De geit in religieuze sferen
- Artikel
- 21 jan 2021
- 4 minuten leestijd
De geit is naast het schaap en het paard het meest genoemde dier in de bijbel. Maar liefst 156 keer komt de geit voor en niet altijd even rooskleurig. Wat voor rol speelt de geit precies in de bijbel en in welke verhalen komt het terug?
Joodse spijswetten
Volgens de Joodse spijswetten die betrekking hebben op het voedsel dat Joden mogen eten en hoe dit voedsel moet worden bereid, wordt de geit voor “schoon” dier aangezien. Jonge geitjes werden vaak geslacht voor een geëerde gast die zich kenmerkte door zijn of haar bescheidenheid. Het slachten van de geit speelde hierin een belangrijke rol voor het uitdragen van dankbaarheid. Maar dit is niet het enige offer die de geit moest brengen.
De geit als offer
In het Oude Testament is het brandoffer een van de belangrijkste offers die beschreven staan. Geiten waren vaak betrokken evenals schapen, runden en duiven. Door het offer naar het altaar te brengen en de offeraar zijn hand op de kop van het beest hielt, werd het dier in zijn naam aangeboden om vervolgens in zijn geheel geslacht en verbrand te worden. Een strikt protocol volgt met poten en ingewanden die in het water gewassen moeten worden en het bloed dat tegen de zijkanten van het altaar wordt gegoten. Er zaten voorwaarden aan, zo mochten de geiten geen gebreken hebben en waren vrouwtjes uitgesloten om dit soort offers te ondergaan.
Producten
Mensen kregen al snel door dat je van geiten ook nuttige producten kunt maken. De tentdoeken van de tabernakel werden om die reden voorzien van geitenhaar. Deze doeken waren sterk en slijtvast en op die manier erg duurzaam. Daarnaast was het nuttig omdat het zo overdag de meeste warmte buitenhield en ’s nachts de kou. Bovendien was geitenwol in ruime mate beschikbaar. Door Arabische woestijnbewoners wordt geitenhaar als tentdoek nog altijd ingezet om zo een acceptabel binnenklimaat te creëren. Ook voor de sjofar werden geiten gebruikt, dit is een hoorn waarop men kon blazen waarna er veel geluid te horen valt. In het Oude Testament valt te lezen dat het voornamelijk een taak van priesters was om op de sjofar te blazen. Dit kon zijn voor een feestelijke bijeenkomst maar ook ten tijde van oorlog en strijd. Als de sjofar over Israël klonk was dit een signaal voor het volk om samen te komen. Tot op de dag van vandaag wordt de sjofar nog altijd in gebruik genomen. Bijvoorbeeld in orthodox Joodse huizen, als aankondiging van de sabbat.
Zondebok
Een ander leuk weetje is dat het begrip “zondebok” voortkomt uit een wet van Mozes. Op Jom Kipoer, het feest van de Grote verzoendag, moest de hogepriester een ram als brandoffer en twee geitbokken nemen. De ene bok werd geofferd voor God en de ander werd vrijgelaten in de wildernis, waarbij de laatstgenoemde symbolisch de zonden van de gemeenschap met zich meedroeg. Hieruit is het woord “zondebok” ontstaan. De herkomst komt uit het Oude Testament maar het woord werd circa 1830 pas veelvuldig gebruikt in de Nederlandse Taal.
Afgebeeld als duivel
Tot slot wordt de duivel vaak deels afgebeeld als geit waarin de bekende hoorns terugkomen. Deze sterke beïnvloeding komt door de Griekse God Pan. Pan, vaak afgebeeld als half mens half geit was een van de populairste Griekse Goden. Er ontstond een Christelijke haatcampagne tegen hem, vermoedelijk omdat hij een hoog libido had. Volgens de verhalen was het namelijk een zeer wellustige God die vaak Griekse half godinnen zou achtervolgen. De campagne was zo doeltreffend dat mensen in de middeleeuwen ervoor kozen om de duivel af te beelden met hoorns en bokkenpoten. Ook in de mythologie is de geit dus niet onbesproken.