‘Ik had geen empathie’: René stuurde zijn ex driehonderd berichten per uur en gluurde ‘s nachts naar binnen

Na een relatiebreuk raakte René geobsedeerd met zijn ex. Hij stuurde haar driehonderd berichten per uur. Kreeg hij geen antwoord, dan gluurde hij ‘s nachts over haar schutting. Hoe gek het ook klinkt, hij zag niet in hoe destructief zijn gedrag was. Pas na zijn veroordeling en verplichte therapie kreeg hij door dat hij fout zat. “Ik had geen gevoel. Geen empathie. Ik was gewoon absoluut gestoord.”

Tekst: Giulia Checchi

Claimgedrag

Toen zijn ex-vrouw hem verliet, brak René. “Mijn gedrag kwam voort uit machteloosheid. Iemand wil je leven uit. Je kan dat niet accepteren, dus je gaat claimgedrag vertonen. Controle, dat is wat je wilt. Ja, daar heb ik mij schuldig aan gemaakt.”

Het begon met berichten. “Een simpel voorbeeld”, noemt René, “is dat ik haar 300 berichten in een uur stuurde. Ik zag het toen niet als stalking, maar dat is het natuurlijk wel.” Als hij geen reactie kreeg en blauwe vinkjes zag verschijnen, voedde dat zijn boosheid. "Je wilt direct antwoord. Als je dat niet krijgt, ga je andere manieren zoeken.”

Die ‘andere manieren’ namen steeds extremere vormen aan. René begon zijn ex-vrouw en haar nieuwe partner fysiek op te zoeken. “Je gaat kijken waar die nieuwe partner woont. Je loopt om het huis, kijkt of je iets ziet. Je gaat aanbellen. Er wordt niet opengedaan, dus ga je door het raam turen. Maar meestal zijn de gordijnen inmiddels wel dicht. Dan loop je om het huis heen, en kijk je via de achterkant van de tuin of je iets kan zien.”

Slapen deed hij weinig, dus was hij er ook ‘s nachts mee bezig. “Dan ga je midden in de nacht naar haar huis. Je belt aan, gluurt door het raam of via de achterkant van de tuin. Zodat  als ze wakker werd, ze wist dat ik daar was. Ik wilde bewust gezien worden.”

Ik weet alles van je

Angst zaaien en controle uitoefenen, daar was Renés gedrag op gericht. “Een stukje intimidatie was het absoluut. Dat is stalking sowieso. Ik wilde laten zien dat ik er was. Ik wilde laten zien: ik weet waar je woont, ik weet waar je werkt, ik weet alles van je.”

Op dat moment zag hij niet in hoe fout hij bezig was. Hij had totaal niet het idee dat hij een grens overging. “Je moet eerst weten waar de grens is, om er overheen te kunnen gaan”, zegt René. “Je kan pas zien dat iets verkeerd is, als je weet hoe het anders kan. Tot je weet hoe het anders kan, doe je niks verkeerd.”

Geen empathie

“Het besef dat ik iets verkeerd deed kwam pas later, tijdens mijn behandelingen.” Als iemand hem er destijds op had gewezen, had dat niets uitgehaald.  “Dat kwam toen totaal niet binnen. Als iemand vroeg wat ik aan het doen was, zei ik: opzouten, anders heb je een probleem.”

Voor zijn ex kon hij geen begrip opbrengen.  “Ik had geen empathie. Ik had geen gevoel. Mijn wil was wet. Iedereen moest naar mij luisteren.” Hij zag zichzelf als het slachtoffer in de situatie. “Zij ging weg, dus ik was zielig.”

Zijn persoonlijke situatie maakte het hem niet makkelijker om los te breken van zijn patronen Eigenlijk had hij niks te verliezen, vertelt hij. “Het maakte toch niet uit. Ik had toch niets beters te doen. Ik was ontslagen van mijn werk. Ik had bijna geen woning meer. Ik was alleen. Ik was eenzaam. Mijn leven was toch al bijna helemaal geruïneerd. Dus ja, boeie.”

Zwart-wit

Maar uit het niets kwam zijn gewelddadigheid niet. In die tijd wist René niet hoe hij anders moest handelen, of hoe hij met zijn gevoelens moest omgaan. “Ik had geen vaardigheden. Die heb ik allemaal later moeten leren. Al mijn denkwijzen en gevoelens gingen overboord tijdens mijn therapie. Daarvoor was ik een diehard. Ik wist niet wat goed of slecht was.”

Extreem zwart-wit, zo zou hij zijn wereldbeeld van toen beschrijven. “Ik had acht woorden waar ik mijn hele leven op baseerde”, vertelt hij. “Goed en slecht, zwart en wit, voor en tegen, ja en nee.” Meer was er niet. Als iemand niet helemaal goed was, dan was diegene meteen helemaal slecht.  “Als je ‘nee’ tegen me zei, had ik niks aan je. Dan kon ik je gewoon skippen. Ik hoefde dan ook niet aardig tegen je te zijn.”

