Club Lees las Wij slaven van Suriname

5 minuten leestijd

Het zesde boek dat we lazen met Club Lees werd gekozen door Lemuël: Wij slaven van Suriname van Anton de Kom. Een belangrijk boek over de slavernij in Suriname. Vijf weken lang (2 april 2024 – 5 mei 2024) werd er meegelezen door de app-gebruikers en de clubleden. Het boek werd verrijkt met annotaties van Lemuël; deze genereerden mooie gesprekken in de digitale kantlijn. Op 1 mei vond de online meetup plaats, waarin de clubleden en de lezers met elkaar in gesprek gingen. We zetten de mooiste leesmomenten op een rijtje.

Wij slaven van Suriname

In het boek Wij slaven van Suriname lees je over de ervaringen van tot slaafgemaakten in Suriname. Het is een persoonlijke en algemene geschiedschrijving als aanklacht tegen racisme en uitbuiting. In 1934 werd Wij slaven van Suriname voor het eerst gepubliceerd. Voor het eerst werd toen de Surinaamse geschiedenis beschreven vanuit een antikoloniaal gezichtspunt, door een afstammeling van tot slaafgemaakten. De Kom vertelt over hoe koloniaal Nederland haar inwoners onderdrukte en hoe verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen daartegen in opstand kwamen.

Een belangrijk maar nog niet zo bekend boek

De meet-up opende met een vraag naar de bekendheid van Anton de Kom en Wij slaven. Iedereen is het eens over één ding: Wij slaven van Suriname is een belangrijk boek. En hoewel het boek al sinds 1934 bestaat, wist nog niet iedereen van het boek en de schrijver af.

Tekengebied 1

Lemuël heeft het boek toen hij jonger was voor school moeten lezen. “Het boek kreeg een hele andere reactie van mijn klasgenoten die voornamelijk wit waren. Het gaf mij juist kracht, ondanks al die gruwelijkheid en het zwarte leed.” Wij slaven van Suriname sprak Lemuël zo aan omdat er anders over de zwarte identiteit werd geschreven. “Heel vaak wordt het zwarte leed getoond om zwarte mensen mee te identificeren, maar dit keer waren de verhalen op een soort van hoopvolle manier geschreven. En daarom was ik benieuwd wat dit boek met de andere clubleden en andere generaties zou doen.”

Bij Hanneke lag het boek al een tijd op haar te wachten in de boekenkast. “het is meer dan 100 jaar oud en daarom ging ik vanuit dat het misschien een stoffig boek was. Maar er was natuurlijk een reden dat ik het wel al thuis had liggen. We lezen namelijk veel over de geschiedenis van Amerika, maar weinig over die van Nederland. Terwijl dat net zo belangrijk is.”

Bewustwording

Het boek vertelt over hoe de tot slaafgemaakten werden behandeld en dat was voor sommige lezers eyeopening. Voor anderen was het grotendeels al bekend, maar wisten ze niet hoe ver het eigenlijk ging. Zo gaf het boek veel nieuwe kijken op de geschiedenis.

Zo was het voor sommigen lastig om te lezen..

Tekengebied 1

Ook Noah vond het boek confronterend. “Ik vind de geschiedenis van het koloniaal verleden van Nederland moeilijk om te lezen, omdat het te dichtbij komt. Ik las altijd wel over de Amerikaanse verhalen, maar dit was de eerste keer dat ik een boek uit heb gelezen dat over de Nederlandse geschiedenis ging.” Hij ziet ook sterk de link met racisme in de tegenwoordige tijd, een thema waar hij veel mee bezig is. “Ik heb laatst gelezen dat ik waarschijnlijk niet de dag ga zien dat racisme drastisch vermindert, dus dan wil ik zorgen dat het voor de komende generaties beter wordt.”

Anderen ontdekten nieuwe feiten..

Tekengebied 1

Het lezen van Wij slaven van Suriname gaf veel bewustwording over zowel de wereld van toen als die van nu.

Tekengebied 1

Zo blijkt het thema nog steeds actueel te zijn. Matthijs, een deelnemer aan de meet-up, sprak zich hierover uit. “Je kan enerzijds boos zijn over slavernij, wat verschrikkelijk is. Maar anderzijds houden we moderne slavernij in stand met bijvoorbeeld het bestellen bij goedkope, slechte spullen uit China.”. “Het is heftig hoe actueel het nog is: hoe Anton de Kom dezelfde dingen zegt als linkse activisten nu ook zeggen”, vertelt Hanneke. Lemuël vindt Wij slaven van Suriname een soort ‘instapboek’ voor de hedendaagse problematiek, “Het gemak in Nederland is tot stand gekomen door het ongemak van anderen. Het boek is een soort deurtje naar meer bewustwording hierover.”

Non-fictie

Wij slaven van Suriname is het eerste non-fictie boek dat we lazen met Club Lees. Clublid Naaz vond dat aan het begin wel lastig, omdat zij uit zichzelf weinig non-fictie leest. Toch raakte het boek haar. “Het is wel non-fictie, maar het voelde alsof een opa mij het verhaal vertelde, de toon van de tekst was alsof zijn stem het aan het vertellen was. Het is geschreven door iemand die het heeft meegemaakt, de pijn ervan kent en die emotie kon je lezen. Je kan wel merken dat Anton de Kom een echte verhalenverteller was.”

Er is veel waardering voor de schrijfstijl van Anton de Kom - die soms heel direct en soms juist poetisch is. In de meet-up leest Hanneke een favoriete zin voor: : “Velen slapen tegenwoordig onder de bruggen of op de stoep der huizen. Ik herinner mij nu ook hoe mager en hol vele gezichten aan de steiger waren onder het bedriegelijk masker der vreugde.” En ook Noah had een favoriet: “De ondergang der kolonie is niet aan de luiheid de slaven, maar aan de hebzucht hunner meester te wijten!”

Het einde

Er werd besloten dat zo’n belangrijk boek als dit geen cijfer ging krijgen. Wel mochten de deelnemers van de meet-up aangeven hoeveel hartjes ze zouden geven, dit gemiddelde kwam uit op negen. Noah sprak zich hier nog over uit: “Maar één hartje is ook een goede score, want dan maken we daar gewoon één groot hart van!” Er bleek dan ook veel liefde voor het boek te zijn in de laatste reacties in het boek en na de meet-up.

cijfer