Volgens onderzoek krijgt 4 op de 10 mensen op enig moment in hun leven last van een psychische aandoening. Dat zijn er nogal wat. Maar wat zegt zo’n cijfer? En wat betekent dat voor jou?

Die laatste vraag kunnen we eigenlijk al gelijk beantwoorden: als bijna de helft van de bevolking tijdens het leven te maken krijgt met een psychische aandoening, dan hoef je geen wiskundige te zijn om te snappen dat het jou ook kan treffen. Bijvoorbeeld via jouw familie, de buurman, een vriendin of een collega, maar natuurlijk ook gewoon jou direct. Dat is niet om je bang te maken: niet elke aandoening heeft even veel impact, maar het is goed om te beseffen dat psychische aandoeningen vaker voorkomen dat je waarschijnlijk denkt.

Wat is een psychische aandoening?

Dit onderzoek van het Trimbos-instituut naar de psychische gezondheid van Nederland is gericht op vier groepen, namelijk stemmingsstoornissen, angststoornissen, middelenstoornissen en aandachtstekort- of gedragsstoornissen. In het eerste geval moet je denken aan bijvoorbeeld (chronische) depressie of een bipolaire stoornis. Daarin wisselen manische en depressieve periodes elkaar af: van heel actief en vrolijk naar somber en futloos.

Hebben we het dan allemaal gehad? Nee, want de echte pechvogels kunnen meerdere aandoeningen tegelijk hebben.

Bij angststoornissen gaat het onder meer over paniekaanvallen en agorafobie. Die laatste ken je misschien als plein- of straatvrees. Dat betekent dat je een hele sterke angst voor grote menigten hebt – de angst dat je niet weg kan komen. Daardoor durven sommige mensen niet de straat op.

Bij middelenstoornis gaat het voornamelijk over verslaving aan, jawel, verdovende middelen. Dan hebben we het dus over alcohol of drugs. Onder aandachtstekort- of gedragsstoornissen verstaan we dan weer verschillende uitingen van ADHD, maar ook extreme antisociale gevoelens, die kunnen leiden tot agressie, maar er bijvoorbeeld ook voor zorgen dat je geen spijt voelt.

Labels, labels, labels

Je hoeft de alinea’s hierboven niet te lezen, om het volgende te snappen: er zitten nogal wat verschillen tussen aandoeningen. Het RIVM onderzocht vier jaar geleden in opdracht van de Hersenstichting hersenaandoeningen. Zij concludeerden toen dat 1 op de 4 Nederlanders een hersenaandoening heeft. Ook in dat onderzoek zie je psychische stoornissen terugkomen, samen met aandoeningen als dementie en de ziekte van Parkinson, maar ook slaapapneu en Niet Aangeboren Hersenletsel. Dat kan optreden na een beroerte of een hersenbloeding.

Hebben we het dan allemaal gehad? Nee, want de echte pechvogels kunnen meerdere aandoeningen tegelijk hebben. Zo is de kans groter dat je te maken krijgt met verslaving als je ook een ernstige psychische stoornis hebt. De zogeheten dubbele diagnose.

Ja goed, denk je nu, maar wat moet ik nou met deze kennis? Was er maar een soort cursus om eerste hulp te verlenen bij psychische problemen! Zodat je die vroeg herkent en weet wat je kunt doen om te helpen. Je voelde ‘m al aankomen: zo’n cursus bestaat gewoon.

Stemmen horen

Wist je trouwens dat zo tussen de 2 en 10 procent van de wereldbevolking wel eens stemmen hoort in het hoofd? Een simpele rekensom leert dat we het dan over honderden miljoenen mensen hebben. En daarmee komen we terug op het besef dat het verschil tussen ‘normaal’ en ‘gek’ helemaal niet zo groot is, en dat iemand die op straat tegen zichzelf praat, dat om allerlei redenen kan doen. En dat die ‘verwarde persoon’ ook goed je broer, je collega kan zijn. Of je bent het op een dag zelf.