Later, tijdens zijn therapie, zou René leren dat het niet allemaal zo simpel in elkaar zit. “Ik heb geleerd dat er ook heel veel grijs kan zijn tussen wit en zwart”, vertelt hij. “Dat ‘ja’ of ‘nee’ ook ‘misschien’ kan zijn. Als je die inzichten krijgt, wordt alles heel anders.”

Geweld was normaal 

René werd veroordeeld en moest als voorwaarde van zijn proeftijd verplicht in therapie. “Het was forensische therapie. Daarin kijk je vanaf je geboorte terug: wat zijn alle stappen in je leven geweest? Waar komt dit gedrag vandaan?”

“Eén van de dingen die ik riep tijdens therapie, was: ik was een vervelend kind. Ze vroegen: ben je zo geboren? Dat wist ik niet. Mijn ouders zeiden altijd dat ik dat was, dus dat nam ik aan. Zo’n gedachtegang moet je dan omzetten.”

René ontdekte dat een groot deel van zijn gedrag terug te voeren was op zijn jeugd. “Ik was een vervelend kind, dus werd ik uit huis geplaatst”, vertelt hij. “Ik ging naar het speciaal onderwijs. Daar werd ik gecorrigeerd met de corrigerende tik, want dat mocht toen nog. Thuis kreeg ik te maken met de pantoffel en de mattenklopper En als dat niet voldoende was, werd ik in de hoek geslagen door mijn vader.” 

“Geweld was een normaal iets”, zegt René. “Ik leerde dat ouders en grote mensen altijd gelijk hebben.” En het waren die normen, die hij meenam toen hij zijn ex-partner ontmoette en kinderen kreeg. “Voor mij was dat een normale opvoeding. Dat heb ik dus altijd doorgezet naar mijn eigen gezin.”

Renés therapie duurde twee jaar en ging diep. “Ze confronteren je met alles wat je hebt gedaan. Waarom deed je dat? Wat wilde je bereiken? En uiteindelijk moet je leren anders te denken en voelen. Dat is het moeilijkste wat er is.”

Wat er niet is, moet je creëren 

Toen de therapie na twee jaar eindigde, begon een nieuwe uitdaging. “Dan begint het echte leven. Na twee jaar stopt de behandeling, stopt de reclassering. Alles stopt tegelijkertijd en je moet het zelf uitzoeken. Je moet het zelf gaan doen. Maar als je niet weet hoe, kun je zo terugvallen in recidive. Dat zijn de moeilijkste momenten.”

Toen zijn behandeling voorbij was, voelde René een groot gemis. “Mijn behandelaar vroeg: wat wil je nu? Ik zei: geef mij nog maar een praatgroep.” Maar die was er niet. Lotgenotencontact dan? “Nee, dat was er ook niet.”

Hij besloot het heft in eigen handen te nemen. “Wat er niet is, moet je creëren”, vindt René. “Zo ben ik dan weer wel.” In 2016 richtte hij zijn eigen lotgenotengroep op. “Het werd uiteindelijk een bedrijf dat, vanuit het perspectief van veroorzakers, bezig is om de cirkel van geweld bij iedereen te doorbreken.”

Nog steeds helpt Renés bedrijf, ‘Agressie, en daarna?’, plegers van huiselijk geweld om hun leven te beteren. “Ik heb altijd geroepen: als ik er maar ééntje kan helpen, ben ik blij. Dat het er honderden, of zelfs duizenden werden, had ik toen niet durven dromen.”

Vooroordelen

Hoewel hij onderweg veel is kwijtgeraakt wat hem dierbaar was, heeft René zijn leven nu weer op de rails. “Het was een moeilijk traject, maar het is me gelukt. Ik sta tegenwoordig goed in het leven. Nu help ik slachtoffers én veroorzakers”

“Mijn achtergrond is geen mooie”, zegt René. “Veel mensen hebben met zoiets te maken en hebben niet de mogelijkheid om aan zichzelf te werken of om het trauma te verwerken.” Niet iedereen vindt het even makkelijk om René te accepteren. “Ik krijg vaak te maken met mensen die het heel lastig vinden om met mij om te gaan.”

De vooroordelen over hem blijven bestaan, weet René. “Eenmaal slecht, altijd slecht. Eenmaal een dief, altijd een dief. Een tweede kans, daar praat men niet over. Daar doen we niet aan.” 

De toekomst

René schaamt zich niet voor zijn verleden, maar heeft wel veel spijt van zijn gedrag. “Ik besef heel goed wat ik gedaan heb. Ik was een verschrikkelijke man. Ik heb mijn kinderen uit huis gejaagd, mijn netwerk weggejaagd. Kan ik het allemaal goedmaken? Nee, helaas niet.” 

Toch wil René niet blijven hangen in wat er is gebeurd. “Het verleden is het verleden”, zegt hij.  “Ik heb alleen nog invloed op het heden en de toekomst.”

---

• Deel