De 17-jarige Anthony heeft last van het imposter syndrome. Dit brengt de nodige druk, angst en onzekerheden met zich mee. Er is één vraag die altijd aan hem knaagt: hoor ik hier wel thuis? In dit artikel deelt Anthony zijn ervaringen en vertelt hij hoe we als samenleving beter met dit syndroom kunnen omgaan.

Wat is het imposter syndrome eigenlijk?

Het imposter syndrome, oftewel het oplichterssyndroom, betekent dat je denkt dat je jouw successen niet verdient en dat je er niet echt bij hoort. Je bent bang dat anderen je een fraudeur zullen vinden en dat je als het ware door de mand valt. Gevoelens van onzekerheid en onwaardigheid zijn typerend voor dit syndroom. Mensen met dit syndroom voelen zich vaak een buitenstaander in hun werk- of studieomgeving en hebben het gevoel dat ze niet op hetzelfde niveau zitten als hun collega's of medestudenten, ondanks goede prestaties.

Het feit dat jongeren last hebben van dit syndroom, kan te maken hebben met de druk en prestatiedrang die veel jongeren ervaren. Uit het Landelijk Studentenonderzoek (LSO, 2022) blijkt dat 70% van studenten in het hoger onderwijs en 65% van de MBO-studenten regelmatig stress ervaart. Een deel van hen voelt zich vaak overweldigd door de druk om te presteren, zowel op school als in hun persoonlijke leven.

Anthony’s verhaal

Voor Anthony is school een grote trigger. “Als ik slechter scoor op projecten dan andere studenten, denk ik meteen dat ik niet goed genoeg ben. Dan vraag ik me af: mag ik hier eigenlijk wel tussen zitten? Dat houdt me vaak tegen om te zeggen dat ik trots ben op mijn werk,” legt hij uit.

‘Daardoor voelt het voor mij alsof ik niet helemaal bij de rest hoor’

De druk die Anthony ervaart, beperkt zich niet alleen tot school. Ook bij familie voelt hij dit. “Mijn zus is heel praktisch ingesteld en haalt goede cijfers. Ik ben creatiever en dat is moeilijker te meten met cijfers. Daardoor lijkt het alsof haar prestaties beter zijn dan die van mij. Het maakt me soms bang om te laten zien wat ik allemaal doe en kan.” Anthony vertelt dat ook zijn ouders een meer praktische manier van denken hebben. “Daardoor voelt het voor mij alsof ik niet helemaal bij de rest hoor. Het geeft soms een gevoel van eenzaamheid. Ondanks dat mijn familie veel voor mij zorgt en ik voor hen.”

Dezelfde worsteling heeft Anthony met vrienden. Hierover zegt hij: “Ik heb veel energie en ga met verschillende vriendengroepen om. Maar daardoor voel ik me soms een buitenstaander. Iedereen heeft wel één persoon waarmee ze interesses delen, maar ik deel verschillende interesses met verschillende mensen. Daardoor heb ik het gevoel dat ik nooit helemaal mezelf kan zijn.”

‘Soms begrijp ik Nederlandse culturele gebeurtenissen niet helemaal zoals andere Nederlandse studenten het wel begrijpen’

Culturele verschillen

Anthony’s achtergrond speelt ook een rol. “Ik ben opgegroeid op de Antillen en spreek meerdere talen; Engels, Papiaments en een beetje Spaans. Soms begrijp ik Nederlandse culturele gebeurtenissen niet helemaal zoals andere Nederlandse studenten het wel begrijpen. Dat kan isolerend zijn. Op school zijn er weinig Antilliaanse mensen en in mijn vriendengroepen zelfs geen. Dat versterkt ook mijn gevoel van eenzaamheid.”

‘Het moet normaal worden om over het imposter syndrome te praten’

Hoe kunnen we hier vanuit de samenleving mee omgaan? Anthony heeft een duidelijk antwoord: “Praten en normaliseren. Het moet normaal worden om over het imposter syndrome te praten. Ik heb met veel studenten gesproken die hetzelfde voelen, maar er wordt weinig écht over gepraat. In de toekomst hoop ik dat mensen elkaar beter kunnen helpen, zodat het imposter syndrome geen groot probleem meer is en jongeren minder druk ervaren.”

Dit artikel is onderdeel van het KRO-NCRV dossier Druk! 

De mentale gezondheid van jongeren in ons land verslechtert. Studie, sociale media en de samenleving stellen steeds meer eisen. De druk op deze groep is groot. KRO-NCRV spreekt in dossier Druk! met jongeren en deskundigen. Ook willen we jongeren helpen door echt naar ze te luisteren. Hoe? Je ontdekt het met De Checkers tool:https://kro-ncrv.nl/druk!