Pointer Checkt

  • Menu

Maakt ultrabewerkt eten ons ziek? POINTER CHECKT #40

  • 6 minuten leestijd

Hier vind je de bronnenlijst van de Pointer Checkt aflevering over ultrabewerkt voedsel.

Bronnenlijst

Links:

https://www.uclahealth.org/news/article/what-you-need-to-know-about-processed-foods-and-why-it-is-so-hard-to-quit-themhttps://time.com/6245237/ultra-processed-foods-diet-bad/https://www.nvwa.nl/onderwerpen/additieven-in-levensmiddelen/over-additieven-en-e-nummers  https://www.bhf.org.uk/informationsupport/heart-matters-magazine/news/behind-the-headlines/ultra-processed-foods#:~:text=Ultra%2Dprocessed%20foods%20often%20contain,responsible%20for%20negative%20health%20effectshttps://www.healthline.com/nutrition/common-food-additiveshttps://www.npr.org/sections/health-shots/2023/05/25/1178163270/ultra-processed-foods-health-risk-weight-gain  https://ntr.nl/Focus/287/detail/Eten-we-ons-ziek/VPWON_1353476https://edition.cnn.com/2024/05/08/health/ultraprocessed-foods-death-study-wellness/index.html?iid=cnn_buildContentRecirc_end_recirc

Onderzoeken:

Askari, M., Heshmati, J., Shahinfar, H., Tripathi, N., & Daneshzad, E. (2020). Ultra-processed food and the risk of overweight and obesity: a systematic review and meta-analysis of observational studies. International Journal Of Obesity, 44(10), 2080–2091. https://doi.org/10.1038/s41366-020-00650-z

Chen, X., Zhang, Z., Yang, H., Qiu, P., Wang, H., Wang, F., Zhao, Q., Fang, J., & Nie, J. (2020). Consumption of ultra-processedfoodsand health outcomes: a systematic review of epidemiological studies. Nutrition Journal, 19(1). https://doi.org/10.1186/s12937-020-00604-1

Cordova, R., Viallon, V., Fontvieille, E., Peruchet-Noray, L., Jansana, A., Wagner, K., Kyrø, C., Tjønneland, A., Katzke, V., Bajracharya, R., Schulze, M. B., Masala, G., Sieri, S., Panico, S., Ricceri, F., Tumino, R., Boer, J. M., Verschuren, W., Van Der Schouw, Y. T., . . . Freisling, H. (2023). Consumption of ultra-processed foods and risk of multimorbidity of cancer and cardiometabolic diseases: a multinational cohort study. The Lancet Regional Health. Europe, 35, 100771. https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2023.100771

Elizabeth, L., Machado, P., Zinöcker, M., Baker, P., & Lawrence, M. (2020). Ultra-Processed Foods and Health Outcomes: A Narrative Review. Nutrients, 12(7), 1955. https://doi.org/10.3390/nu12071955

Lane, M. M., Gamage, E., Du, S., Ashtree, D. N., McGuinness, A. J., Gauci, S., Baker, P. Lawrence, M., Rebholz, C. M., Srour, B., Touvier, M., Jacka, F. N., O’Neil, A., Segasby, T., & Marx, W. (2024b). Ultra-processed food exposure and adverse health outcomes: umbrella review of epidemiological meta-analyses. BMJ, e077310. https://doi.org/10.1136/bmj-2023-077310

Monteiro, C. A., Cannon, G., Levy, R., Moubarac, J., Jaime, P., Martins, A. P., Canella, D., Louzada, M., & Parra, D. (2016). NOVA. The star shines bright. World Nutrition, 7, 28–38. https://repositorio.usp.br/item/002869059

Vellinga, R.E., van Bakel, M., Biesbroek, S. et al. Evaluation of foods, drinks and diets in the Netherlands according to the degree of processing for nutritional quality, environmental impact and food costs. BMC Public Health22, 877 (2022). https://doi.org/10.1186/s12889-022-13282-x

Interviews:

Renger Witkamp – Hoogleraar Voeding en Gezondheid (Wageningen University & Research)

Marije Verwijs – Expert voeding (Voedingscentrum)

Achtergrondgesprekken 

Edith feskens – Hoogleraar Global Nutrition (Wageningen University & Research)

Guido Camps – Onderzoeker (Wageningen University & Research)

Jaap Seidell – Hoogleraar Voeding en Gezondheid (Vrije Universiteit Amsterdam)

CiaranForde – Hoogleraar Voeding en Gezondheid (Wageningen University & Research)

Renate Meeusen – PhD kandidaat (Erasmus MC)

Reactie Richard de Leth:

  1. Context witte jassen: sinds de industriële revolutie zijn we steeds meer met ons voedsel gaan sleutelen, onder andere door kunstmatig suiker, kunstmatige oliën en kunstmatige toevoegingen. Mijn advies: eet puur, onbewerkt en biologisch, dus uit handen van moeder natuur. Vermijd ultrabewerkt voedsel uit handen van de mens. De wetenschap en internationele media komen gelukkig ook steeds meer achter de negatieve link tussen ultrabewerkt voedsel en de menselijke gezondheid. Helaas heb ik tijdens mijn geneeskunde-opleiding niet over voeding geleerd, en heeft de voedingsindustrie te weinig kennis over het negatieve effect van ultrabewerkt voedsel in de menselijke stofwisseling. 

