Deze week krijgen 1,2 miljoen mensen die in de buurt van een kerncentrale wonen jodiumpillen toegestuurd.

Woon je in het zuiden, midden of oosten van Nederland, dan kun je deze week zomaar een doosje jodiumpillen in je brievenbus krijgen. Je krijgt die dan omdat je in de buurt van een kerncentrale woont. Maar hoe gaan pillen je beschermen tegen een kernongeluk? We leggen het je uit. 

Allereerst: geen paniek. Het is natuurlijk best angstig als je opeens pillen in de bus krijgt, maar het is niet zo dat die uitgedeeld worden omdat de kans op een kernramp groter is geworden. Het heeft te maken met een internationaal besluit.

Waarom krijg ik ze thuis?

De pillen zijn niet nieuw. Al sinds 1987 ligt er een voorraadje opgeslagen in een groot magazijn in Zoetermeer. Wanneer er iets fout zou gaan bij een kerncentrale, moeten die jodiumpillen zo snel mogelijk naar mensen die in de buurt wonen.

Maar: het zou natuurlijk veel makkelijker zijn als die mensen de pillen al gewoon in hun eigen medicijnkastje hebben liggen. Dat is ook wat België en Duitsland eerder bedachten, en waarom Nederland nu de pillen op de post doet. Iedereen onder de 18 jaar die binnen honderd kilometer van een centrale woont, krijgt ze.

Oké, dat klinkt niet echt geruststellend.

Snappen we. De jodiumpillen worden niet voor niets verspreid: er kán altijd iets fout gaan bij een kerncentrale. Maar die kans is klein, heel klein, zeggen experts. "Ze worden goed gecontroleerd. Veel strenger dan Fukushima en Tsjernobyl, waar eerder een ramp gebeurde", zegt energiehoogleraar Wim Turkenburg.

Voor Josh (19) is dat niet genoeg. Hij maakt zich zorgen om de kerncentrale in Tihange (België). NOS op 3 ging met hem langs bij de kerncentrale:

Hoe gaan jodiumpillen mij helpen?
Nou, die pil beschermt je in ieder geval niet tegen álle gevaarlijke gevolgen van een kernramp. Er komen dan een heleboel radioactieve stoffen vrij die schadelijk zijn. De jodiumpillen beschermen je tegen één van die stoffen: jodium. Huh, jodium tegen jodium? Het werkt zo. Je schildklier - dat ding in je keel - draait onder meer op jodium. Die stof krijgen we normaal binnen via voeding.

Maar bij een kernramp zit er ook radioactief jodium in de lucht. Als je dat inademnt, kun je schildklierkanker krijgen. De schildklier kan namelijk geen onderscheid maken tussen radioactief en 'normale' jodium. Dat is waar de jodiumpil helpt. Wanneer je die slikt, prop je je schildklier vol niet-radioactieve jodium. Voor het radioactief jodium is dan geen plek meer.

Waarom krijgen alleen kinderen en jongeren pillen?
Simpel gezegd: hoe ouder je bent, hoe minder kans je hebt op schildklierkanker door radioactief jodium. Vanaf je 18e is die kans al veel kleiner, vandaar dat je vanaf deze leeftijd alleen pillen krijgt als je binnen 20 kilometer van een kerncentrale woont. Tot 18 jaar is dat 100 kilometer. In totaal krijgen 1,2 miljoen gezinnen zo'n doosje op de deurmat.

Wat moet ik nu met die pillen doen?
Gewoon bewaren. Je hoeft ze op dit moment nog niet te slikken. Pas als er écht iets gebeurt en je te horen krijgt dat je ze moet gebruiken, moet je dat ook echt doen.

En als je ze nou kwijtraakt? Dan kun je bij de apotheek of drogisterij nieuwe kopen. Dat geldt trouwens ook voor mensen die niet in de buurt van een kerncentrale wonen, maar toch voor de zekerheid jodiumpillen willen hebben.

Wat als mijn hond de pillen opeet?
Ja, dit is een serieuze vraag op de site van de overheid over de jodiumpillen. Daar kun je trouwens ook antwoorden vinden op veel meer vragen, en checken of je ook pillen hoort te krijgen. Het antwoord op deze vraag is trouwens: ga naar de dierenarts.