Kijkersvraag: Wat zijn essentiële oliën en waar zijn ze goed voor?

Essentiële oliën zouden therapeutische en zelfs geneeskrachtige effecten hebben. Maar wetenschappelijk bewijs voor hun werking is er nauwelijks. Hoe zit dat en wat zijn essentiële oliën dan precies?

Wat is het?

Essentiele olie of etherische olie is een vluchtige olie. Dit betekent dat deze vervliegt in de lucht, oftewel de olie verdampt snel. Door het snelle verdampingsproces is de geur van de olie goed te ruiken. De olie wordt gewonnen uit plantaardig materiaal. Bijvoorbeeld uit hout, blaadjes, zaden, vruchten of bloesem. Sommige olie wordt gewonnen met het uitpersen van dit materiaal. Een voorbeeld hiervan is sinaasappelolie dat je krijgt als je schillen uitperst. Maar de meeste essentiële olies worden verkregen door stoomdestillatie.

Naam

De naam essentiële olie is eigenlijk foute vertaling vanuit het Engels. Essentieel komt van het Engelse woord “essence” wat ook extract betekent. Een andere naam voor essentiële olie in het Nederlands is etherische olie. Dat komt van het Griekse woord ‘aither’ dat letterlijk ‘lucht van de hemel’ betekent. In de rest van het verhaal zullen we dan ook spreken over etherische olie.

Geur- en smaakstof

Etherische oliën worden veel gebruikt als geur- en smaakstof in levensmiddelen. Als smaakstof kan je bijvoorbeeld pepermuntolie vinden in snoep en sinaasappelolie in frisdrank. Doordat de geur van etherische oliën indringend kan zijn, wordt het ook gebruikt om luchtjes te verdrijven of om juist een lekkere geur te verspreiden. De olie zit onder andere ook in schoonmaakmiddelen en luchtverfrissers. Sommigen hebben zelfs een conserverende werking en worden in conserveermiddelen gebruikt.

Aromatherapie

Maar naast deze toepassingen worden de oliën veel gebruikt in de zogenaamde aromatherapie. Onder aromatherapie verstaan we het masseren van de huid met etherische oliën. De oliën kun je ook verdampen boven een kaars, toevoegen aan een bad of via de mond innemen. Het gebruik van etherische olies zou een therapeutische en volgens sommigen zelfs een geneeskrachtige werking hebben.

Medische claims

Van sommige olies wordt dus beweerd dat ze geneeskrachtig zijn, maar wetenschappelijk bewijs is er nauwelijks. Volgens huisarts Dr. Ter Borg van de Vereniging tegen Kwakzalverij is het ‘absurd om te denken dat extracten van kruiden, bloemen en planten in een behoorlijke concentratie worden opgenomen door de huid, dan worden vervoerd naar het zieke orgaan en daar dan werkzaam zijn. Als de etherische oliën verdampt worden in de lucht, of worden toegevoegd aan een bad, dan kan dat natuurlijk wel lekker ruiken, maar meer doet het dan ook niet.’  

Gevaar

In sommige gevallen doen etherische olie meer kwaad dan goed. Bij orale inname kunnen ernstige bijwerkingen optreden. Ook is er een nieuwe ziekte ontstaan door het masseren van de huid met olie: phytodermatitis. Dit is een ontsteking van de huid door een allergische reactie op kruiden die in sommige etherische oliën zitten.

Bewezen effecten

Het verkoelende effect van muntolie op de huid is wel bewezen. Het koelt de huid omdat het een kou-receptor activeert met de naam TRPM8. Daarnaast claimt de John Hopkins University dat uit een studie blijkt dat sommige olies werken tegen de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Het zou gaan om olie uit onder andere knoflook en tijm. Volgens Harpreet Gujral, program director van integrative medicine bij Sibley Memorial Hospital kunnen etherische oliën ook effectief zijn zonder echte medische werking. Zij zegt in een interview met Hopkins Medicine:”Zelfs als de olie alleen je stemming verbetert kan het een positieve impact hebben op je gezondheid en je welzijn. Zolang je ze op een veilige manier gebruikt kan het geen kwaad.”

Geschreven door: Maic Oudejans

Bronnen: Hopkins Medicine, Vereniging tegen de Kwakzalverij, Stichting Aromatherapie, Lush, Hub 

• Deel