“Ik denk dat steeds meer mensen in onze maatschappij het gevoel hebben dat ze falen,” zegt Remko van der Drift. Hij is organisator van het succesvolle Faal Festival, waar sprekers als Tim Hofman en Francine Oomen over alle ins en outs van deze prestatiegeneratie vertellen. Remko was ooit succesvol DJ, maar zocht toen vaak erkenning van anderen en was bang om het fout te doen. En hij is niet de enige - we zijn massaal bang om te falen.

“Het woord ‘faalkundige’ heb ik zo’n tien jaar geleden bedacht. Toen had ik net mijn eerste boek af en was ik steeds meer met dit thema bezig,” vertelt Remko. Hij schreef drie boeken over falen. Verder geeft hij workshops, trainingen en lezingen aan organisaties om faalkundiger te worden. “Tijdens die events merk ik dat de meeste mensen heel erg vastzitten in het verlangen naar succes. Daar is opzich niks mis mee, maar het verlangen naar succes is zó groot geworden dat het ongezonde vormen heeft aangenomen. Alles moet altijd maar perfect zijn en niets is ooit goed genoeg. Als tegenhanger van die prestatiedruk bedacht ik het woord faalkunde: het vermogen om fouten te kunnen maken.”

Wat is falen eigenlijk?

“Er is een belangrijk onderscheid tussen een fout maken en falen. Een fout is een gebeurtenis waar je een negatief oordeel op plakt. Falen is een dubbel oordeel; niet alleen op de gebeurtenis, maar ook nog eens op de persoon. Je hoort het ook in de taal: je maakt fouten en je hebt gefaald.”

En van zo’n negatief oordeel kun je snel onzeker worden en in een kramp terechtkomen, vertelt Remko. “Zo’n kramp is bijvoorbeeld dat je vindt dat je nooit fouten mag maken en dat alles altijd perfect moet zijn. Dan ga je te hoge eisen stellen.” En dat is volgens Remko precies wat we bij onszelf en elkaar doen in deze prestatiemaatschappij.

‘Ik leerde óók lol te hebben in momenten waarop het misgaat’

Twintig en onzeker

Als echte faalkundige, heeft Remko zelf natuurlijk ook een link met falen. “Toen ik begin twintig was, was ik best onzeker. Dat weerhield me er soms van om nieuwe dingen te doen.” Vanaf zijn vijftiende begon Remko als DJ. Hij stond later ook op grote festivals, zoals Lowlands. “In die tijd maakte ik veel muziek en bracht ik platen uit. Als ik daarop terugkijk, zie ik dat ik vaak onnodig bezig was met erkenning van anderen zoeken: vinden ze wat ik doe wel goed? Ik was bang dat mensen me zouden afkeuren als ik iets fout deed.”

Later in zijn twintiger jaren begon Remko met improvisatietheater. “Daar ontdekte ik hoe leuk het is om minder bezig te zijn met die erkenning van anderen. Ik leerde óók lol te hebben in momenten waarop het misgaat. Deze ervaring is een enorme boost geweest voor mijn zelfvertrouwen.”

De donkere kant van perfectionisme

Voor veel mensen is eindeloos perfectionisme een belemmering, bijvoorbeeld op het werk of bij je studie. Remko noemt perfectionisme liever ‘perfectiestress’. En dit begrip heeft volgens hem een gezonde én een ongezonde kant: “De gezonde kant is als je een interne drive voelt om iets goed te willen doen, als je bijvoorbeeld een tentamen hebt en de stof goed wilt begrijpen. Als je per se een goed cijfer wilt halen, omdat je je anders niet goed genoeg voelt, is dat de ongezonde kant van perfectionisme. Dan leer je niet hard voor jezelf, maar puur om te voorkomen dat anderen je een loser vinden. Dat is een bodemloze put.”

‘Zeker twintigers en eind-tieners van nu gaan ontzettend gebukt onder perfectiestress’

Falen op Lowlands en Into The Great Wide Open

Op het festival Lowlands heeft Remko niet alleen als DJ gestaan: “Ik mede-organiseer het Faal Festival in Tivoli Vredenburg en vanuit dat festival is er ook een faal-event op Lowlands geweest. Lowlands is natuurlijk een prachtige gelegenheid om jonge mensen te bereiken en te inspireren. Zeker twintigers en eind-tieners van nu gaan ontzettend gebukt onder perfectiestress. Ik maak me daar serieus zorgen om.”

‘Het is heel normaal om bang te zijn voor afwijzing’

Nooit te oud om te leren

Remko is dan misschien faalkundig, maar ook hij worstelt soms nog met onzekerheden: “Ook al ben ik oud, ik probeer mezelf er nog steeds in te trainen. Als ik onzeker ben over iets, betekent het niet dat ik het niet tóch kan proberen. We moeten faalangst en onzekerheid zien als een normaal onderdeel van het menselijk bestaan. Zo wordt het leven veel sprankelender. Het is heel normaal om bang te zijn voor afwijzing.”

Op de vraag wat events zoals het Faal Festival uiteindelijk opleveren, antwoordt Remko: “Een maatschappij waarin we veel milder en vriendelijker zijn voor onszelf en elkaar. Ik bedenk ook wel eens: hoe zou het zijn als we onszelf zouden behandelen zoals we een goede vriend behandelen? Als een goede vriend van mij voor zijn gevoel heeft gefaald, dan ben ik heel vriendelijk en begripvol voor hem. Maar voor mezelf ben ik veel strenger. Die mildheid is superbelangrijk voor onze mentale gezondheid. Mensen raken depressief van al die prestatiedruk. Dus laten we minder meegaan in dat alles altijd maar goed moet zijn.”

Dit artikel is onderdeel van het KRO-NCRV dossier Druk!

De mentale gezondheid van jongeren in ons land verslechtert. Studie, sociale media en de samenleving stellen steeds meer eisen. De druk op deze groep is groot. KRO-NCRV spreekt in dossier Druk! met jongeren en deskundigen. Ook willen we jongeren helpen door echt naar ze te luisteren. Hoe? Je ontdekt het met De Checkers tool:https://kro-ncrv.nl/druk!