Kennis & Co
Luister
Over deze podcast
Hoe kwam wetenschap in het nieuws deze week, hoe werd het gebracht, en wat viel eraan op? En wat gebeurde er in de wetenschap dat níet in het nieuws kwam, maar toch de moeite waard is om te weten?Wetenschapsjournalist Jop de Vrieze neemt samen met
Categorie
Wetenschap
Afleveringen
vr 29 december 2023
#34 - Ons jaaroverzicht en wat te denken van die razend populaire afvalmiddelen?
Zijn de afvalmiddelen die overal in de media opdoken, zogeheten GLP-1 agonisten zoals Ozempic en Wegovy echt zo revolutionair? Vakblad Science heeft deze middelen in elk geval bestempeld tot doorbraak van het jaar. Obesitas-hoogleraar Liesbeth van Rossum van het Erasmus MC in Rotterdam plaatst de opkomst van deze middelen in perspectief. Verder bespreken Josta, Rob, Bouwe, Jop én Stijn hun belangrijkste wetenschapsnieuws van het jaar, met onder meer: grote stappen in de neurotechnologie, het kweken van embryo's, nieuwe inzichten (in de maak) over ons heelal en de alomtegenwoordigheid van AI. Bronnen: AI nieuwszender opgericht https://eu.usatoday.com/story/tech/news/2023/12/14/channel-1-ai-news/71925360007/ (https://www.nature.com/articles/d41586-023-01992-0) Discussie over ontwikkelingen rond embryo's https://www.nature.com/articles/d41586-023-01992-0 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-01992-0) Nature: belangrijke ontwikkelingen in het bestuderen van embryo's https://www.nature.com/articles/s41592-023-02134-0 (https://www.nature.com/articles/s41592-023-02134-0) Implantaat in ruggemerg laat Parkinsonpatiënt weer lopen zonder te vallen: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03452-1 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03452-1) Verlamde man loopt weer dankzij implantaat: https://www.theguardian.com/global/video/2023/may (https://www.theguardian.com/global/video/2023/may)/24/paralysed-man-able-to-stand-and-walk-using-implant-that-reads-brain-waves-video (https://podcast.npo.nl/24/paralysed-man-able-to-stand-and-walk-using-implant-that-reads-brain-waves-video) GLP-1 agonisten grootste doorbraak van 2023 volgens Science Magazine https://www.science.org/content/article/breakthrough-of-the-year-2023 (https://www.science.org/content/article/breakthrough-of-the-year-2023) EMA vraagt fabrikanten om gegevens over zelfbeschadiging gebruikers GLP-1 agonisten: https://www.bmj.com/content/383/bmj.p2906.full (https://www.bmj.com/content/383/bmj.p2906.full) Wetenschappelijke doorbraken worden steeds minder groot: https://www.nature.com/articles/s41586-022-05543-x (https://www.nature.com/articles/s41586-022-05543-x) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze en Stijn Goossens Techniek: Jop de Vrieze, Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20) op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief
vr 22 december 2023
#33 - Met een heliumballon op zoek naar de geheimen van sterrenstof
Volgende week laat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een ballon op boven de Zuidpool: GUSTO. En niet zomaar een: een uitzonderlijk grote ballon gevuld met helium die gaat opstijgen tot in de stratosfeer. Eronder hangt een telescoop met ook enkele Nederlandse onderdelen. Die telescoop gaat metingen verrichten aan het stof en gas tussen de sterren - het interstellaire medium. Wat is dat en wat valt daarover te leren? Jop de Vrieze en Rob Ramaker vragen het Floris van der Tak, hoogleraar sub-millimeter sterrenkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek (SRON). Verder onder meer: verrassend bewijs voor het ineenstorten van de West-Antarctische ijskap 100.000 jaar geleden, babbelende ouders leiden tot brabbelende kinderen en een algoritme dat je kans op overlijden berekent. Bronnen: * Wetenschappelijke verklaring ster van Bethlehem: https://inews.co.uk/news/science/explained-science-behind-christmas-112819 (https://inews.co.uk/news/science/explained-science-behind-christmas-112819) * Babbelende ouders krijgen brabbelender kinderen: https://www.science.org/content/article/kids-chattier-parents-are-more-talkative-may-have-bigger-vocabulary (https://www.science.org/content/article/kids-chattier-parents-are-more-talkative-may-have-bigger-vocabulary) * Bewijs in het genoom van inktvissen voor ineenstorting West-Antarctische ijsplaat: https://www.science.org/content/article/lost-history-antarctica-revealed-octopus-dna (https://www.science.org/content/article/lost-history-antarctica-revealed-octopus-dna) * Saturnus' maan