Cyberactivisme, yay or nay? Interview met Tessel ten Zweege
- 8 minuten leestijd
Feministisch schrijfster Tessel is vaak bezig zware onderwerpen, zoals geweld tegen vrouwen, ongelijkheid en discriminatie. In haar programma 'Tessel in Cyberspace' doet ze onderzoek naar activisme op het internet met gelukkig optimistische uitgangspunten. Lees het hier!
Schrijver Tessel ten Zweege maakte haar eerste NPO 3 serie Tessel in Cyberspace, waarin ze aan de slag ging als scriptschrijver en presentatrice. Met de steun van een team bestaande uit close vrienden en talentvolle creatievelingen is ze de uitdaging aangegaan.
Ik omarm mijn tuttigheid met volle teugen. Het kan mij niet roze genoeg!
Ik heb denk ik nog nooit zoveel plezier gehad in mijn werk als tijdens het maken van 'Tessel in Cyberspace'. Als feministisch schrijfster ben ik vaak bezig met deprimerende en zware onderwerpen, zoals geweld tegen vrouwen, ongelijkheid en discriminatie. Deze serie gaat ook over feministische thema's, maar elke aflevering heeft een optimistisch uitgangspunt. Ik ga in gesprek met mensen die zich inzetten voor waar zij in geloven, en dat heeft me erg geïnspireerd en stemt me hoopvol.
Je bent schrijver, hoe vond je het om tekst te vertalen naar beeld?
Ik ben best visueel ingesteld en heb een uitgesproken stijl: Veel roze, heel meisjesachtig en een dikke knipoog naar de jaren '00. Toch komt er meer bij kijken dan alleen een aesthetic, er moesten verschillende sets gebouwd worden, je moet nadenken over belichting en vormgeving. Dat proces had ik nooit eerder doorlopen en ik heb ontzettend veel geleerd. Gelukkig werkte ik samen met verschillende creatievelingen die me erg dierbaar zijn, ontzettend veel talent hebben en mijn visie goed begrijpen. Casper Boon, de producent van 'Tessel in Cyberspace', is ook mijn huisgenoot, dus die wordt bij ons thuis ook bedolven onder het roze en allerlei glitter. Regisseur Tengbeh Kamara snapte het ook meteen. Zij hebben drie prachtige sets gebouwd: Een nostalgische knalroze slaapkamer, waar menig pubermeisje in haar eentje het internet ontdekte, een lege, zwarte ruimte, die symbool staat voor de eenzaamheid en de duistere kant die cyberspace ook heeft, en een lichtroze plek waar ik met verschillende cyberactivisten in gesprek ga. Voor mij als schrijver was het ook heel leuk om naast woorden van de mensen die ik interview, ook eens gezichtsuitdrukkingen en intonaties op te kunnen vangen. In een geschreven tekst mis ik dat soms, maar tijdens de opnames zat ik echt te smullen van hoe leuk en spontaan mensen hun ideeën overkomen op beeld.
Ik ben best visueel ingesteld en heb een uitgesproken stijl: Veel roze, heel meisjesachtig en een dikke knipoog naar de jaren '00. Toch komt er meer bij kijken dan alleen een aesthetic, er moesten verschillende sets gebouwd worden, je moet nadenken over belichting en vormgeving. Dat proces had ik nooit eerder doorlopen en ik heb ontzettend veel geleerd. Gelukkig werkte ik samen met verschillende creatievelingen die me erg dierbaar zijn, ontzettend veel talent hebben en mijn visie goed begrijpen. Casper Boon, de producent van 'Tessel in Cyberspace', is ook mijn huisgenoot, dus die wordt bij ons thuis ook bedolven onder het roze en allerlei glitter. Regisseur Tengbeh Kamara snapte het ook meteen. Zij hebben drie prachtige sets gebouwd: Een nostalgische knalroze slaapkamer, waar menig pubermeisje in haar eentje het internet ontdekte, een lege, zwarte ruimte, die symbool staat voor de eenzaamheid en de duistere kant die cyberspace ook heeft, en een lichtroze plek waar ik met verschillende cyberactivisten in gesprek ga. Voor mij als schrijver was het ook heel leuk om naast woorden van de mensen die ik interview, ook eens gezichtsuitdrukkingen en intonaties op te kunnen vangen. In een geschreven tekst mis ik dat soms, maar tijdens de opnames zat ik echt te smullen van hoe leuk en spontaan mensen hun ideeën overkomen op beeld.
