Over minder dan een week verkiest het machtigste land ter wereld haar nieuwe leider. NPO3 blikt deze week terug op de voorverkiezingen.

Over een paar dagen wordt duidelijk wie de opvolger van de Amerikaanse president Barack Obama zal worden. Het Amerikaanse volk zal de strijd beslechten tussen Democraat Hillary Clinton en Republikein Donald Trump. NPO3 stoomt je klaar voor de verkiezingsdag en neemt je vandaag mee naar de voorverkiezingen. 

Deel 3: De lange adem

De presidentsverkiezing is een ware uitputtingsslag. Clinton maakte haar kandidatuur op 12 april 2015 bekend en Trump op 16 juni van dat jaar. Vanaf dat moment begon een vrijwel onafgebroken tour door het land van toespraken, bedelen voor donaties en het houden van voorverkiezingen. Beide kandidaten moesten hun partijgenoten er eerst tijdens voorverkiezingen van overtuigen dat zij hun partij mochten vertegenwoordigen. 

Zo werkt het
De kandidaten worden per staat gekozen op twee manieren: er wordt in de meeste staten gestemd maar de Democraten houden in sommige staten zogeheten caucuses, waar mensen per regio bij elkaar komen en na discussie een kandidaat kiezen. Beide partijen hielden onafhankelijk van elkaar op 1 februari de eerste voorverkiezing in de staat Iowa. Hierna volgde een slopende strijd langs alle staten. 

Donald Trump and the freak sixteen
Niet een, niet twee, niet drie, maar liefst zestien andere Republikeinen heeft Donald Trump van zich afgeschud. De grote favoriet was op voorhand Jeb Bush. De voormalig gouverneur van Florida en de zoon van ex-president George H.W. Bush en het 'slimme broertje' van ex-president George W. Bush, harkte in no time honderd miljoen dollar aan sponsorgeld binnen. His Trumpness bleek echter een natuurkracht waar niemand tegen opgewassen was en Jeb Bush nog wel het minste. Trump versleet hem als moe en passief. De klap op de treurpijl was toen Jeb aan het einde van een toespraak een stille zaal vroeg: "kunt u alstublieft klappen?". 

Het Republikeinse kandidatenveld was een ratjetoe aan figuren. Hersenchirurg Ben Carson zei dat de piramides van Egypte in de bijbel werden gebruikt als graanschuren. Gouverneur-predikant Mike Huckabee suggereerde dat Obama's buitenlandbeleid bestond uit het leren van Koranverzen. Gouverneur Bobby Jindal's slogan was 'tanned and ready' (gebronsd en gereed) terwijl hij zijn huiskleur niet van de zon, maar zijn Indiase ouders kwam. Ted Cruz stelde voor zoveel bommen op Syrië te gooien dat het zand "licht zou gaan geven". Maar wat ze ook zeiden, Trump heeft op geen enkel moment een écht serieuze tegenstander gehad.

Clinton vs. Sanders
In 2008 verloor Hillary Clinton de nominatie van Barack Obama, en toen wist eigenlijk iedereen al dat ze zich in 2016 weer kandidaat zou stellen. Vanwege Clintons ongekende naamsbekendheid en politieke talent ging men er vanuit dat er geen serieuze tegenkandidaat zou zijn. Toen de 73-jarige sociaaldemocraat Bernie Sanders zich kandideerde maakte niemand zich in huize Clinton dan ook zorgen. Sanders groeide echter in korte tijd uit tot een immens populaire cultpoliticus. Waar Clinton haar mening over ieder onderwerp weleens heeft veranderd, bleef Sanders zijn hele carrière zijn idealen trouw. Met name jongere kiezers raakten in zwang van zijn boodschap van gezondheidszorg als recht, hogere belasting voor superrijken, geen collegegeld en zijn verzet tegen campagnebijdrages van grote bedrijven.

In Amerika heeft het woord 'socialisme' een ontzettend negatieve bijklank. Jezelf een socialist noemen staat daar gelijk aan politieke zelfmoord. Toch noemt Sanders zichzelf een sociaaldemocraat. "Meneer Sanders, men noemt u een liberaal en socialist, waarom accepteert u dat niet als de belediging zoals ze zijn bedoeld", grapte komiek Stephen Colbert. Clinton haalde bakken vol campagnegeld binnen bij banken en grote bedrijven, Sanders deed dit met bijdrages maximaal 27 dollar van gewone mensen. Sanders vergaarde ongeveer een derde van de stemmen en kreeg overal door het land voetbalstadions vol enthousiaste fans. Dat hij uiteindelijk nooit echt een serieuze tegenstrever was wordt gedeeltelijk goedgemaakt doordat hij Hillary met zijn boodschap naar links heeft getrokken.

Morgen: Deel 4: peilingen: stemmen tellers of stemmingmakers
Eerder: Deel 2: Hoe kiest Amerika een president?
Deel 1: Kiezen tussen twee kwaden

Tijd over? Check deze vette 2Doc over Hillary Clinton: