Laten we beginnen met een korte uitleg van de factoren waaraan de woningmarkt zijn grote pieken heeft te danken. In 1901 is wonen vastgelegd in de grondwet. Wat inhoud dat de Nederlandse overheid erkent dat wonen een grondrecht is en een fundamentele levensbehoefte. Uit deze grondwet vloeiden woningcorporaties voort, verenigingen die sociale woningen moesten bouwen.

Vluchtelingenopvang Harskamp @ANP

In de jaren 80 vond de overheid dit te duur en trokken ze hun handen er vanaf. De woningcorporaties werden geprivatiseerd, wat al snel uit de hand liep. Doordat de overheid afstand nam van de wooncorporaties werden er meer risicovolle investeringen gedaan. Om dit tegen te gaan kwam er in 2013 de verhuurdersheffing. Deze extra belasting die betaald moet worden door corporaties voor sociale huurwoningen, was eigenlijk tijdelijk bedoeld. Maar kost corporaties inmiddels miljarden. Daardoor verkopen steeds meer corporaties hun woningen of verhoogden ze in grote mate de huur.

Ik ben de eerste VVD’er die een heel ministerie heeft doen verdwijnen

Stef BlokDaarnaast wordt het bouwen van nieuwe woningen alsmaar moeilijker door ruimtegebrek, lange bouw vergunningsprocedures en strengere milieu-eisen. De situatie verslechterde toen Stef Blok, minister van Wonen in het vorige kabinet, vlak voor het aantreden van Rutte III tevre­den zei dat hij geen opvolger meer nodig had. De markt kon volgens hem voortaan zijn werk doen. “Ik ben de eerste VVD’er die een heel ministerie heeft doen verdwijnen.”

Krappe woningmarkt

Ondanks de vele zichtbare factoren die een rol spelen in de hedendaagse wooncrisis, heerst er ook een andere angst onder de bevolking. Nederlanders maken zich steeds meer zorgen dat migratie de toch al krappe woningmarkt verder onder druk zet. Een toenemend deel van de bevolking is sowieso negatief over de opvang van asielzoekers. Dit blijkt uit het door De Rijksuniversiteit Groningen uitgevoerde onderzoek naar ‘ongenoegen’ over migratie. Dit kan liggen aan het feit dat de cijfers rondom migratie en wonen gelijkmatig zijn veranderd volgens het CBS.

De prijzen voor een koopwoning, de huur voor een huurwoning, het aantal migranten, en de hoeveelheid asielaanvragen zijn de laatste jaren allemaal toegenomen. Ondanks deze gelijkmatige groei, is er slechts een kleine relatie tussen de twee. Migranten zijn allereerst geen homogene groep. Iedereen valt binnen een andere categorie, gezinssamenstelling en land van herkomst. Seizoenswerkers worden vaak gehuisvest in speciale complexen of komen op kamers terecht. Vaak aan de onderkant van de arbeidsmarkt belanden velen bij huisjesmelkers: met heel veel mensen in slecht onderhouden woningen.

Dakloosheid

De grote boosdoener op de woningmarkt is het te kort aan en de vermindering van het aantal (sociale) huurwoningen. Hierdoor komen mensen uit kwetsbare groepen vanuit de samenleving niet in aanmerking voor een (starters)woning. Dit is mede de reden dat de hoeveelheid daklozen in ons land meer dan verdubbeld is. Studenten, starters, migranten, en mensen met een beperking krijgen hierdoor geen eerlijke kansen op de woningmarkt en komen vaak niet in aanmerking voor urgentie. Dus nee, migranten pikken onze woningen niet in. Ook zij zijn slachtoffer van het beleid. Samen met alle andere starters beginnen zij onderaan en maken zij vaak even weinig kans.

Research/verslaggever: Thomas Rueb
Tekst: Youssra Oulad Messaoud