Kijkersvraag: Is lenzenvloeistof de vloeibare vorm van gebakken lucht?

In Nederland dragen ongeveer 1,9 miljoen mensen lenzen. Zij gebruiken lenzenvloeistof om ze schoon te houden. Deze vloeistof bestaat voor het overgrote deel uit water met een beetje zout. Maar de prijzen zijn relatief hoog. Hoe komt dat? Zijn de extra toevoegingen zo duur of is lenzenvloeistof de vloeibare vorm van gebakken lucht?

Gebruik

Als je een lens inzet dan ziet je lichaam dit als een vreemd lichaam. Om de lens lichaamseigen te maken zal je lijf de lens bedekken met lichaamseigen eiwitten en vetten. Maar naast deze stoffen zullen ook bacteriën zich hechten aan je lenzen en die kunnen de balans in de bacteriële flora van je ogen en oogleden verstoren. Hierdoor kun je een infectie of een oogontsteking krijgen. Contactlenzen zijn na gebruik dus verontreinigd. Het lensdoosje moet dus iedere dag worden schoongemaakt en voorzien worden van verse vloeistof.

Water en zout

De basis van contactlensvloeistof is een zoutoplossing met een zuurgraad en zoutgehalte dat overeenkomt met dat van onze tranen. Als de vloeistof te zout of te zuur zou zijn dan krijg je een prikkend of stekend gevoel in je oog.

Desinfecteren

In de jaren ’60 en '70 van de vorige eeuw werden zachte lenzen verhit (uitgekookt) om ze te desinfecteren. Dit is een effectieve manier van desinfecteren, maar heeft als nadeel dat de hitte de eiwitten aantast waardoor de eigenschappen en werking vaak sterk veranderen. Dit veroorzaakt complicaties die leiden tot oogklachten.

Alles-in-een vloeistof

Dankzij wetenschappelijke ontwikkelingen zijn we nu instaat om alles-in-één vloeistof te maken. Aan de eerdergenoemde zoutoplossing worden nog een aantal stofjes toegevoegd. Want de vloeistof moet conserveringsmiddelen bevatten om te zorgen dat de vloeistof goed blijft en daarnaast in staat zijn de lens én het lensdoosje te desinfecteren. Deze stoffen bezitten “selectieve toxiciteit”: ze zijn giftig voor micro-organismen zoals bacteriën, maar onschadelijk voor het oogweefsel. Een stof met een andere werking die veel voorkomt in lenzenvloeistof is EDTA (ethyleendiaminetra-azijnzuur).  EDTA verbreekt de calciumbruggetjes die zich vormen tussen de eiwitten op de lenzen. Daardoor kunnen eiwitten dus beter worden verwijderd van gebruikte lenzen.

Harde lenzen

Harde lenzen zijn waterafstotend, wat betekent dat het traanvocht van je ogen de lenzen niet kan bevochtigen. In lenzenvloeistof voor harde lenzen zitten daarom ook stoffen die de bevochtiging regelen. Deze stoffen vormen een soort kussentje tussen de lens en het hoornvlies van je oog en zorgen voor een gelijkmatige verspreiding van het traanvocht.

Zachte lenzen

Zachte lenzen zijn wel te bevochtigen door traanvocht. Maar door slijtage en ophoping van eiwitten ontstaan op zachte lenzen plekjes die water afstoten. In lenzenvloeistof voor zachte lenzen zitten zeepmoleculen die op die plekjes gaan zitten en vervolgens weer water aantrekken, zodat je geen last krijgt van je ogen.

Zelf samenstellen

De verschillende stofjes in lenzenvloeistof luisteren dus heel nauw. Zelf experimenteren met zoutoplossingen wordt daarom sterk afgeraden door artsen. Het lijkt misschien simpel, met wat water en zout, maar dit kan leiden tot ernstige ooginfecties en zelfs verlies van het gezichtsvermogen. Een zelfgemaakte zoutoplossing is bovendien niet in staat om lenzen te desinfecteren en om bacteriële besmettingen te voorkomen. Lenzenvloeistof is niet zo makkelijk te maken en het gaat dus te ver om lenzenvloeistof vloeibare gebakken lucht te noemen.

Geschreven door: Maic Oudejans

Bron: R. van ’t Pad Bosch, Opticien, Optometrist, Contactlensspecialist en Fellow van de International Association of Contact Lens Educators en de Nederlandse Associatie van contactlensleveranciers (NAC).

• Deel