De hele dag een camera op je kop hebben staan is echt geen eitje!
Welk moment is jou het meest bijgebleven op set?
Voor de laatste aflevering ben ik in gesprek gegaan met drie mannen uit de zogeheten 'manosphere'. Dat is een hoek van het internet waar mannen met elkaar praten over crypto, snel rijk worden, en vrouwen. Er zitten hele seksistische uithoeken in de manosphere: Het is dus het tegenovergestelde van de feministische algoritmen waar ik mij in bevind. Ik had verwacht dat het een hele uitdaging zou zijn om mannen uit de manosphere met mij in gesprek willen laten gaan. Ze moesten vast niks hebben van een feminist, dacht ik. Toch bleken er best wat mannen bereid om met mij te praten en luisterden ze aandachtig naar mijn zorgen over de vrouwonvriendelijke manosphere. Tijdens dat gesprek kwamen we natuurlijk veel dingen tegen waar we het niet over eens waren, maar we begrepen elkaar aan het einde van de rit wel beter. Één van hen stelde dat mannen in de manosphere en vrouwen in de feministische hoek van het internet waarschijnlijk voor een groot deel zo boos op elkaar zijn omdat we elkaar niet begrijpen. Tot op zekere hoogte ben ik het daar wel mee eens.
Voor de laatste aflevering ben ik in gesprek gegaan met drie mannen uit de zogeheten 'manosphere'. Dat is een hoek van het internet waar mannen met elkaar praten over crypto, snel rijk worden, en vrouwen. Er zitten hele seksistische uithoeken in de manosphere: Het is dus het tegenovergestelde van de feministische algoritmen waar ik mij in bevind. Ik had verwacht dat het een hele uitdaging zou zijn om mannen uit de manosphere met mij in gesprek willen laten gaan. Ze moesten vast niks hebben van een feminist, dacht ik. Toch bleken er best wat mannen bereid om met mij te praten en luisterden ze aandachtig naar mijn zorgen over de vrouwonvriendelijke manosphere. Tijdens dat gesprek kwamen we natuurlijk veel dingen tegen waar we het niet over eens waren, maar we begrepen elkaar aan het einde van de rit wel beter. Één van hen stelde dat mannen in de manosphere en vrouwen in de feministische hoek van het internet waarschijnlijk voor een groot deel zo boos op elkaar zijn omdat we elkaar niet begrijpen. Tot op zekere hoogte ben ik het daar wel mee eens.
Als je “Tessel in Cyberspace” zou moeten omschrijven in drie woorden, welke woorden zou je kiezen?
Retro-futuristische radicale fever-dream.
© Ia Pedrolli (Studio Estella)
Ik denk dat algoritmes mensen vaker radicaliseren dan vroeger.
Eigenlijk wil ik de kijker zo min mogelijk meegeven. In 'Tessel in Cyberspace' bied ik kijkers perspectieven en opinies aan die ze in zich op kunnen nemen en kunnen gebruiken om te reflecteren op hun eigen pad op het internet. Waarom post ik wat ik post? Vind ik mezelf iemand die het internet gebruikt om de wereld een stukje beter te maken? Beïnvloed mijn algoritme wat ik denk of zeg? Het is helemaal aan de kijker om aan het einde te bedenken wat ze vinden: Ik heb geprobeerd om de conclusie zo open mogelijk te laten. Zo kun je lekker zelf weten wat je met al deze nieuwe inzichten wil doen.
