Queerbaiting is volgens fans een slinkse marketingstrategie om LGBTQIA+-kijkers te lokken met valse beloften, maar het kan ook vervelende gevolgen hebben.

Heartstopper was de Netflix-megahit die ieders hart op hol liet slaan voor Charlie en Nick. In de serie gebaseerd op een graphic novel gaan de twee tieners op ontdekking in hun vriendschap die weleens meer zou kunnen zijn. Maar binnen een half jaar kreeg het succes een vervelende nasmaak: acteur Kit Connor (Nick) plaatste eind oktober op Twitter “Ik ben bi, gefeliciteerd met het geforceerd outen van een 18-jarige. Ik denk dat veel van jullie het doel van de show hebben gemist. Bye.”

Fans van de show hadden zich met vurige passie vastgebeten in de vraag of Kit net als zijn personage ook queer was of dat hij gewoon “weer een straight is die profijt heeft van een queer project”. Ze beschuldigden Heartstopper onder andere van queerbaiting en hadden Kit lastiggevallen en gestalkt. Hij was tot dan toe alleen uit bij zijn vrienden en inner circle, maar zag geen andere uitweg.

Krijgt een serie te maken met beschuldigingen van “Queerbaiting” dan vinden kijkers dat er teveel de suggestie wordt gewekt dat er een (mogelijke) LGBTQIA+-relatie centraal staat, maar die belofte niet wordt ingelost. Terwijl kijkers zo snakken naar LGBTQIA+-representatie. Vaak is de backlash op het queerbaiting echter zo agressief dat de sterren van een dergelijke show, zoals Kit Connor, in een moeilijke situatie worden geplaatst. 

Met het tweede seizoen van Heartstopper vanaf volgende week - eindelijk! - op Netflix, zetten wij recente series op een rij die met soortgelijke beschuldigingen kampten.

1. Riverdale (CW)

Het is één van de belangrijkste en hardnekkigste kritieken op de CW-show Riverdale, omdat het elke keer zo werd uitgemolken in de marketing. In de trailer van het eerste seizoen werd een kus tussen Betty (Lili Reinhart) en Veronica (Camila Mendes) uitvergroot om kijkers te trekken. Maar na het zien van de scène en context bleek dat ze alleen zoenden om iemands aandacht te trekken. In een latere trailer werd er gesuggereerd dat Archie (K.J. Apa) interesse zou hebben in jongens toen hij een gay personage kuste. Maar ook dit bleek helemaal geen echte queer-kus en waarschijnlijk wéér een trucje om het publiek aan het praten te krijgen. En personages die daadwerkelijk queer waren kregen dan weer geen eigen verhaallijnen.

Maar de makers hebben de harde kritiek vanuit de LGBTQIA+-gemeenschap inmiddels om weten te zetten in - in ieder geval kleine - verbeteringen in de show. Hoofdrolspelers die ineens ruimte hebben over hun genuanceerde seksualiteit na te denken, representatie van biseksualiteit in een personage van kleur en in de zesde seizoensfinale kaartten de makers de queerbaiting-kritiek zelfs direct aan door een queer-zoen de hele stad te laten redden. LGBTQIA+thema’s vormen inmiddels het hart van Riverdale.

2. Sherlock (BBC)

BBC’s Sherlock, gespeeld door Benedict Cumberbatch, was één van de eerste moderne series die door fans hardnekkig werd beschuldigd van queerbaiting. Glee was vijf jaar eerder misschien de OG, maar dat was peanuts vergeleken met de fanatieke kijkers van de serie gebaseerd op de beroemde Britse detectiveverhalen. Kijkers gingen lekker op de sterke en vaak dubbelzinnige homo-erotische spanningen tussen Cumberbatch’s Sherlock en Martin Freemans dr. John Watson. Ze hoopten vurig dat deze romantische relatie meer aandacht zou krijgen en er misschien wel historische representatie in het vat zat in het nogal macho detectivegenre. De makers speelden duidelijk met dit idee en de kijkers, maar werden er nooit echt expliciet in en historie zat er helemaal niet in. Sherlock bracht daarmee officieel de discussie op gang over de implicaties van LGBTQIA+-content zonder daadwerkelijke representatie én vooruitgang.

3. Doctor Who (BBC)

Van David Tennant to Matt Smith en Peter Capaldi, sinds de terugkeer van The Doctor op BBC in 2005 heeft de show te maken met beschuldigingen van queerbaiting. Is hij biseksueel en misschien wel non-binair? Maar het waren vooral het seizoen van de eerste vrouwelijke Doctor (Jodie Whittaker) die de relatie met haar assistente Yasmin (Mandip Gill) fans tegen de borst stootte. Het hele dertiende seizoen van de show leek er iets romantisch te broeien tussen de twee. De fans werden aan het lijntje gehouden met de will-they-won’t-they-verhaallijn en hoopten in de finale dan eindelijk die liefdesverklaring of op zijn minst een kus te zien. Maar de kans voor het langverwachte intieme moment komt, gaat en verdwijnt vervolgens voor altijd.

Met de introductie van Ncuti Gatwa (Eric uit Sex Education!) als de nieuwe Doctor Who zal de show niet alleen op de kritiek terugkomen, maar Ncuti ook dubbel geschiedenis helpen schrijven. Hij wordt met deze rol namelijk de eerste Zwarte Time Lord en - volgens medespeler Neil Patrick Harris - zal hij dit keer openlijk queer zijn.

• Deel