heeft basisingrediënten voor leven: https://www.nature.com/articles/s41550-023-02160-0 (https://www.nature.com/articles/s41550-023-02160-0) * SRON-website over GUSTO-project: https://www.sron.nl/gusto/ (https://www.sron.nl/gusto/) * Model voorspelt kans op overlijden: https://www.science.org/content/article/algorithm-could-predict-your-health-income-and-chance-premature-death (https://www.science.org/content/article/algorithm-could-predict-your-health-income-and-chance-premature-death) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze, Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl%20) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)
vr 15 december 2023
#32 - Diepere laag in De Nachtwacht ontdekt
Wetenschappers hebben een nooit eerder waargenomen loodlaag aan het licht gebracht in De Nachtwacht. Waarom smeerde Rembrandt het in godsnaam over het hele doek? Het Amsterdamse onderzoeksteam bestudeerde het schilderij met röntgenstraling en een deeltjesversneller, en kwamen zo tot verschillende nieuwe inzichten, waaronder de aanwezigheid van die loodlaag. Lood, dat zit in lichte kleuren als loodwit, maar dat smeer je niet over het hele schilderij. Hoogleraar moleculaire spectroscopie Katrien Keune legt aan presentatoren Jop de Vrieze en Bouwe van Straten uit waarom ze denkt dat Rembrandt die laag nodig achtte. Verder: een verklaring én mogelijke remedie voor ernstige zwangerschapsmisselijkheid, vonnis vernietigd van Australische moeder die twintig jaar vastzat omdat ze haar kinderen vermoord zou hebben, een eerste nieuwszender zonder nieuwslezers maar met AI en beschuldigde dino-onderzoeker vertoonde inderdaad wetenschappelijk wangegdrag. Bronnen: Oorzaak zwangerschapsmisselijkheid gevonden: https://www.science.org/content/article/sensitivity-fetusmade-hormone-may-drive-severe-pregnancy-sickness (https://www.science.org/content/article/sensitivity-fetusmade-hormone-may-drive-severe-pregnancy-sickness) Veroordeelde moeder na 20 jaar vrijgesproken dankzij DNA-bewijs https://nos.nl/artikel/2501531-vonnis-vernietigd-australische-moeder-20-jaar-onterecht-vast-voor-kindermoorden (https://nos.nl/artikel/2501531-vonnis-vernietigd-australische-moeder-20-jaar-onterecht-vast-voor-kindermoorden) Artikel Wired over zaak Australische moeder: https://www.wired.com/story/kathleen-folbigg-sudden-infant-death-mystery/ (https://nos.nl/artikel/2501531-vonnis-vernietigd-australische-moeder-20-jaar-onterecht-vast-voor-kindermoorden) Operatie Nachtwacht: https://www.rijksmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen/operatie-nachtwacht (https://www.rijksmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen/operatie-nachtwacht) Publicatie loodlaag De Nachtwacht: www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adj9394 (http://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adj9394) Dino-wetenschapper pleegde wetenschappelijk wangedrag: https://www.science.org/content/article/dino-extinction-researcher-committed-research-misconduct-not-fraud-university-report (https://www.science.org/content/article/dino-extinction-researcher-committed-research-misconduct-not-fraud-university-report) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl%20) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20 %20)
vr 8 december 2023
#31 - Waarom kernfusie nu wél een reële optie kan gaan worden
Komt kernfusie nu dan echt in zicht? Het proces geldt al tientallen jaren als de heilige graal in de energie-opwekking: het levert geen CO2-uitstoot op, er is weinig ruimte voor nodig en er ontstaat geen kernafval. Maar de ontwikkeling van het rendabel maken van kernfusie op aarde gaat tergend langzaam. Tot nu, wellicht. Want de Amerikaanse regering gaat er vol op inzetten door allerlei bedrijven te gaan stimuleren. Die moeten volgens de ‘Musk-aanpak’ van proberen, falen en leren doorbraken gaan forceren. Niek Lopes Cardozo, hoogleraar wetenschap en technologie van kernfusie aan de TU Eindhoven, is door de nieuwe ontwikkelingen hoopvol gestemd. Wetenschapsjournalisten Jop de Vrieze en Bouwe van Straten bevragen hem. Verder: wat je de echte leeftijd van jouw organen? Gestolen data bij dna-testbedrijf 23AndMe, soa's in de lift en mannetjesmuggen verleerden het prikken. Bronnen: Discussie over uitspraken voorzitter COP28: https://www.theguardian.com/environment/live/2023/dec/04/cop28-backlash-after-president-claims-no-science-behind-fossil-fuel-phase-out (https://www.theguardian.com/environment/live/2023/dec/04/cop28-backlash-after-president-claims-no-science-behind-fossil-fuel-phase-out) https://www.theguardian.com/environment/2023/dec/03/back-into-caves-cop28-president-dismisses-phase-out-of-fossil-fuels (https://www.theguardian.com/environment/2023/dec/03/back-into-caves-cop28-president-dismisses-phase-out-of-fossil-fuels) Niet al je organen verouderen even snel: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03821-w (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03821-w) Data veel gebruikers gestolen 23AndMe https://www.theverge.com/2023/12/4/23988050/23andme-hackers-accessed-user-data-confirmed (https://www.theverge.com/2023/12/4/23988050/23andme-hackers-accessed-user-data-confirmed) Toename soa’s in Europa: https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/rising-rates-sexually-transmitted-infections-across-europe (https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/rising-rates-sexually-transmitted-infections-across-europe) Toename gonorroe in Nederland: https://www.rivm.nl/nieuws/in-2023-meer-soa-consulten-stijging-gonorroe-zet-door (https://www.rivm.nl/nieuws/in-2023-meer-soa-consulten-stijging-gonorroe-zet-door) Zorgelijke situatie hiv in Europa: https://www.who.int/europe/news/item/28-11-2023-no-time-to-waste-to-tackle-its-hiv-epidemic-the-european-region-must-urgently-increase-testing-and-address-persistent-stigma (https://www.who.int/europe/news/item/28-11-2023-no-time-to-waste-to-tackle-its-hiv-epidemic-the-european-region-must-urgently-increase-testing-and-address-persistent-stigma) Promotie Ralf Machenbach: https://www.tue.nl/nieuws-en-evenementen/nieuwsoverzicht/29-11-2023-kernfusie-met-een-twist (https://www.tue.nl/nieuws-en-evenementen/nieuwsoverzicht/29-11-2023-kernfusie-met-een-twist) Lancering van ruimtevaartuig X37B https://www.space.com/spacex-x-37b-falcon-heavy-launch-final-preparations (https://www.space.com/spacex-x-37b-falcon-heavy-launch-final-preparations%20) Mannetjesmug verleerde het prikken: https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(23)01448-3 (https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(23)01448-3) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20) op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief
vr 1 december 2023
#30 - Mieren in zombies veranderen... Hoe doet die schimmel dat toch?
Een heel gespecialiseerde schimmel kan de hersenen van mieren infecteren en daardoor deze dieren veranderen in zombies - die doen wat hij wil. Hoe doet die schimmel dat en wat leert ons dat over de hersenen en diergedrag? Jop de Vrieze en Josta Bosma vragen het microbioloog Charissa de Bekker, dé wereldwijde expert op dit onderwerp. Ze kreeg een grote Europese onderzoeksbeurs om haar werk aan de Universiteit Utrecht voort te zetten. Verder onder meer: wat kan de klimaatconferentie COP28 (nog meer) gaan opleveren? Nederlands onderzoek met bacteriedodende virussen, muggen die kikkers in de neus prikken en een ongewenst bij-effect van ruimtereizen. Bronnen: ERC Consolidator beurs voor Charissa de Bekker: https://www.uu.nl/nieuws/erc-consolidator-grants-voor-zeven-utrechtse-onderzoekers Klimaatconferentie COP28: https://www.cop28.com/ Eerste succes klimaatconferentie: schadefonds geopend: https://nos.nl/collectie/13963/artikel/2499788-eerste-succes-op-klimaattop-akkoord-over-klimaatschadefonds Experts: ‘faagonderzoek in Nederland niet mogelijk’ https://www.umcutrecht.nl/nieuws/nederlands-onderzoek-faagtherapie-niet-mogelijk Dokters van morgen over faagtherapie: https://npo.nl/start/serie/dokters-van-morgen/seizoen-3/bacteriofagen_1/afspelen Eerste Nederlandse fagenstudie: https://nieuws.umcg.nl/w/umcg-onderzoek-bacteriofagen-gewichtsprothese-infectie Mug bijt kikker in neus: https://www.sciencenews.org/article/australian-mosquitoes-target-frog-nostrils-blood Labwebsite Charissa de Bekker: https://www.debekkerlab.com/home Charissa de Bekker bij De Nacht van NTR: https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nacht-van/09d347cc-8a2a-4344-b910-e606b86ce1b5/2023-09-14-zombiemieren-horrorfilm-of-wetenschappelijk-onderzoek-in-gesprek-met-microbioloog-charissa-de-bekker-uu Erectieproblemen bij ‘ruimtereizende’ ratten: https://faseb.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1096/fj.202300506RR Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972
vr 24 november 2023
Bonusaflevering: rooibosthee roken en een krimpend geslacht door vapen?
