Complete afleveringen van
Filemon Buiten Westen vind je op NPO Start.
Verplichte tradities
- 5 minuten leestijd
Zoals oma en opa het deden.
Kan je het je voorstellen? Dat je van je familie mee móet doen aan een dansvoorstelling of het verzamelen van knollen? Dit is bij de Trobrianders heel normaal.
Everybody dance
De bewoners van de Trobriand Eilanden, Papua-Nieuw-Guinea, hebben namelijk overal een traditie voor en iedereen moet meedoen. Tijdens deze tradities wordt veel gedanst. Zo is er een dansceremonie om afscheid te nemen, om de cricketwedstrijd te openen en voor het oogsten van de yam-knollen. Ze dansen in traditionele kleding en hiermee eren ze ook gelijk de doden. Dat is best praktisch, toch? Zij vinden dat tradities de gemeenschap bij elkaar houdt. Zonder tradities, geen community en worden we té individueel.Verdwijnende tradities
Bij de Trobrianders moet iedereen dus meedoen aan de tradities. Ook de jongeren. Ze moeten alle danspassen kennen en krijgen dan ook op school hier les in. Toch weten de meesten niet meer hoe je traditionele kleding maakt. Je bent met een simpele rok al een paar weken bezig, en een wat ingewikkelder model langer dan een maand. Voor één rok! Zo zie je dat ook hier tradities langzaam verdwijnen.Bedreigingen
Ook de kerk heeft een grote invloed op het verdwijnen van de tradities van de Trobrianders. Zij proberen de Trobrianders het geloof over te brengen en keuren de eeuwenoude tradities af. Ook is het in de winter soms lastig voor de gemeenschap om aan voldoende voedsel te komen.Next level cricket
Cricket wordt al generaties lang gebruikt om vreedzaam oorlog te voeren. Dit kan dagen duren en ook de vrouwen doen mee. Het wordt gespeeld in traditionele kleding. Er wordt veel gejuicht, gezongen en jawel, gedanst. Totaal anders dus dan hoe wij dit spelletje kennen. Zo zijn er nog wel wat meer dingen die de Trobrianders anders doen.Seks
In de pubertijd word je al door je ouders gestimuleerd om te experimenteren met seks. En dan bedoelen we niet gelijk seks met iedereen. Het liefst wel met andere Trobianders. De Trobianders zien dit namelijk als een voorbereiding op een goed huwelijk. De ouders bouwen ook een hutje voor hun mini-me's en hier mogen ze zoveel mogelijk experimenteren met verschillende partners.Goddelijke yams
Yams? Waar hadden we dat eerder gehoord? Oh ja, de yam-knolfeesten. Dit is een wortelknol dat elke dag op het bord van een Trobriander ligt. De knol lijkt op een zoete aardappel en heeft een hele speciale betekenis voor deze cultuur. Ze zijn niet alleen om te eten, maar je kan er ook mee betalen. Je kan ook pronken met je yam-collectie. Dus laat het duidelijk zijn: hoe meer yams, hoe rijker je bent en dus meer macht en aanzien.
Maar we zijn nog niet klaar met de yams. De yam is dus een statussymbool. En elke man moet een yam-huis bouwen voor vrouw. En als je meerdere vrouwen hebt? Dan moet je voor elk een huis bouwen. Maar het is aan de vrouw om dit huis dan weer te vullen.
60 bakken koffie
De Trobrianders gebruiken ook betelnoot. Dit is een soort drugs met een oppeppend effect. Je bloed stijgt naar je hoofd, je krijgt er super veel energie van en je hart gaat sneller kloppen. Maar je krijgt ook rode tanden als je het iets te vaak gebruikt. En nog een andere fijne bijwerking is dat je zelfs je tanden kan verliezen... Oh, en je moet het goedje niét doorslikken, want dan word je te high. Alleen het stamhoofd heeft hier allemaal geen problemen mee, die gebruikt het de hele dag door.Meer interessante Trobirand-weetjes:
- De Trobriand eilanden worden ook wel de ‘Eilanden der Liefde’ genoemd.
- Het eiland dat Filemon bezoekt heet Kiriwina, dat is ongeveer zo groot als Ameland.
- Op Kiriwina ligt de enige landingsbaan van de eilanden. De Trobriand Eilanden hebben 12.000 inwoners.
- Dim-dim betekent in het Kilivila, de taal van de Trobrianders, ‘witte man’.
- De titel ‘chief’ wordt niet overdragen van vader op zoon, maar van moeder op zoon.
- Zodra een man trouwt, gaat hij deel uitmaken van de clan van zijn vrouw.
- Omdat seks voor het huwelijk mag, kan het zijn dat er een meisje zwanger wordt. Het kindje wordt dan opgenomen in de familie. De papa wordt alleen niet gezien als de verwekker. Dat is dan de ‘Baloma spirit’.
- Er is een vermoeden dat in yams een chemische stof zit die als anticonceptie middel werkt. Daarom loopt het eiland waarschijnlijk niet helemaal over van de baby’s.
- Trobrianders maken geld van palmbladeren. Maar dat kan alleen van één bepaald blad, anders is het nep geld.
- Je wordt als man aantrekkelijk gevonden als je goed kan vissen. Dus heren, wellicht is Papua-Nieuw-Guinea een leuk idee voor het volgende vistripje?
Meer, meer, meer?
Mongoolse Nomaden moeten kilometers rijden om te douchen.
Bij de Bijagos worden de vrouwen vereerd en gevreesd.
De Yanomami leven met tweehonderd man in één huis! Daar gaat je privacy.
Het enige wat de Hadzabe nodig hebben is een pijl en boog.
Filemon is ook in Mexico bij The running people!