Een klooster zou een vredige plek voor bezinning of bescherming moeten zijn. Maar voor meiden die in de jaren 60 en 70 terechtkwamen bij de kloosters van de Goede Herder, was het een hel. In de 4-delige docuserie Meisjes van de Goede Herder blikken slachtoffers terug. Kippenvel.

Dat sommige kloosters en religieuze internaten voor veel kinderen en vrouwen vreselijke plekken waren, bleek al vaker uit onderzoeken en mediaberichten. Zo kwam uit Canada de afgelopen jaren meerdere keren het horrornieuws over de vondst van anonieme massagraven met inheemse kinderen. Die moesten daar in de koloniale tijd onder dwang naar katholieke kostscholen om zich daar met de 'hulp' van nonnen aan te passen aan de witte cultuur.

In Ierland maakte de premier in 2013 officieel excuses voor de nare ervaringen van vele jonge meiden in katholieke instellingen waar nonnen de leiding hadden en de meisjes als slaven behandelden. En in 2021 kon de premier dat opnieuw doen toen uit onderzoek bleek dat zo'n 9000 kinderen zijn omgekomen in kerkelijke tehuizen waar ongetrouwde zwangere vrouwen ('zondaars!') werden weggestopt en mishandeld. Oh en weet je nog die waargebeurde Oscargenomineerde film Philomena met Judi Dench? Daarin gaat een vrouw op zoek naar de zoon die ze als jonge meid moest afstaan van evil Ierse nonnen. Een must-see, maar wel een pijnlijke.

'Slechte' meiden, slechte behandeling

Ook in Nederland blijkt het goed mis bij een aantal kloosters van Zusters van de Goede Herder, een organisatie met kloosters over de hele wereld (waaronder Ierland en Canada). Niet voor niets kregen slachtoffers in 2019 excuses van de overheid toen uit onderzoek bleek dat minstens vijftienduizend meisjes tussen 1860 en 1978 werden uitgebuit en mishandeld in de wasserijen en naaiateliers van de zusters. De meiden kwamen met medeweten van de overheid en kinderbescherming in de kloosters terecht als ze bijvoorbeeld een moeilijk jeugd hadden, in gevaar waren of als er een verdenken was van 'zedelijk verval' (lees: jonge prostituees). Het idee was dat ze bij de nonnen onderdak en bescherming vonden en werden opgevoed. Maar de meiden, vaak met een lage maatschappelijke status, werden eigenlijk gewoon beschouwd als trash. En 'opvoeden' betekende in de praktijk dwangarbeid, isoleercellen en mishandeling op een plek die eerder een gevangenis dan een klooster genoemd zou kunnen worden.

Docu-serie

In de vierdelige documentaireserie zie je hoe documentairemaker Britta Hosman duikt in de geschiedenis van de Goede Herder. Ze spreekt met meerdere 'probleemmeisjes' die bij de nonnen terechtkwamen en de organisatie in 2019 aanklaagden voor alle nare shit die ze er meemaakten. Maar Hosman gaat ook in gesprek met de huidige directeur die (ondanks z'n medeleven met de slachtoffers) weigert om de archieven open te gooien. Daarnaast stuit de documentairemaker tijdens haar onderzoek ook bij een voormalig Goede Herder-klooster in Almelo op tientallen ongedocumenteerde graven! Hosman vraagt zich in haar docuserie terecht af waarom er door Nederland zo lang is weggekeken. Of ze daar een eerlijk en volledig antwoord op zal krijgen, is maar de vraag. Maar het is belangrijk dat ze hem stelt en dat deze documentaire er is. Wil je meer weten over de afleveringen en hoe de maker te werk is gegaan, check dan hier dit interview.

Meisjes van de Goede Herder is vanaf maandag 3 juni in z'n geheel te streamen op NPO Start en wordt om 20.25 uur uitgezonden op NPO 2.

• Deel