‘Een soa door het scheermesje van je broer’, Zemouri ontkracht de meest voorkomende soa-fabels
- Artikel
- 09 aug 2023
- 5 minuten leestijd
Volg jij wel eens Tiktok- of Instagramadvies op als het aankomt op seks en gezondheid? “Niet doen!”, zegt Charifa Zemouri, gezondheidswetenschapper. Ze wil jongeren waarschuwen: “Er gaan veel fabels rond over soa’s en hiv, ook onder Islamitische influencers.”
Zemouri is als wetenschapper gepromoveerd op infectieziektebestrijding en adviseert onder andere de overheid over thema’s als soa’s en HPV (het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken, red.).
“Ik lees en hoor verhalen van mensen die denken dat ze een soa hebben gekregen door een ‘vieze’ handdoek in de sportschool of een zogenaamd besmette wc-bril. Of mensen die denken dat ze niet gevaccineerd hoeven te worden tegen HPV omdat ze geen seks voor het huwelijk hebben. Allemaal onjuist. De kans dat je hiv oploopt door een scheermesje van je broer te gebruiken is echt piepklein. Dan zouden er virusdeeltjes op het scheermesje moeten zitten én moet jezelf verwonden met het mesje om besmetting mogelijk te maken. En als je hiv via je broer oploopt, dan heb je denk ik grotere zorgen dan dat scheermesje."
Influencers hebben het vaak mis
Deze misconcepties ontstaan volgens Zemouri doordat veel jongeren verkeerde informatie krijgen van hun favoriete Tiktokker of Instagrammer. “Helaas zeggen ook influencers dingen die niet kloppen.” Dat daaronder ook Islamitische influencers vallen is een persoonlijke frustratie van Zemouri. “Ik ben zelf een Islamitische, Marokkaans-Nederlandse, vrouw en kan er niet tegen dat het geloof gebruikt wordt om onwaarheden te verspreiden.”
Het is namelijk niet zonder gevaar. “Mensen denken: het is Islamitisch, dus het moet wel goed zijn. Deze persoon draagt een hoofddoek, dus zij zal wel de waarheid spreken. Maar dat iemand verstand heeft van het geloof wil nog niet zeggen dat diegene ook verstand heeft van gezondheid.”
Het is gevaarlijk dat deze seksfabels rondgaan
Zemouri spreekt zich actief uit tegen deze influencers. Als ze onwaarheden voorbij ziet komen, reageert ze. “Niet omdat ik vind dat mensen naar mij moeten luisteren, maar omdat het gevaarlijk is dat deze seksfabels rondgaan. Want als je niet weet hoe je bijvoorbeeld HPV kunt oplopen, kun je je onterecht veilig wanen.” En zo loop je risico dat je besmet raakt en een ernstige ziekte krijgt.
HPV door langdurig zoenen
“De vaccinatiegraad onder Nederlandse jongeren met een Islamitische achtergrond is heel laag.” Daarbij ziet Zemouri dat vooral jongeren met een migratieachtergrond zich niet laten vaccineren tegen HPV. Volgens haar komt dit doordat ze denken dat je het niet kunt krijgen zolang je een condoom gebruikt of geen penetratieve- of orale seks hebt. Terwijl je dit besmettelijke virus ook kunt oplopen door langdurig zoenen of via andere seksuele handelingen zoals seks droogneuken, elkaar op intieme plekken aanraken en orale seks.
Blind voor de waarheid
Zemouri snapt dat de waarheid soms moeilijk te accepteren is en mensen daarom graag een andere verklaring voor waar aannemen. “Zo hoorde ik laatst een verhaal van een vrouw wiens echtgenoot genitale wratten had. Hij maakte haar wijs dat het door een besmette handdoek van de sportschool kwam. Ik heb uitgelegd dat die kans heel klein is, maar de vrouw wilde het niet geloven. Ze accepteerde liever het verhaal van de handdoek dan de mogelijkheid dat haar man misschien vreemd is gegaan.”
“Dit is iets dat ik vaker zie bij vrouwen die een soa oplopen door hun echtgenoot. En ik snap dat het geloofwaardig over kan komen als je op social media ziet dat allerlei anderen deze theorie bevestigen.” Zemouri licht toe: "Theoretisch gezien is het mogelijk om genitale wratten via een handdoek op te lopen. Kinderen en andere leden van een huishouden kunnen door deelbruik van handdoeken thuis, genitale wratten krijgen via een besmet familielid. Maar dat je genitale wratten hebt gekregen via een handdoek op de sportschool is een beetje sterk. Je moet dan een vuile handdoek hebben gebruikt van iemand anders die op dat moment ook wratten op zijn genitalen heeft. Maar de kans dat je een vuile handdoek meekrijgt op de sportschool best wel klein. En de kans dat jij een natte of gebruikte handdoek aanneemt en gebruikt is natuurlijk nog kleiner."
Een generatiekloof
“Het is echt een probleem van deze generatie dat ontstaat door de onbeperkte toegang tot informatie die we vaak niet goed lezen of begrijpen. Mijn ouders, tantes en ooms zijn de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders. Ze hebben hun opvoeding en opleiding in Marokko genoten, waar het de norm is om te luisteren naar mensen met kennis zoals artsen en wetenschappers die bij hun leest blijven, in plaats van 'bekenden'.”
“Als ik hen vertel over dit soort dingen zeggen ze: ‘Waarom nemen jongeren dit soort dingen van influencers aan? Je gaat toch naar de huisarts als je dingen over gezondheid wilt weten? En naar de automonteur als je auto kapot is.’ Ze begrijpen het niet.”
Betrouwbare bronnen: hier moet je wel zijn
Heb je klachten of wil je iets weten over seks en gezondheid? Dan raadt Zemouri een van de volgende platforms aan:
“Als je niet iemand bent die graag websites afgaat, kun je ook de Instagrampagina’s van deze organisaties bekijken. Er zitten veel artsen en geleerden op die video’s maken of informatie geven over hun beroep. Als je een specifieke vraag hebt kun je ook terecht bij de GGD. Via Jouwgg.nl kun je via een anonieme chatfunctie praten met gespecialiseerde zorgverleners.”
Maar het belangrijkste advies dat ze iedereen wil meegeven: “Voor je advies aanneemt, check iemand z’n referenties."