Wat had je totaal niet verwacht bij het maken van deze serie?Naast het concept en het schrijven van de scripts was ik ook verantwoordelijk voor het presenteren van de serie. Dat had ik nooit eerder gedaan en als een ware schrijver ben ik een introvert iemand die liever dingen aandachtig geformuleerd opschrijft dan ze hardop uit te spreken. Al helemaal niet voor een camera! Ik had verwacht dat ik ontzettend zenuwachtig zou zijn tijdens de draaidagen waarop ik lange stukken tekst uit mijn hoofd moest leren, maar ik voelde me totaal ontspannen en helemaal op mijn plek. Het was wel veel vermoeiender dan ik me had voorgesteld. De hele dag een camera op je kop hebben staan is echt geen eitje!
Je hebt een bepaalde look en stijl, ook binnen de serie, waar komt die vandaan/wat inspireert jou?Als jong meisje was ik best een tomboy. Ik denk dat ik toen al van de wereld had meegekregen dat meisjes tuttig, oppervlakkig en saai waren en dat wilde ik ab-so-luut niet zijn. Ik wilde niet meer met barbies spelen en vond roze oerlelijk. Pas toen ik ouder werd besefte ik dat het door seksisme komt dat typische meisjesdingen zo worden gedegradeerd. Er is helemaal niks mis met roze, glitters en spelen met poppen. Sterker nog, ik vind meisje zijn inmiddels heel erg leuk en ik omarm mijn tuttigheid met volle teugen. Het kan mij niet roze genoeg! Tegenwoordig zie ik alleen maar zwart en beigetinten in de outfits op straat. Dat is pas saai!
Het is belangrijk dat femicide meer wordt besproken.
De toegankelijkheid van het internet is essentieel voor de toekomst van activisme. Iedereen kan meedoen en ieders mening heeft een plekje. Wel maak ik me zorgen omdat ik denk dat algoritmes mensen vaker radicaliseren dan vroeger en we dat nog amper doorhebben. De mannen uit de manosphere scrollen door hun feed en zien allemaal statistieken over hoeveel scheidingen er geïnitieerd worden door vrouwen, dat alle vrouwen golddiggers zijn en dat vrouwen die seksueel actief zijn hun waarde verliezen. Op den duur gaan ze dan geloven: Vrouwen zijn de vijand. Aan de andere kant erken ik ook dat de feministische content op Instagram mij ook heeft geradicaliseerd. Ik kijk niet meer op van opmerkingen als 'all men are trash' en als iemand zegt dat ze mannen haat vind ik dat ook niet shockerend. Op het internet is het moeilijk in te schatten waar ironie ophoudt en haat begint. Je grenzen worden snel verlegd en ook als je jezelf als kritische mediaconsument ziet, wordt je alsnog beïnvloed door de content die je voorbij ziet komen.
Wat staat er voor jou nog meer op de planning?
In november komt mijn derde boek uit. Het heet 'Femicide: Tot de dood ons scheidt', en het gaat over moord op vrouwen. In Nederland wordt er elke acht dagen een vrouw vermoord door haar partner of ex-partner, maar er wordt zelden over gesproken en de politiek is pas sinds juni met de term bekend. Met dit boek probeer ik het publieke debat een beetje aan te zwengelen: Het is belangrijk dat femicide meer wordt besproken. Het is een zwaar thema en het was ook best zwaar om het boek te schrijven. Om het plezier in mijn werk weer meer op te zoeken hoop ik nog meer series voor web of TV te mogen maken. Mijn producent zei op de laatste draaidag al: 'Ik ben verdrietig, want het is bijna afgelopen...' Meteen reageerde ik: 'Dan maken we toch gewoon seizoen 2?!'
Is er nog iets wat je kwijt wil?
Als iedereen die dit leest even bij Omroep HUMAN gaat zeuren om een tweede seizoen van 'Tessel in Cyberspace', dan begin ik vandaag nog de scripts te schrijven!
Als iedereen die dit leest even bij Omroep HUMAN gaat zeuren om een tweede seizoen van 'Tessel in Cyberspace', dan begin ik vandaag nog de scripts te schrijven!
Tessel in Cyberspace zie je hier
Meer weten over Tessel en Tessel in Cyberspace? Check hier het interview met HUMAN.