Jesse Owens ging de geschiedenis in als de Afro-Amerikaanse topatleet die vier Olympische medailles won in Hitler’s Berlijn. Over zijn bitterzoete overwinning en de moeilijke weg ernaartoe, zie je zondagavond 2 mei de film Race op NPO 3 en NPO Start.

Atleet Jesse Owens staat in 1936 voor een groot dilemma. Hij mag naar de Olympische Spelen in Berlijn, waar op dat moment het racistische regime van Herr Hitler aan de macht is. Als zwarte meedoen aan de Spelen én winnen zou natuurlijk een mooie middelvinger aan het adres van het pro-Arische regime betekenen. In z’n hypocriete thuisland Amerika is de situatie voor minderheden echter niet veel beter. En op zijn eigen universiteit moet Owens dagelijks dealen met racistische docenten en mede-studenten. Zou de atleet de Spelen niet gewoon dik moeten boycotten en sympathiseren met de onderdrukten in Duitsland?

Beetje braaf, wel boeiend

Gelukkig wordt Jessy (Stephan James) bijgestaan door coach Larry Snyder (Jason Sudeikis). Hij helpt het jonge talent door al het verbale geweld, dreigingen, twijfels en politieke geneuzel van het Amerikaanse Olympisch Comité heen. Dat de moedige atleet er uiteindelijk voor kiest om toch naar de Spelen te gaan, is inmiddels geschiedenis. Daar won hij tot grote frustratie van Hitler en z'n Nazi buddies vier gouden medailles. Hoe die weg ernaartoe precies verliep en wat zich achter de schermen afspeelde, brengt regisseur Stephen Hopkins een beetje braaf maar boeiend in beeld. Met wat hulp van Carice van Houten by the way, die de rol speelt van de omstreden Nazi-huisregisseur Leni Riefenstahl.

Mmm...klopt dit wel?

Ondanks alle misstanden waarover je je flink kan opwinden, komt Race in het begin geromantiseerd en cliché over. De pijn van Owens blijft wat aan de oppervlakte, de muziek is soms te vaak gedipt in glazuur en je kan de loop van het verhaal grotendeels uittekenen. Ook gaan sommige sprongen net iets te snel. Wanneer de atleet in de aanloop naar de Spelen bijvoorbeeld aan een thuiswedstrijd meedoet, joelt het blanke publiek nog dat hij van het veld af moet. Maar slechts een paar rondjes rennen (en het verbreken van een wereldrecord) later geeft diezelfde joelende menigte Owens een staande ovatie. Of dit in het echt ook gebeurde, weet ik niet. Zou mooi zijn. En wat hypocriet. Maar de omslag gaat wel heel rápido.

Ja dit klopt

Tegelijk is de film wel zo eerlijk om Owens niet als een complete heilige te portretteren, ook z'n buitenechtelijke avontuurtje tijdens een trip naar L.A. komt aan bod. Daarnaast worden 'ze Germans' gelukkig niet compleet eendimensionaal afgeschilderd. Tijdens de Olympische Spelen krijgt Owens op een belangrijk moment bijvoorbeeld hulp van zijn Duitse concurrent Luz Long. De twee worden zelfs vrienden. Waar je misschien zou verwachten dat juist hier behoorlijk uitgeschoten is met de romantiseerpen, blijkt dit gewoon echt gebeurd. Net als de treurige thuiskomst voor Owens: wél een feestelijke parade, maar geen hand van zijn eigen Amerikaanse president. Z’n eigen officiële overwinningsdiner mocht de atleet bovendien alleen via de dienstingang betreden; de hoofdingang was uitsluitend voor blanken. Pijnlijk.



‘De geschiedenis onthoudt alleen de winnaars’ merkt een personage in het waargebeurde drama treffend op. Gelukkig zijn er films en docu’s voor een bredere context, hoe tragisch deze soms ook is.

Race zie je zondag 2 mei om 23.40 uur op NPO 3 en op NPO Plus. De film is vanaf dan ook zeven dagen gratis te zien op NPO Start.

• Race (2016)
• Cijfer: 7
• Waargebeurd, drama, sport
• Duur: 2u, 14min
• Regie: Stephen Hopkins
• Cast: Stephan James, Jason Sudeikis, Carice van Houten, Jeremy Irons
  

• Deel