Hevige studentenprotesten in Zuid-Afrika laaiden afgelopen herfst weer hoog op onder de naam #FeesMustFall.

Confrontaties tussen studenten, oproerpolitie en bewakers liepen uit tot verschillende brandjes, plunderingen en straatgevechten. De studenten strijden al jaren voor gratis, of op zijn minst betaalbaar, onderwijs. Eind 2015 werd besloten de hoogte van het collegegeld voor 2016 te bevriezen, maar in 2017 werd het lesgeld toch weer verhoogd.

Eén van de studenten die strijdt voor goedkoper onderwijs is Angelina, de hoofdpersoon in deze BB3D. Zij is dramastudente aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg. “Het is nog steeds niet vanzelfsprekend om als zwarte Zuid-Afrikaanse jongere te studeren, vooral omdat het heel duur is”, stelt Angelina. Ze heeft grote moeite om haar studie te betalen en veel jongeren moeten om deze reden stoppen met hun opleiding.

Elles van Gelder, correspondent in Zuid-Afrika en maker van deze BB3D, legt uit wie deze jongeren zijn. “In Zuid-Afrika noemt men deze groep ‘The missing middle’. Dit zijn voornamelijk zwarte jongeren met ouders die een gemiddeld inkomen hebben als politieagent, basisschooldocent of verpleegkundige. De armste jongeren kunnen over het algemeen vaak een beurs krijgen, en de meest rijke jongeren, voornamelijk blanken, kunnen het collegegeld makkelijk zelf betalen. De jongeren die protesteren vallen dus buiten de boot.”

Maar het probleem gaat dieper volgens van Gelder. “Het publieke basisonderwijs in Zuid-Afrika is kwalitatief erg slecht. Veel mensen kunnen privéscholen niet betalen voor hun kinderen. Jongeren die vervolgens op de middelbare school terecht komen kunnen vaak onvoldoende lezen en schrijven.” De stap naar de universiteit is dan ook lastig te maken voor deze jongeren. “Het in stand houden van deze ongelijkheid en armoede wordt wel gezien als een van de grootste falen van de huidige regering”, vertelt van Gelder.

Het collegejaar in Zuid-Afrika start altijd aan het begin van het kalenderjaar. Op dit moment is het rustig en zijn er geen protesten. “Ik denk dat de studenten de verhoogde lesgelden voor dit jaar hebben laten rusten en hebben geaccepteerd, maar mocht het collegegeld weer verhoogd worden einde dit jaar dan zullen er komende herfst wel weer protesten zijn”, aldus van Gelder.

Het ANC, de regeringspartij die het land sinds 1994 bestuurt, heeft afgelopen maand aangekondigd dat ze pleiten voor gratis onderwijs voor families met een laag inkomen, en dat ze ook iets voor de middenklasse willen betekenen. “We moeten eerst eens zien of ze deze uitspraken nakomen en in de praktijk brengen. Mocht dit niet zo zijn, dan voorzie ik nieuwe protesten dit najaar”, reageert van Gelder.

Deze BB3D is gemaakt door: Elles van Gelder