Even lijkt Aftersun een trip down memory lane te worden naar een fijne zomervakantie tussen vader en dochter in een all-inclusive resort aan de Turkse kust. Dan wordt duidelijk dat dochter Sophie met een reden terugblikt op de vakantie. Want was deze wel zo ongecompliceerd als ie in eerste instantie leek?

Door: Gwyneth Sleutel

In Aftersun, een miraculeus debuut van Schotse regisseuse Charlotte Wells, volgen we de herinneringen van de volwassen geworden Sophie. Middels oude videobeelden doet zij een beroep op haar geheugen en kijkt terug op een bijzondere vakantie met haar vader Calum in een Turks all-inclusive resort. Zij was toen elf jaar, haar vader ergens in de dertig. We zien hoe vader en dochter de tijd van hun leven hebben. Ze smeren elkaar in met heilzame modder, zonnebaden aan het zwembad, duiken in een azuurblauwe zee en hebben lol tijdens het poolen. Sophie en Calum zijn bijna altijd samen en de zonnige beelden suggereren dat alles perfect is. Maar juist tijdens de schaarse momenten waarop Calum alleen is, komen we erachter dat hij misschien helemaal niet zo gelukkig is. Hij worstelt met het leven. Van alledaagse obstakels zoals het aantrekken van zijn natte duikpak tot aan zijn lastige financiële situatie. Maar daaronder ligt een diepere worsteling waar Calum strijdt met zijn innerlijke demonen. En die zijn niet te verdrijven met Tai Chi of het kopen van een mooi tapijt. De volwassen geworden Sophie kijkt de beelden van de vakantie terug op zoek naar antwoorden. Had zij kunnen weten dat het niet goed ging met haar vader? Wat was de oorsprong van zijn demonen en nog belangrijker: had zij iets kunnen doen om hem te helpen?

Puzzelstukje  
Antwoorden op haar vragen zal Sophie nooit krijgen en ook als kijker blijf je hangen in het onwetende. En toch is precies dat, het niet weten, wat Aftersun zo sterk maakt. Het levert puzzelstukjes, waarna je als kijker zelf mag gaan puzzelen. En die puzzel is op meerdere manieren te leggen. Het is eigenlijk zoals het geheugen zelf ook werkt. Je kan er verhalen mee maken, maar een absolute waarheid is het niet. Aftersun laat zowel de schoonheid van herinneringen zien, als wel zijn vluchtige en fragiele karakter. Deze gedachte zit doordrongen in elke vezel van de visueel prachtige film. Van een polaroid foto die nooit volledig scherp zal worden tot een onscherp frame van Calum waardoor hij als een schim de herinneringen in gaat. En natuurlijk niet te vergeten het stroboscopische licht in een nachtclub waarbij je als kijker telkens te net weinig ziet. En wanneer je net denkt iets te zien, is het alweer verdwenen. Zelden zien we een film die zo veel ruimte laat voor eigen interpretatie en daar grandioos in slaagt.

Het hart van de film
Als kijker krijgt je slechts een subtiele hint van backstory wanneer Calum na lang aandringen van Sophie vertelt over zijn elfde verjaardag. Zijn familie was zijn verjaardag vergeten en toen hij zijn moeder erop attendeerde, werd ze boos. Ze stuurde zijn vader naar de winkel om speelgoed te gaan kopen. De band tussen Sophie en Calum is anders. Zij zijn als twee handen op een buik. Waar Calums familie zijn verjaardag vergat, daar trommelt Sophie onbekende vakantiegangers op om voor Calum te zingen. Precies in deze kleine liefdevolle momentjes tussen vader en dochter zit het hart van de film. En in dat hart zit ook pijn, iets dat de film op voortreffelijke wijze laat zien. Aftersun laat zien dat het niet nodig is de volledige backstory van een karakter uit de doeken te doen om dichtbij een personage te komen. Je kan met hen meevoelen en voelt de lagen in hun karakters, zelfs als je die niet direct kan duiden. 

IJzersterke acteerprestaties  
Dat je als kijker zo dichtbij de karakters komt heeft ook zeker te maken met de ijzersterke acteerprestaties. Slechts enkele momenten laat de film uitschieters zien in emoties, maar het grootste deel van de tijd spelen de acteurs hun karakters ingetogen. Hoewel Paul Mescal vorige week net naast een Oscar voor beste acteur greep is zijn acteerprestatie in Aftersun van hoge klasse. Met ijzersterke blikken en klein spel verbeeldt Mescal Calums strijd met zijn innerlijke demonen. In zijn blik zien we liefde en bewondering voor zijn dochter en tegelijkertijd straalt hij weemoed en pijn uit. En ook Frankie Corio, zijn jonge tegenspeelster doet ondanks haar geringe acteerervaring niet onder. Haar spel is natuurlijk en ongedwongen en de chemie met Mescal is heel bijzonder. Dit maakt de eindscene onvergetelijk wanneer Sophie haar vader uitzwaait op het vliegveld. Telkens wanneer we denken dat ze uit beeld is verdwenen verschijnt haar vrolijk lachende gezicht toch weer in beeld. Ook hier gaat het weer over net wel en net niet zien.

Aftersun behoort nu al tot een van de beste films van het jaar. Het is een klein verhaal met complexe karakters en sterk acteerwerk. Charlotte Wells is dan ook zeker een regisseur om in de toekomst in de gaten te houden. Want waar veel makers worstelen met het geven van teveel of te weinig informatie weet Wells hier een perfecte balans te geven. Het resultaat: een film die je op nostalgische wijze meevoert, laat nadenken over liefde en verlies en dagen later nog steeds in je gedachtes blijft hangen totdat het onderdeel wordt van je geheugen.

Cijfer: 9,5

• Deel