Het negende boek van Club Lees was een bijzondere editie. Samen met Lowlands lazen we van 15 juli t/m 25 augustus mee met gast Ray Fuego: De morgen loeit weer aan, geschreven door Tip Marugg in 1988. Ray vergezelde de club deze maand en stopte het boek vol met annotaties, foto’s en audio-berichten. Op 18 augustus kwam iedereen samen om fysiek én online het boek te bespreken. We zetten de mooiste leesmomenten op een rijtje.

De morgen loeit weer aan

Wanneer de nacht valt op Curaçao, komt de kluizenaar in het boek pas écht tot leven. Met een fles bier in de ene hand en whisky in de andere, overpeinst hij zijn leven en de geschiedenis van Curaçao. In deze klassieker uit 1988 beleef je een nacht met een naamloze kluizenaar, die veel gelijkenissen heeft met Marugg zelf.

De morgen loeit weer aan en is niet te vertrouwen.

Is hij een rapper ofzo?

Normaal gesproken leest Ray Fuego niet zoveel Nederlandse literatuur: “Ik vind Nederlands vaak saai, maar Tip… hij slaat echt de spijker op zijn kop.” Iets aan de schrijfstijl van de Antilliaanse schrijver stond Ray Fuego dus juist aan, “Ik hoor gewoon de Papiamentse invloeden in zijn taalgebruik. Geen enkele zin is saai, het is net alsof hij aan het rappen is.” Ray is niet de enige die aangaat op de schrijfstijl van Marugg, ook Lemuël geniet er van:

Sommige lezers hebben helaas iets meer moeite met het boek en de schrijfstijl, zoals ook ons clublid Noah: “Ik probeer soms iets te hard logica te vinden in verhalen, waar dit niet de bedoeling is.”

Erecties, zaad en piemels

Met de verteller van het boek beleef je verschillende herinneringen uit zijn verleden en daar komt óók seks bij kijken. Of nou ja, het mannelijke perspectief ervan: “De mate waarin zijn erecties, zaad en piemel hem bezighouden, brings me back to Arnon Grunberg, Jan Wolkers, Tommy Wieringa… de middelbare school mannenboeken leeslijst”, merkt Hanneke op in de kantlijn, “Het irriteert me vooral omdat er zo weinig boeken op de lijst stonden over natte vulva’s, baarmoeders en menstruatiebloed. Dit is natuurlijk ook veel meer in de ‘taboesfeer’.” Dit is iets wat niet alleen Hanneke op viel:

Hanneke vindt het belangrijk dat dit verschuift, “want het is zo leuk om over je eigen lichaam te lezen en de poëzie en metaforen ervan te leren kennen”.

De nacht

Het boek speelt zich af gedurende één nacht op Curacao, die door Tip Marugg prachtig omschreven wordt. Ray Fuego ging voor de videoreportage in het boek in gesprek met dichter en schrijver Rachel Rumai om de nacht in het boek te analyseren.

Voor Ray zelf is de ervaring van de nacht drastisch veranderd. Vroeger genoot hij uren van feesten met drank en drugs, maar nu is zijn perspectief volledig omgekeerd. “Als dronkenlap heb ik ervaren dat de tijd stilstaat als je drinkt”, en dit kwam hem niet ten goede. Tegenwoordig is hij als vader helemaal gestopt met alcohol en drugs, en is hij productiever dan ooit. “Als je nu iets met mij wil doen, ga dan maar mee sporten ‘s ochtends”, want een avond in de club met mensen om hem heen die hem niet boeien, drinken, en met consumptie in zijn oor schreeuwen ‘we moeten weer eens chillen!’: dat gaat voor Ray niet meer gebeuren.

Ik chill niet man, ik ben een keiharde werker.

Lowlands

Er zijn niet veel plekken waar je de nacht zo intens beleeft als op een festivalterrein! Daarom verzamelden we met een grote groep lezers én niet-lezers in Adonis op Lowlands om eens goed te praten over het boek en de leeservaring. En ook online sloten lezers aan in de Zoom om de meet-up vanuit thuis bij te wonen. Drie kwartier lang doken de clubleden en Ray in een dynamisch gesprek over het werk van Tip en hun eigen interpretaties, de plus- en minpunten van klassiekers lezen en de vraag of een boek politiek correct moet zijn.

Ook Rachel Rumai was tijdens het programma te gast als columnist. In haar voordracht sprak ze kritisch over het werk en de privileges van Tip Marugg: “De vrouwen in het boek worden gereduceerd tot hun huidskleur en lichaam, ze hebben geen stem”, iets wat je ook terugziet in andere grote (mannelijke) Curaçaose schrijvers. Daarom koos Rachel ervoor om een aantal vrouwelijke schrijvers in de spotlight te zettendie hebben bijgedragen aan de Curaçaose literatuur: Imelda Valerianus, Nydia Ecury, May Henriquez, Sonia Garmers, Lucille Berry-Haseth, Maritza Eustatia en Diana Lebacs.

Tot slot werd aan het einde van de meet-up het volgende Club Lees-boek bekendgemaakt: Naaz koos Vlucht van Charlotte McConaghy. Lees hier meer over dit tiende boek in de Club Lees-app.