Overigens: uiteraard is niet alles negatief of slecht wat door voedseltechnologen (de eerste witte jassen) wordt gemaakt, maar mijn hoofdboodschap is vooral om de nauwe relatie tussen oorspronkelijk (oer)voedsel en de menselijke gezondheid te gaan snappen. 

  1. Roomboter is een natuurproduct met één ingrediënt en margarine is door de mens samengeknutseld via veel biochemische stappen en bevat veel meer ingrediënten. De discussie verzadigd versus onverzadigd vet blijft interessant. In de oorspronkelijke omgeving at de oermens relatief weinig verzadigd vet, omdat wild vlees vooral uit onverzadigde vetzuren bestond (dus arm aan verzadigd vet). Toch is verzadigd vet in beperkte mate belangrijk voor de menselijke gezondheid. Als je dus wat op je broodje smeert, kies dan liever voor de natuurlijke roomboter dan de onnatuurlijke margarine. Een margarine is uit plantaardige oliën gemaakt, vooral de omega 6-oliën. De moderne mens heeft een negatieve balans tussen omega 6- en omega 3-vetzuren, vooral door een tekort aan omega 3-vetzuren (de laatste jaren zien we dat een overschot van omega 6-vetzuren niet perse problemen qua ontsteking hoeft te geven, maar dat dit vooral door een tekort aan omega 3 – dus remming – komt). Mijn advies aan de moderne mens is dus tweeledig: eet minder bewerkte omega 6-vetzuren (zodat er minder omega 3-vetzuren nodig zijn) en eet meer omega 3-vetzuren uit natuurlijke bronnen. 

  1. Brood bestaat uit granen, wat de mens sinds ongeveer 10.000 eet (het ontstaan van landbouw). Het is geen optimale mensvoeding vanuit evolutionair perspectief, mede omdat het rijk aan antinutriënten is (o.a. lectinen zoals gluten en saponinen, maar ook enzymremmers). Door weken/wellen en fermentatie kunnen deze negatieve stoffen grotendeels onschadelijk worden gemaakt, maar veel commerciële broden ondergaan dit proces niet (biologisch zuurdesembrood meestal wel). Natuurlijk is er een belangrijk onderscheid tussen gluten-allergie (coeliakie) en gluten-intolerantie, maar het laatste zie je toch veel in de praktijk. Of anders geformuleerd: in de praktijk zie je dat veel mensen opknappen als ze 4-6 weken geen gluten eten. Toch hoef je dit advies niet aan alle mensen te geven. Antinutriënten vermijden is vooral een goed idee bij mensen met darmklachten en auto-immuunziekten. Verder is het grootste voedingsprobleem vooral eenzijdigheid, en de oplossing dus variatie. Om variatie te stimuleren bied ik mensen de 3-dagenregel aan: eet maximaal eens per 3 dagen brood, en zorg op de andere dagen voor anderen gezonde broodloze alternatieven. En herhaal dit steeds, dus zorg voor 3 dagen gezonde ontbijtjes en lunches (waarvan slechts op 1 dag brood). Bijkomend voordeel van variatie: de kans wordt groter dat je zo alle nutriënten binnenkrijgt – dus wat je wel nodig hebt - en de kans wordt kleiner dat je te veel antinutriënten binnenkrijgt – dus die je niet of minder nodig hebt. 

Verder zijn mijn korte snippets op Social Media altijd een stukje tekst uit een bredere context (die wel duidelijk wordt als je al mijn berichten bekijkt, de OERsterk Podcast volgt met experts, artsen en professoren of mijn boeken leest met honderden wetenschappelijke bronnen ter verdieping). 

Tuurlijk schiet ik soms uit de bocht, of zijn de inzichten inmiddels achterhaald of genuanceerder. Ik kom hier altijd graag op terug, onder andere in mijn wekelijkse nieuwsbrief, maar ook op Social Media (zo zei ik 10 jaar geleden dat je helemaal geen brood zou moeten eten, en de laatste twee jaar zag ik dat brood een plek kan hebben binnen een gevarieerd voedingspatroon, maar het liefst wel vermeden dient te worden door mensen met darmklachten of auto-immuunziekten). 

Naast voeding behandel ik ook andere essentiële leefstijlpijlers, want voeding is slechts één schakeltje van een holistisch web met bioritme, beweging, ontspanning, slaap, sociale verbinding en zingeving. 

Tot zover mijn toelichting. Succes met het samenstellen van jullie programma, en ik ben benieuwd naar jullie ‘framing.’ De basis blijft namelijk heel simpel: eet meer natuurlijke onbewerkte (biologische) voeding en eet minder onnatuurlijk ultrabewerkt voedsel.