In de vijfde aflevering van X-Y-SEX vertelt Marleen hoe het is om intersekse te zijn. Ze ontwikkelt, op haar manier, voorlichting voor intersekse mensen. Wat betekent het woord ‘intersekse’ eigenlijk? Hoeveel intersekse mensen zijn er, en waar komt de term ‘intersekse’ vandaan?

Intersekse

Intersekse verwijst naar de ervaring van mensen die geboren zijn met lichamelijke kenmerken die niet passen bij wat de maatschappij categoriseert als ‘man’ of ‘vrouw’. Intersekse gaat niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Mensen met de intersekse ervaring kunnen zich identificeren als man, vrouw of transgender persoon. Op dezelfde manier kunnen ze zich identificeren als heteroseksueel, homoseksueel, lesbisch of biseksueel. Sommige mensen identificeren zich daarnaast als intersekse persoon. Anderen zien het woord intersekse vooral als een beschrijving van hun ervaringen in de maatschappij.

Terminologie

Het woord ‘intersexuality’ werd voor het eerst gebruikt in 1917. Het is een samenstelling van de Latijnse woorden ‘inter’ en ‘sexus’, die ‘tussen’ en ‘geslacht’ betekenen. Een rechtstreekse vertaling zou dus ‘tussengeslachtelijk’ zijn. In het verleden werden intersekse mensen ‘hermafrodiet’ genoemd. Hermaphroditus is de naam van een oud-Griekse god die borsten én een penis had. Tegenwoordig wordt deze term niet meer gebruikt en wordt het door sommigen als beledigend ervaren. Andere intersekse personen hebben het woord weer toegeëigend en gebruiken het als geuzennaam.

Cijfers

Uit Deens onderzoek blijkt dat ongeveer 1 op de 90 personen intersekse is. In Nederland gaat het dan om zo’n 190.000 mensen. Ik hoor je al denken: Dat is veel! Waar zijn al die mensen dan? Door stigmatisering en schaamte, maar vaak ook op advies van medische behandelaars, kiezen veel intersekse personen voor geheimhouding. Ze vertellen aan (bijna) niemand dat ze intersekse zijn. Hierdoor zijn ze zo goed als onzichtbaar in de maatschappij. Daarnaast ondergaan Nederlandse intersekse kinderen onnodige, niet-noodzakelijke medische behandelingen, zonder dat ze daar zelf toestemming voor hebben gegeven. Het doel van deze operaties is dat de kinderen beter passen binnen het hokje ‘man’ of ‘vrouw’. De VN, de Raad van Europa en het Europees Parlement waarschuwen dat hiermee de (mensen)rechten van het kind worden geschonden.

Hokjes

denken?Op school leren we dat meisjes worden geboren met XX-chromosomen en jongens met XY-chromosomen. Ook leren we dat jongens worden geboren met een penis en een balzak, en dat meisjes worden geboren met schaamlippen en een clitoris. Wat we vaak niet leren is dat er ook mensen zijn die worden geboren met, bijvoorbeeld, een niet volgroeide penis en een vagina-ingang of baarmoeder. Of iemand is geboren met een vulva en een grote clitoris die op een penis lijkt. Weer andere intersekse personen hebben geen ‘afwijkende’ geslachtskenmerken maar een mix van ‘vrouwelijke’ en ‘mannelijke’ hormonen. 

Seksediversiteit

Het is je misschien opgevallen dat de woorden ‘afwijkend’, ‘vrouwelijk’ en ‘mannelijk’ tussen aanhalingstekens zijn gezet. Hiermee benadrukken we dat we niet zo hoeven vast te houden aan de hokjes ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’. Het is allemaal niet zo zwart-wit. Ook sekse is een spectrum. Wordt het niet eens tijd dat we seksediversiteit erkennen en vieren?