Nomadland won dit awardseizoen prijs na prijs en als kers op de taart ook drie Oscars voor Beste Regie, Beste Actrice én Beste Film. Hier lees je wat er zo speciaal is aan de magische roadmovie van Chloé Zhao, die ondertussen hard werkt aan het nieuwe Marvel-avontuur Eternals.

“I’m not homeless, I’m just houseless. Not the same thing, right?”

Fantaseer je er weleens over om alles achter te laten en met een camper wifiloos en hashtag-loos door Amerika te gaan trekken om jezelf te vinden? Klinkt natuurlijk helemaal te gek en lekker zen en avontuurlijk en alles, maar voor de hoofdpersoon uit de bejubelde film Nomadland is het niet bepaald een romantische keuze. Eerder een financiële en emotionele noodzaak. En die leidt tot grote uitdagingen, maar ook mooie momenten en unieke ontmoetingen die je vanaf 30 april kan zien op Disney+.

Weg man, weg baan, weg huis

De film is gebaseerd op het boek van journalist Jessica Bruder die voor haar verhaal maandenlang met een camper van Mexico tot Canada trok om te schrijven over Amerikanen die hun traditionele leven opgaven voor een leven on the road. In Nomadland komt vijftiger Fern (Frances McDormand, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Fargo) tot die beslissing nadat haar man overlijdt en ze door de kredietcrisis ook nog eens haar baan, huis en haar bezittingen verliest. Als een moderne nomade trekt ze met haar laatste geld en minibusje door Amerika, steeds weer op zoek naar een crappy seizoensbaantje om zichzelf en haar huis-op-wielen te onderhouden. Het is geen makkelijk leven, maar Fern komt er al gauw achter dat ze lang niet de enige is. Er blijkt een hele community van nomaden als zij te bestaan, die elkaar van tijd tot tijd treffen, tips en eten delen, gezellige kampvuurtjes maken en dansen. Vluchtige maar betekenisvolle ontmoetingen die tal van hoopvolle momenten en warme beelden opleveren.

Gespeeld door echte nomaden

Extra speciaal aan deze ontmoetingen, is dat de meeste ‘nomads’ worden vertolkt door non-acteurs. Een kunstje dat regisseur Chloé Zhao eerder al flikte met The Rider en ook hier prachtig uitpakt. Ze vroeg echte nomaden om zichzelf te spelen (sommigen schijnen zelfs tijdens het draaien te zijn opgepikt) en dat levert authentieke beelden op van het leven van deze bijzondere subcultuur. Best gedurfd. Want hoe lekker ‘authentiek’ ook klinkt, je wilt als maker nog steeds een verhaal vertellen met mensen die minstens een script kunnen onthouden en wegblijven van ‘overacting’ door een mix van zenuwen of de hoop een nieuwe Hollywoodster te worden. Zhao weet haar amateurs -blijkbaar- zodanig te coachen en in beeld te brengen, dat ze heel naturel overkomen en sterk (soms zelfs raker) tegenspel bieden aan acteerveteraan McDormand. Zhao biedt de nomaden een waardig podium en zet ze in hun kracht. Dit zijn geen kansloze zwervers waar je medelijden mee moet hebben. Zoals Fern op een bepaald moment in de film ook treffend tegen de dochter van een kennis met grote ‘medelijden-ogen’ zegt: “I am not homeless, I’m houseless. Not the same thing, right?”

Geen oordeel, geen glazuur

Het betekent overigens niet dat Zhao het leven van deze nomads romantiseert. We zien hoe Fern na het oplopen van een buikgriepje of voedselvergiftiging in haar busje moet schijten in een emmertje. Hoe ze tijdens ijskoude nachten vijftien dekens over zichzelf heen slaat. Hoe ze nachten eenzaam doorbrengt op verlaten parkeerplaatsen waar ook vieze enge mannetjes rondhangen. En hoe deze vrouw (die nog altijd rouwt om de dood van haar man) hersenloos dozen staat in te pakken in een fabriek van Amazon of ranzige wc's schoonmaakt. Het is overleven. Maar er is ook vrijheid, avontuur, de warmte van vriendelijke lotgenoten, ongerepte natuur en overweldigende zonsondergangen in prachtige weidse vlakten. Het is het leven waar Fern bewust voor kiest boven de mogelijkheid om bij haar zus en zwager te verblijven in hun grote Californische huis met grote tuin waar ze met buren barbecueën en gesprekken voeren over politiek en geld. Zhao laat het aan de kijker over om te bedenken welk leven rijker is.

Voor de geduldige en gevoelige filmkijker

Nomadland is dus geen uitgesproken sociaal commentaar op de Amerikaanse politieke economie of iets in die categorie. Eerder een warme ode aan het (opnieuw) vinden van jezelf. Aan empathie en vriendelijkheid, aan kleine oprechte gebaren met grootse impact en aan mensen die de niet-gebaande paden kiezen. En dat alles badend in magisch woestijnlicht met pianoklanken van Ludovico Einaudi. Een kabbelende slowburner, dat wel. Voor de ultieme serial binger die vooral lekker gaat op snelle actie en blockbuster-spektakel, of ongemakkelijk wordt van stiltes, zal dit poëtisch-meditatieve drama een uitdaging zijn. Of simpelweg saai. Je moet van dit type film houden. Maar mocht je nieuwsgierig zijn en het erop willen wagen, dan geef ik je dit advies: kies een geschikt moment, leg je telefoon weg en reis met Frances McDormand en de andere nomaden een stukje mee op hun bijzondere levensreis. Wie weet inspireert het je.

Nomadland zie je vanaf 30 april op Disney+

• Nomadland (2020)
• Cijfer: 8,5
  
• Drama met feel feelgoodmomenten
• Duur: 1u, 47min
• Regie: Chloé Zhao
• Cast: Frances McDormand, David Strathairn

• Deel