In de vierde aflevering van X-Y-SEX vertelt Rikkie Kolle hoe het voor haar is om in transitie te gaan. Maar wat betekent het eigenlijk om transgender te zijn?

Transgender

Wanneer je transgender bent heb je een andere genderidentiteit dan die bij je geboorte is toegewezen. Als kind krijg je bij je geboorte, aan de hand van je genitale kenmerken, een geslacht toegewezen. Op je geboorteakte staat dan dat je een jongetje of een meisje bent. Maar niet iedereen voelt zich daar later in het leven gelukkig mee. Wanneer je je wél prettig voelt bij de gender die je bij je geboorte kreegt toegewezen ben je ‘cisgender’.

Non-binair

Sommige mensen voelen zich niet thuis in de binaire gendercategorieën man of vrouw. Deze mensen voelen zich beter bij een non-binaire genderidentiteit. Andere genderidentiteiten die zich buiten het binaire gendermodel bevinden zijn: ‘genderqueer’, ‘gender non-conform’, ‘agender’, ‘genderfluïde’ en ‘bigender’. Sommige non-binaire personen identificeren zich ook als transgender, anderen weer niet.

Cijfers

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 3,9% van de Nederlandse bevolking zich niet identificeert met het geslacht dat is geregistreerd bij de geboorte. 0,6% geeft aan problemen te hebben met het toegekende geboortegeslacht, en geeft aan hormoonbehandelingen en/of operaties te hebben ondergaan. Dat zijn ongeveer 102.000 mensen.

Gender, geslacht of sekse?

Laten we even stilstaan bij de woorden ‘gender’, ‘genderidentiteit’, ‘genderexpressie’, ‘geslacht’ en ‘sekse’. Deze worden namelijk vaak door elkaar heen gebruikt, maar hebben alle vijf een andere betekenis.

Gender: Met het gender van een persoon wordt iemands “sociale geslacht” bedoeld. Dat zijn de verwachtingen die de maatschappij heeft van jouw gender. Bijvoorbeeld welke rol je aanneemt binnen je familie, wat je interesses zijn, wat voor werk je doet of wat voor kleding je draagt.

Genderidentiteit: Genderidentiteit is het bewustzijn van je eigen mannelijkheid, vrouwelijkheid of de afwezigheid daarvan. Dat heeft dus te maken met hoe je je diep van binnen voelt, en kan je niet altijd van buiten aan iemand zien.

Genderexpressie: Dan heb je je genderexpressie. Dat is hoe je je genderidentiteit uitdraagt naar de buitenwereld. Denk aan je uiterlijk, gedrag, objecten, kleuren en interesses.

Sekse: Het woord sekse beschrijft de lichamelijke biologische kenmerken die een mens of dier mannelijk of vrouwelijk maken. Dit zijn je genen, hormonen én genitale kenmerken. Het woord ‘geslacht’ wordt vaak als synoniem gebruikt voor ‘sekse’. In werkelijkheid gaat het bij ‘geslacht’ alleen om de genitale geslachtskenmerken.

In transitie?

Sommige transgender personen voelen de behoefte om een medische en/of sociale transitie aan te gaan. Een medische transitie houdt in dat je bijvoorbeeld genderbevestigende operaties of hormoontherapieën ondergaat. Een sociale transitie kan eruitzien als het kiezen voor een verandering in je genderexpressie, of als het kiezen van nieuwe voornaamwoorden en aanspreekvormen.

In de Nederlandse taal wordt er een onderscheid gemaakt tussen mannelijke en vrouwelijke voornaamwoorden. Iemand die normaal gesproken werd aangesproken met hij/hem kan er dan bijvoorbeeld voor kiezen om aangesproken te worden met zij/haar. Sommige mensen kiezen ervoor om genderneutrale voornaamwoorden te gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn die/diens en hen/hun. Vraag altijd naar iemands voornaamwoorden als je niet zeker weet hoe je iemand mag aanspreken.

Wil je meer weten over gender? Neem een kijkje op https://www.rutgers.nl/

Geschreven door Eda Külekçi