Het begrip straattaal roept onder velen veelal negatieve associaties op. Toch is de context waarin deze taalvorm gezien moet worden veel breder. Het is hét product van de Nederlandse pluriformiteit.

Grondleggers van de nieuwe Nederlandse taal

Straattaal wordt vaak toegeschreven aan bi-culturele jongeren uit de Randstad. Dit komt doordat veel jongeren die in dit gebied wonen tot de tweede of derde generatie migranten behoren en vanuit huis vaak tweetalig zijn opgevoed. De Nederlandse straattaal kent veel invloeden uit het Marokkaanse Darija, Tarifit, Tashelhit, het Surinaamse Sranantongo, Caribische Papiamento, Papiamentu en de Turkse taal. Deze behoren tot de grootste vier bi-culturele groepen van Nederland. Toch zijn veel Nederlanders zonder migratieachtergrond zich niet bewust van de invloeden vanuit deze talen.

Waarom ‘straat’?

Doordat de eerder genoemde groepen met een migratieachtergrond (mede door factoren als etnisch profileren en kansenongelijkheid) veel vertegenwoordigd worden in de criminaliteitscijfers van het CBS, maken mensen een negatieve link tussen straattaal en criminaliteit. Overigens is de term 'straattaal' niet op straat ontstaan.

Je hoort vaak dat je een migratieachtergrond moet hebben, het taalgebruik wordt gehanteerd door jongeren met een lage sociaal-economische status, en dat sprekers altijd criminele intenties hebben

De term zelf is in de jaren negentig bedacht door taalkundige René Appel. De media namen het over en later ook de jongeren zelf. Het is moeilijk om straattaal te definiëren, maar over het algemeen wordt het taalgebruik  bedoeld van jongeren uit meertalige steden, die Nederlandse woorden en uitdrukkingen vervormen of vervangen door materiaal uit andere talen.

De plank misslaan

Jarenlang werden de grondleggers van de moderne Nederlandse ‘jongeren’ taal verwaarloosd. Ze werden (en worden vaak nog steeds) niet bereikt door marketingcampagnes of andere vormen van communicatie waarin taal een grote rol speelt. Dit betekent niet dat straattaal gelijk de enige manier van communicatie is voor bi-culturele jongeren, maar het maakt dingen al snel laagdrempelig - mits het niet gesproken wordt door ouderen. 

De politie Zaanstreek vindt dat zij straattaal veel beter gebruiken. In de commentsectie denkt men daar blijkbaar anders over.

Veel oudere mensen in de marketing en/of communicatie wereld slaan de plank mis door ‘slang’ te gebruiken om een jongere doelgroep te trekken, terwijl jongeren eigenlijk gewoon gezien willen worden als een gelijke. 

Cringeworthy scenes en campagnes

Er zijn eindeloos veel voorbeelden waarin straattaal gebruikt wordt om jongeren te bereiken. Waar het vaak misgaat is dat er oude straattaal gebruikt wordt en dat bepaalde woorden buiten context genoemd worden. Een voorbeeld hiervan is o.a. de Bol.com reclame rondom Sinterklaas. Hoewel het humoristisch bedoeld wordt, is de opgelezen tekst afkomstig van een jongere. Echter wordt het woord ‘ballie’ gebruikt als bijvoeglijk naamwoord terwijl het een werkwoord is. 

En zo gaat het vaker verkeerd: jongeren begrijpen wat er bedoeld wordt, de campagne zelf is goed bedoeld, maar slecht uitgevoerd.