Ook vrije seks heeft zo zijn grenzen
In Popcorntijd bespreekt André Nientied wekelijks het leukste filmnieuws en de beste kijktips. Deze week: Call Girl.
Ook vrije seks heeft zo zijn grenzen
De komst van de pil luidde in de jaren zestig een periode van seksuele vrijheid in, en op dat gebied ging Scandinavië voorop – sorry, Amsterdam. Denemarken was het meest vooruitstrevend op het gebied van porno – wat onder meer in de schelmenvertelling Spies & Glistrup geestig werd verbeeld – en Zweden ging het verst op het gebied van vrije seks voor iedereen – ook voor kinderen. Politici ijverden ervoor dat de minimumleeftijd voor seksuele relaties omlaag moest, of zelfs moest verdwijnen en ook incest moest volgens sommigen kunnen. Vrijheid, blijheid nietwaar?
Moeilijk opvoedbaar
De Zweedse film Call Girl (2012) laat de minder fraaie kant van die periode van vrije seks zien, door de ogen van een 14-jarig meisje. Deze Iris (Sofia Karemyr) belandt anno 1976 in een tehuis voor moeilijk opvoedbare meisjes. Daar is de leiding eerder soft dan streng, geheel in overeenstemming met de toenmalige opvattingen, en dus glipt Iris met haar lotgenote Sonja (Josefin Asplund) zonder probleem elke avond het tehuis uit om het nachtleven van Stockholm in te duiken. Daar komt ze in aanraking met Dagmar Glans (Pernilla August), een vrouw die de meisjes als volwassenen behandelt en scheutig is met geld en drank.
De daad bij het woord voegen
Dagmar Glans heeft zo haar eigen redenen om de meisjes in te palmen: ze runt een bordeel waar ze ook minderjarige meisjes in de aanbieding heeft. Die zijn erg populair, vooral bij politici die ijveren voor de verlaging van de minimum leeftijd voor seksuele relaties. Je zou kunnen betogen dat deze politici in elk geval consequent de daad bij het woord voegen, maar afgezien van het ethische aspect is tienerprostitutie ook in het Zweden van 1976 nog gewoon strafbaar.
Smoezelig
Dus houdt de recherche van Stockholm Glans en haar klanten en meisjes ook goed in de gaten door telefoongesprekken af te luisteren en ontmoetingsplaatsen te fotograferen. Rechercheur John Sandberg (Simon J. Berger) maakt het tot een persoonlijke missie om Iris en Sonja te bevrijden uit de stal van madam Glans. Die heeft de meisjes intussen in haar macht, met behulp van dreigementen, geld en drugs. Ze zijn beland in smoezelige wereld waaruit ontsnappen steeds lastiger wordt.
Hoyte van Hoytema
Die smoezelige sfeer van duistere achterkamertjespolitiek, morsige politiebureaus en rokerige restaurants wordt fraai in beeld gebracht door de Nederlandse cameraman Hoyte van Hoytema, die eerder een al even smoezelig tijdsbeeld schetste in Tinker Tailor Soldier Spy, dat in dezelfde periode speelde. Afgelopen zomer verzorgde Van Hoytema, die zich intussen tot de eredivisie van Hollywood mag rekenen, ook het sublieme camerawerk van Dunkirk.
Olof Palme
In Zweden zorgde Call Girl voor nogal wat opschudding, omdat sommige politici zich meenden te herkennen in de rollen van corrupte politici die vaste klant zijn bij madam Glans. De zoon van de in 1986 vermoorde premier Olof Palme, wiens moord nooit is opgelost, klaagde de makers van de film zelfs aan wegens smaad. Call Girl suggereerde namelijk dat Palme niet vies was geweest van minderjarige prostitués. De makers wonnen de rechtszaak, maar regisseur Mikael Marcimain knipte de gewraakte scène alsnog bij, om verdere controverse te voorkomen.
Maar ook zonder deze context is Call Girl prima te pruimen als sfeerbeeld van de jaren zeventig (ABBA!) én een tikje moralistische reminder dat vrije seks zo zijn grenzen heeft en de zogenaamde Zweedse heilstaat ook zijn mindere kanten kende.
Call Girl zie je vrijdag 24 november om 22.25 op NPO 3