Is raven een vorm van therapie? ‘Het heeft eerder dezelfde functie als een voetbalclub’

Op een rave stopt de ‘echte wereld’ voor veel jongeren even met draaien. Issues en kwalen worden er tijdelijk vergeten. Dansen in het donker, stampend op harde, soms bijna hypnotiserende beats. Het kan voelen als een soort catharsis. Een fijne manier om tijdelijk de realiteit te ontvluchten. Maar is het een duurzame oplossing voor je mentale problemen?

Tekst: Giulia Checchi

Toen zijn broer een ernstig auto-ongeluk kreeg, vond Job (22) het lastig om daarover te praten. Hij ging in de periode erna veel naar feestjes. “Ik was het liefst gewoon weg, de hort op en gewoon gas geven.” Als hij thuis kwam, werd hem gevraagd of hij niet met iemand moest gaan praten. Dat vond hij niet nodig. Nu is hij met zijn vrienden op Mysteryland. Met een ‘powerpilsie’ in zijn hand kijkt hij om zich heen: “dit alles is mijn therapie.”

Ook voor Tygo (24) voelt raven therapeutisch. “Je kan alles vergeten en helemaal losgaan.” Negatieve gedachten “hoeft hij even niet meer te hebben” op een feestje. Maar praten over zijn problemen kán er altijd, in de rokersruimte bijvoorbeeld. Daar wordt regelmatig een luisterend oor geboden of een arm om iemands schouder geslagen. “We zijn hier elkaars psychiater of psycholoog. Iedereen helpt elkaar.” 

In de serie Raven is Leven volgt Brandpunt+ vier fanatieke, jonge ravers. Voor Seven (20), Cecilia (22), Job (22) en Tygo (24) is de ravescene niet alleen een plek voor tijdelijk plezier. Het is een tweede thuis geworden. Ze worden er met open armen ontvangen en volledig geaccepteerd voor wie ze zijn. Alle vier kampen ze met mentale issues, maar op de dansvloer gaan ze helemaal op in het moment en lijken zorgen uit het ‘echte leven’ tijdelijk niet meer te bestaan.

Een andere wereld

Wat maakt een rave zo’n aantrekkelijke plek om je problemen weg te feesten? Volgens Mark van Bergen, schrijver, docent en onderzoeker op het gebied van dancecultuur op Fontys ACE en Tilburg University, zijn raves zó ingericht dat het voor bezoekers lijkt alsof ze in een andere werkelijkheid terechtkomen. 

“Muziek die helemaal met computers is gemaakt, een aangeklede locatie, drugs die om de hoek komen kijken (…), je stapt letterlijk uit de bestaande wereld en in een andere wereld.”

Volgens Ruben van Beek, psycholoog en onderzoeker op het gebied van middelengebruik en uitgaan bij Trimbos, zit een deel van de magie hem ook in het dansen zelf. “Door te dansen op een bepaald ritme, kun je in een soort trance raken.”

“Het lijkt een beetje op de dans van sommige inheemse volken”, vertelt Ruben. “Die dansten heel lang op een specifiek tempo en kwamen daardoor in een andere staat van zijn.” Alleen zo’n trance kan al zorgen voor een tijdelijk gevoel van verlichting. “Dus ook zonder drugs kun je ervaringen hebben die therapeutisch lijken. Met bepaalde drugs kun je dit ook nog versterken.”

Ontsnappen

Ook op andere vlakken biedt een rave de ideale situatie om tijdelijk je issues te vergeten. “De regels die in het normale leven gelden, zijn daar minder van toepassing”, aldus Ruben. “Je zit in een soort cocon van de avond. Dat je morgen weer moet werken, relatieproblemen hebt, of geen goede band met je ouders, is daar allemaal niet aanwezig.”

Dat we soms het één en ander willen vergeten, is niet zo gek. “We leven in een snelle, prestatiegerichte maatschappij”, zegt Mark. “Je hebt soms dingen in het leven nodig die je daar even uit kunnen trekken.”

“Als je altijd aan het denken, werken of studeren bent, dan kun je op een gegeven moment problemen krijgen”, vertelt hij. “Een burn-out of depressie bijvoorbeeld.”

Therapie of hobby?

Maar dat raven verlichtend of therapeutisch kan voelen, betekent niet gelijk dat het hetzelfde is als therapie. “De term therapie wordt soms wat losjes gebruikt”, vertelt Ruben. “Tegenwoordig noemen mensen ook al snel iemand autistisch, dwangmatig of een ADHD’er, zonder echt stil te staan bij wat die diagnose betekent.”

“Als iets goed voelt en mensen zich daarna beter voelen, noemen ze het al snel therapeutisch.” Toch is dat niet altijd terecht, vindt hij. “Ik denk dat er ook mensen zijn die een kopje koffie therapeutisch noemen. Terwijl dat niet door een psychiater voorgeschreven wordt.” 

Raven moet daarom meer als hobby worden gezien dan als een vorm van therapie. “Op veel niveaus heeft het dezelfde functie als een voetbalclub. Je gaat met een groep mensen ergens heen, je gaat een leuke tijd hebben, je drinkt samen een biertje en daarna ga je weer naar huis.”

Wat raves wél kunnen doen

Hoewel raves geen vervanging zijn voor therapie, kan het bezoeken ervan wel goed zijn voor je mentale gezondheid. Uit het CultureForHealth-rapport (2022) van de Europese Commissie blijkt cultuurparticipatie (zowel actief als passief) onder meer te leiden tot een verbeterde kwaliteit van leven, een verbeterd algemeen en psychisch welzijn, en een vermindering van persoonlijke ervaringen met depressie en angst.

Voor Mark klinkt dit bekend. Hij doet momenteel promotieonderzoek naar de invloed van het bezoeken van elektronische dance-evenementen op het ervaren welzijn van bezoekers. “Uit een pilotstudie blijkt dat alle participanten na het bezoeken van zo’n evenement met ‘frissere krachten’ terug de werkelijkheid ingaan. Los van een keer een kater, of zo.”

Raves zijn duidelijk een goede plek om los te gaan. Toch moet het verschil tussen rave en werkelijkheid wel duidelijk blijven. Want als de muziek stopt, begint het normale leven weer. “Het is niet erg om eventjes ergens uit te stappen”, benadrukt Ruben. “Dat geeft je soms ook de ruimte om met meer afstand naar jezelf te kijken. Maar het is beter om de realiteit waarin je zit zó aan te passen, dat je er niet aan hoeft te ontsnappen.”

Vanaf 30 september verschijnt elke maandag om 16:00 een aflevering van Raven is Leven op het YouTube-kanaal van NPO3. Mis het niet!

• Deel