Riff geeft seksuele voorlichting door middel van theatervoorstellingen: “Porno is niet de norm”

Volgens theaterregisseur Riff (38) gaat er een hoop mis met de seksuele voorlichting die op school wordt gegeven. Er ligt volgens haar een te grote focus op de biologische kant: hoe zit het lichaam in elkaar en hoe werkt voortplanting? Riff: “Het is daarnaast ook heel waarschuwend. Hoe voorkom je soa’s en hoe zorg je dat je niet zwanger raakt? Dat is belangrijk, maar het gaat veel minder over de hele beleving en het emotionele aspect van liefde en seks.”

Riff legt uit dat er op middelbare scholen vaak een soort druk heerst. “Vragen als ‘Heb jij het al gedaan?’ en ‘Wat heb je allemaal al gedaan?’ komen vaak voorbij. Hierdoor kunnen leerlingen de indruk krijgen dat je op een bepaalde leeftijd al seks moét hebben gehad. Het is belangrijk dat zij in de gaten krijgen dat niets ‘moet’ of ‘hoort’.”

“Ik was met jongens bezig, terwijl ik daar niet op val.”

Volgens Riff had haar oude middelbare school een erg heteronormatief beeld. “Ik heb daar geleerd dat je in principe als vrouw seks hebt met een man en dat vijftien een mooie leeftijd is voor je ontmaagding. Die dingen leerde ik niet van mijn docent, maar het waren wel ongeschreven regels die ik om mij heen hoorde. Daardoor was ik met jongens bezig, terwijl ik daar niet op val. Én ben ik, zonder dat ik hier eigenlijk aan toe was, begonnen met experimenteren. Voor mijn eigen wensen en grenzen was geen aandacht, terwijl alles begint bij: wat wil ik zelf?”

Live Your Story
Vandaar dat Riff het heft in eigen hand nam en het theatergezelschap ‘Live Your Story’ oprichtte. Met deze groep vrijwilligers gaat ze langs bij middelbare scholen en geeft ze op haar manier seksuele voorlichting aan veertien- tot zeventienjarigen. “De eerste voorstelling die we maakten ging over seksuele diversiteit en had als uitgangspunt: waar hadden wij vroeger zelf wat aan gehad toen we jong waren? Geen oude, zenuwachtige docent die het vervelend vindt om over seks te praten, maar jonge mensen die hierover komen praten in de klas. We breken het ijs door te beginnen met een voorstelling van ongeveer drie kwartier. Hier schotelen we allerlei onderwerpen en persoonlijke verhalen voor die ook humoristisch worden uitgebeeld. Dat is belangrijk, omdat jongeren vaak denken dat het allemaal perfect moet zijn. Dat is niet zo: het is soms ook ongemakkelijk en dat mag. Na de voorstelling krijgen scholieren de kans om anoniem vragen te stellen. Ze hoeven niets te leren uit een boek, maar we gaan echt het gesprek aan met elkaar.”

“Iedereen die we spreken kent voorbeelden van mensen die onderdoor gaan aan de gevolgen van grensoverschrijdend gedrag of uitgelekte naaktfoto’s.”

Riff legt uit dat haar theatergezelschap regelmatig meisjes spreekt die zich onveilig voelen in hun relatie of op straat. “Ook spreken we jongens die dingen doen waar ze niet aan toe zijn. Iedereen die we spreken kent voorbeelden van mensen die onderdoor gaan aan de gevolgen van grensoverschrijdend gedrag of uitgelekte naaktfoto’s. We bespreken met hen hoe je er voor een ander kan zijn. Daarnaast normaliseren we het praten over seks: dat je ‘nee’ mag zeggen, mag zeggen wat je fijn vindt, iets mag proberen en dat je daarmee geen contract hebt getekend dat je dit altijd wil, dat seks niet 'hoort', dat er geen leeftijdsgrens is waarop je het gedaan moet hebben, dat porno niet de norm is en dat je respect voor elkaar hoort te hebben.”

Snoep-experiment
“Vaak is onze voorlichting vooral een verademing voor de scholieren, maar er komen ook regelmatig verhalen op tafel over docenten die bepaalde dingen verkeerd hebben aangepakt. Zo vertelde een groep meiden dat hun docent op elke tafel een snoepje had neergelegd. Hij had toen gezegd: ‘Je mag er niet aankomen.’ Daarna vroeg hij of het lastig was om er niet aan te komen, terwijl dat snoepje daar bleef liggen. Dit gebruikte hij als voorbeeld om uit te leggen waarom meisjes zich niet zo sexy moesten kleden. Dat is dus precies het tegenovergestelde van wat wij willen overbrengen.” Daarnaast legt Riff uit dat alles draait om elkaar aan het woord laten: “We hebben weleens gevraagd aan de klas wie er ooit iemand heeft nagefloten. Hierop reageerden veel meisjes dat zij het niet fijn vinden als er indringend naar ze gekeken wordt of wanneer ze nageroepen worden. De jongens dachten juist dat deze meisjes dat als een compliment opvatten. Door het gesprek aan te gaan met elkaar, konden deze jongens begrijpen wat hun gedrag deed met deze scholieren.” 

“We geven het publiek de regie.”

Afgelopen week bezocht Live Your Story een middelbare school waar veel speelt: er worden regelmatig naaktfoto’s gelekt en er is een zogeheten ‘Gossip Girl’-account aangemaakt op TikTok waar roddels worden verspreid over scholieren en docenten. “Ook hier hebben we een van onze voorstellingen gespeeld waarin een scène zit over het verspreiden van naaktfoto’s. We geven het publiek dan de regie: zij mogen de grenzen aangeven. Is het bijvoorbeeld oké om een naaktfoto door te sturen aan je vaste verkering? En wat als er geen hoofd opstaat? Dat is natuurlijk heel risicovol, maar het hoort ook bij de seksuele ontwikkeling van jongeren. En dan kan je wel zeggen: ‘Dit mag je nooit doen’, maar dat werkt averechts. Met onze interactieve voorstelling laten wij jongeren juist het gesprek met elkaar aangaan, zodat ze hier hopelijk zelf achter komen.”

Nieuwe generatie
Riff legt uit dat ze over het algemeen altijd onder de indruk is van de vragen die na afloop van de voorstelling boven water komen: “We merken uit de vragen dat er onder de jongeren soms nog wat angst leeft. Vragen als: “Hoe weet ik dat iemand mij écht leuk vindt, en mij niet gebruikt?” en “Waarom durf ik niet tegen iemand te zeggen dat ik verliefd ben op diegene?” komen weleens voorbij. Ik denk ook altijd: hiervoor doen we het. Want waar kan je anders terecht met dit soort vragen als je hier niet met je ouders over kan praten?” Ze hoopt dat de scholieren een seksleven ontwikkelen dat bij hen past. “Dat kan betekenen dat iemand enorm actief is en de vrijheid voelt om met meerdere mensen het bed te delen. Maar het kan ook zijn dat iemand totaal geen behoefte heeft aan seks en het bij knuffelen houdt. Ik zou het gewoon heel fijn vinden als er een nieuwe generatie opgroeit die wat meer lichaamsbewust is.”

Live Your Story is momenteel op zoek naar vrijwilligers die zich tegen een kleine vergoeding willen inzetten voor een betere seksuele vorming op middelbare scholen. Lijkt dit je leuk, maar ben je bang dat je te weinig toneelervaring hebt? No worries: een theateropleiding is geen vereiste! Zolang je je sterk wil maken voor betere en inclusievere seksuele voorlichting en het leuk vindt om met jongeren in gesprek te gaan, zit je hier goed!

• Deel