Heel Holland Nakt op Instagram: ‘Over drugs moet je juíst grapjes maken’

We spraken de jongen achter het populaire account. “Over één pilletje per maand doen mensen moeilijk, maar van ieder weekend bier kijkt niemand vreemd op. Hypocriet, toch?”

“Wat hier nu gebeurt is echt heel ernstig”, zei demissionair minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz deze week in een live interview met Tubantia. Ze sprak over een onderwerp dat, naast migratie, haar stokpaardje genoemd kan worden: de georganiseerde drugscriminaliteit. “Als je daar dan grapjes over maakt”, ging ze verder, “er luchtig over doet, doet alsof drugsgebruik er een beetje bij hoort, dan denk ik dat je een ongelooflijk punt aan het missen bent van wat hier echt gaande is.”

Zou Yeşilgöz door het Instagram-account Heel Holland Nakt scrollen en het aantal volgers zien (254 duizend), dan zou ze het waarschijnlijk uitschreeuwen: heel, héél ernstig. Het populaire meme-account draait om het lachen om recreatief drugsgebruik: van Elmo die in een k-hole zit tot ‘je mattie’ die een ‘dijk van een lijn’ wegsnuift voordat jij het kan doen.

Wie bedenkt die grappen? En is het onschuldige humor, of zit er ook een keerzijde aan? We spraken een van de beheerders en legden het aan hem voor.

Tijd voor de grote onthulling: wie zit er achter het anonieme account Heel Holland Nakt?
“Ik beheer het account met een goede vriend die ik al ken sinds de middelbare school. Hij is 24, zelf ben ik 23 jaar. We hebben een vaste baan als marketeer en doen dit ernaast. Onze namen noemen we liever niet, maar ik kan je wel vertellen dat we twee doodnormale jongens zijn uit Amsterdam.”

“Door wat we plaatsen zou je misschien denken dat we de hele week door uitgaan, maar dat valt heel erg mee. Hooguit een keer per maand. In het weekend sporten we liever dan dat we drugs gebruiken op een feestje.”

Dat je liever anoniem blijft, is dat omdat de meeste memes gaan over drugsgebruik?
“Ja, het blijft toch een gevoelig onderwerp. Mijn familie en vrienden weten dat ik het account beheer, maar ik hoef niet voor iedereen traceerbaar te zijn.”

Als je in het weekend vooral aan het sporten bent, waar haal je dan je inspiratie vandaan?
“Ik hoor vrienden over feestjes praten, lees wat op fora, en haal ook veel inspiratie van soortgelijke accounts uit het buitenland. En de videofragmenten die we gebruiken gaan vaak helemaal niet over drugs: juist omdat ze totaal uit de context worden gehaald, zijn ze grappig. Het zijn fragmenten die op heel veel situaties van toepassing zijn, ze worden door veel meme-makers gebruikt.”

“Het is trouwens ook weer niet zo dat we helemaal geen ervaring hebben, hoor. In de zomer ga ik graag naar festivals en ik heb heus weleens een pilletje geslikt. Coke heb ik dan weer nooit gesnoven, maar ik weet wel hoe je er een goede grap over maakt. Je moet een beetje je fantasie gebruiken.”

Lach je zelf ook om je memes?
“Nee, om eerlijk te zijn niet meer. Daarvoor is het maken te veel een gewoonte geworden.”

"We zeggen heus niet: neem dit weekend lekker zeven pillen”

Wat mij opvalt is dat het woord ‘drugs’ op jullie account nergens letterlijk wordt gebruikt. Er wordt omheen geschreven. Is dat bewust?
“Ja, want anders wordt een post verwijderd, of zelfs ons hele account geblokkeerd. Dat is in het verleden al een paar keer gebeurd, met een waarschuwing van Instagram over ‘sales of regulated goods’. Er wordt echt streng op gescreend.”

Het maakt jullie wel creatief in het vinden van synoniemen. Welke gebruiken jullie het vaakst?
“‘Troep’, ‘zooi’, ‘rotzooi’. ‘Discodansmunten’ voor xtc, ‘paardenpoeder’ voor ketamine...”

…En een ‘neusbiertje’.
“Hahaha, ja, een neusbiertje voor cocaïne. Kijk, nou moet ik er toch zelf om lachen.”

Hou je je bezig met de impact van jullie content op het drugsgebruik van jullie volgers?
“Hmm, nee. Althans, ik hoop dat het zorgt voor meer openheid om over drugsgebruik te praten, dat we het een beetje uit de doofpot kunnen halen. Over één pilletje per maand doen mensen moeilijk, maar van ieder weekend bier kijkt niemand vreemd op. Terwijl zoveel alcohol slechter is voor je gezondheid. Hypocriet, toch? Maar het is niet zo dat we het gebruik zelf willen stimuleren. We zeggen heus niet: neem dit weekend lekker zeven pillen.”

In een van jullie memes staat ‘Slappe vriend: ik ga niet meer bijnemen en ik ga wat eerder naar huis’, met daaronder een fragment van een boze oud-voetballer John de Wolf die schreeuwt ‘gebruik je verstand, godverdomme’. Creëer je dan niet toch het beeld dat je een loser bent als je geen of weinig drugs gebruikt?
“Dat is niet de intentie. Maar nu je het zo zegt: ja, het kan misschien een gevoel van peer pressure versterken die jongeren kunnen voelen als ze uitgaan. Maar ook dan geldt: die groepsdruk is er ook bij alcohol, en daarvan vindt iedereen het prima als er grappen over worden gemaakt.”

“Ik denk dat het juist belangrijk is om grappen te maken over drugs zodat mensen sneller voor hun eigen gebruik uitkomen. Want dan kun je elkaar erop aanspreken en wordt het veiliger. Wie het stiekem doet en er nooit over spreekt, loopt denk ik meer risico om de fout in te gaan en te veel of te vaak te gebruiken.”

Ik ga geen platform bieden aan een flapdrol die zegt ‘drugs zijn slecht, doe geen drugs!’”

Wanneer wordt drugsgebruik problematisch, vind je?
“Als je elke week op je vrijmibo na werk een gram coke uit je broekzak haalt, dan denk ik: weet je zeker dat het goed met je gaat? Wekelijks gebruik vind ik vrij extreem.”

In een andere meme op Heel Holland Nakt staat ‘klap in je handen als je elk weekend volledig naar de getver gaat’, met daarbij de oproep om een vriend te taggen. Zo normaliseer je toch wat je zelf problematisch noemt?
“‘Naar de getver gaan’ slaat niet alleen op drugsgebruik, ook op uitgaan en dronken worden. Van alcohol ga je sneller naar de getver dan van drugs.”

Experts van Jellinek en het Trimbos-Instituut waarschuwen voor de veranderende motivatie van jongeren om te gebruiken. Een groeiende groep gebruikt niet (alleen) in een feestelijke setting, maar bijvoorbeeld ook thuis om gevoelens van angst en eenzaamheid te onderdrukken. Zouden jullie je platform ook willen inzetten om die groep hulp en voorlichting te geven?
“Zeker, dat hebben we in het verleden ook al eens gedaan. Toen klopte een hulporganisatie bij ons aan met de vraag om samen te werken en wat stories te plaatsen over veilig gebruik. Zoiets zouden we vaker kunnen doen, maar wel altijd in samenwerking met een instantie die verstand van zaken heeft. Ik ga geen platform bieden aan een flapdrol die zegt ‘drugs zijn slecht, doe geen drugs!’”

Beeld in header: Maxim de Gilder.

• Deel