het reputatieschade opleveren. Lezers zeggen dan: laat die mensen toch met rust.”

Kijk ook naar 'Lady DiDionne', de serie waarin Dionne Stax Diana's bewogen leven schetst: