Driedelige docu over de evolutie van de NBA en een getuigschrift over het belang van maatschappelijk betrokken spelers die hun stem laten horen.

Niemand zat op zijn politieke mening te wachten. Hij moest maar gewoon zijn mond houden en dribbelen. Laura Ingraham – nieuwslezeres bij FOX – zei het met een hooghartige, bijna misselijk makende glimlach rond haar lippen. “Shut up and dribble”. Ze sprak hem nog net niet aan met ‘boy‘, maar veel had het niet gescheeld. Haar houding sprak boekdelen. Prima dat die Lebron James ons entertaint, maar hij moet geen praatjes krijgen. Bek houden en kunstje doen.

Eerder die week had James – in niet mis te verstane bewoordingen – kenbaar gemaakt wat hij van Trump vond en dat was bij de opiniemakende paaibrigade van de Amerikaanse president in het verkeerde keelgat geschoten. What a surprise. Iedereen met ook maar een beetje historisch besef voelde direct hoe ongepast de toon van Ingraham’s betoog was. In nog geen drie minuten tijd werd het stof van Jim Crow geblazen en kregen we een glimp te zien van het institutionele racisme dat (ook) Amerika nog steeds in haar greep houdt.

Voor een ieder die niet precies begrijpt wat er mis was met de uitspraken van Ingraham komt James nu met een even verhelderende, als vermakelijke documentairereeks. In de kleedkamer van de Lakers knutselde hij tussen de bedrijven door een inzichtelijk drieluik dat iedereen moet kijken. Een drieluik met de toepasselijke naam: Shut Up And Dribble.

Waarom vechten voor een land dat jou niet als gelijke ziet?

Fight for your rights

In Shut Up And Dribble keert James terug naar een tijd waarin donkere spelers nog negro genoemd werden. Als ze geluk hadden. Het was de tijd waarin Hall-Of-Famer Bill Russell schitterde op het laminaat, om vervolgens plaats te moeten nemen in de colored only wachtruimte op het busstation. Russel – bij de Celtics uiteindelijk de allereerste zwarte coach in één van de grote Amerikaanse profcompetities – gebruikte zijn status om zich in te zetten voor de civil rights movement van de jaren ’50 en ’60. Een voorbeeld dat velen na hem zouden volgen. Zo sprak een piepjonge Kareem Abdul-Jabbar zich – geflankeerd door Russel en het orakel Muhammad Ali – uit tegen het uitzenden van zwarte soldaten naar Vietnam. Waarom vechten voor een land dat jou niet als gelijke ziet? De ‘oorlog’ van de zwarte man (en vrouw) was op eigen grondgebied, niet in een land aan de andere kant van de wereld. Of zoals Ali het kort en bondig verwoordde: “No Viet Cong ever called me a nigger“.

                        

Via voorbeelden van voorvechters als Russel, Abdul-Jabar, Oscar Robertson, Isiah Thomas en Alan Iverson eindigt Shut Up And Dribble in het hier en nu. In het hier, waarin een ongewapende Trayvon Martin ongestraft op straat doodgeschoten kon worden. In het hier, waarin een Amerikaanse president bij een opstand tegen neo-nazi’s spreekt van “bad people on both sides“. Lebron laat zien dat het belangrijk is dat spelers als hij – sterk, vrijgevochten, populair en zwart – hun platform en bekendheid gebruiken om maatschappelijke problemen aan te kaarten. Het was belangrijk toen en het is belangrijk nu. Zij zijn (mede) het voorbeeld voor een jongere generatie die moet kunnen opgroeien met de gedachte dat alles mogelijk is, dat de kleur van je huid niet bepaalt of je gelukkig wordt in dit leven of niet.

Nostalgie

Shut Up And Dribble is bindend kijkadvies voor iedereen met – al dan niet melancholische – gevoelens voor de NBA. Het is een aaneenschakeling van heerlijke oude beelden van alle grootheden die de sterkste basketbalcompetitie ter wereld ooit heeft voortgebracht. Het is een goudkist aan trivia die je op feestjes even nonchalant uit je mouw kunt schudden om indruk te maken op de overige gasten. “Wisten jullie dat dunken een tijdje verboden is geweest in de NBA, omdat Kareem Abdul-Jabbar de enige was die dat kon en de witte spelers daardoor een beetje onzeker werden?”. “Wist je dat Michael Jordan zich eigenlijk nooit echt heeft uitgesproken over maatschappelijke issues, omdat hij bang was dat hij daardoor minder schoenen zou verkopen?”. “Wat veel mensen niet weten, is dat de zoon van voormalige president Sarkozy vroeger cornrows had, omdat dat ook de haardracht van Allen Iverson was”.

                                      

Geschiedenisles

Maar boven alles is Shut Up And Dribble verplicht huiswerk, omdat het laat zien hoe belangrijk het is dat mensen als LeBron,  Kaepernick en Beyonce zich uitspreken over de staat van het hedendaagse Amerika. Voor mensen die eerder al docu’s als OJ: Made in America, The Kalief Browder Story en Rest In Power keken geen nieuwe kost, maar daardoor niet minder belangrijk. Het laat zien dat de emancipatie van zwart Amerika eigenlijk nog maar in de kinderschoenen staat en er dus voldoende werk aan de winkel is. Door sommigen zal LeBron’s drieluik wel weer worden weggezet als een policor deugdocu, maar so be it. Ik vind het een waardevol en uiterst beschaafd antwoord op iets wat begon met een schofferende uitlating van een aanmatigende nieuwslezeres.

• Showtime (2018)
• De NBA en de emancipatie van zwart Amerika
• 50 minuten per aflevering
  

• Deel