We vroegen jullie via Instagram in aanloop naar de podcastaflevering met longarts Wanda de Kanter je vragen over vapen in te sturen. Sommige kwamen al vanzelf aan bod in de podcast, hierbij enkele losse vragen en de antwoorden, over afkicken van vaping, rooibosthee als alternatief voor verhitte tabak en of je mannelijke geslachtsdeel kan krimpen van vapen.
vr 24 november 2023
#29 - Van vervaarlijke vleermuispenis tot vapeverslaving
Het ging de laatste tien jaar goed met het terugdringen van roken onder jongeren, maar toen was daar de opmars van de e-sigaret. Steeds meer jongeren ‘vapen’. De e-sigaret heeft een onschuldiger imago en lijkt ook minder schadelijk te zijn dan de ouderwetse sigaret en nieuw Amerikaans onderzoek suggereert dat het vapen het roken onder jongeren lijkt te vervangen. Jop de Vrieze en Bouwe van Straten bespreken het met longarts en antirook-activist Wanda de Kanter. Moeten we vapen zien als minder schadelijk alternatief voor roken, of moet de opmars van de e-sigaret gestopt worden? Verder onder meer: Een superenergierijk deeltje, het koningsdrama bij OpenAI en een penis te groot om de daad mee te verrichten. Bronnen: Vleermuizen gebruiken hun enorme penis als arm https://www.science.org/content/article/how-big-too-big-bat-s-enormous-penis-makes-penetration-impossible (https://www.science.org/content/article/how-big-too-big-bat-s-enormous-penis-makes-penetration-impossible) en https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(23)01304-0 (https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(23)01304-0) Koningsdrama bij OpenAI https://www.economist.com/leaders/2023/11/22/the-fallout-from-the-weirdness-at-openai (https://www.economist.com/leaders/2023/11/22/the-fallout-from-the-weirdness-at-openai%20) en https://www.nytimes.com/2023/11/22/technology/openai-board-capitalists.html (https://www.nytimes.com/2023/11/22/technology/openai-board-capitalists.html) Vapen lijkt roken te vervangen onder Amerikaanse jongeren https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2811339 (https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2811339) Gratis lespakket voor scholen over vapen: https://vapenjouwkeuze.nl/ (https://vapenjouwkeuze.nl/) Burgerinitiatief Nicotinee: https://nicotinee.nl/ (https://nicotinee.nl/) Campagne voor ouders Artsenslaanalarm https://artsenslaanalarm.nl/# (https://artsenslaanalarm.nl/) Bad surgeon: Love under the knife https://www.netflix.com/title/81607097 (https://www.netflix.com/title/81607097%20) Superenergierijk deeltje: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03677-0 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03677-0) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)
vr 17 november 2023
#28 - Een struisvogel in je achtertuin en waarom de dino-uitsterving nog steeds mysterieus blijft
Vrijwel alle deskundigen zijn het erover eens dat een asteroide-inslag de dino’s deed uitsterven, maar nog steeds is het mysterie niet helemaal opgelost. Hoe snel ging het en waarom overleefden sommige dino's wél, bijvoorbeeld? Paleontologen blijven zich erin vastbijten en soms zoeken ze daarin nogal de grenzen op. Dat ondervond ook Melanie During, de kleurrijke paleontologe die recent een populairwetenschappelijk boek publiceerde en geïntrigeerd blijft door die laatste lente van de dino's. Jop de Vrieze en Bouwe van Straten spreken met haar. Verder: slimme genetische technieken om ziektes te genezen, dinotandafdrukken én leerachtige eieren en hoe de combi van koffie en alcohol misschien juist goed voor je nachtrust kan zijn. Bronnen: Tandafdrukken wijzen op etende dino’s: https://peerj.com/articles/16327/ (https://peerj.com/articles/16327/) Twee nieuwe pachycephalosauriërs ontdekt: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/spp2.1535 (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/spp2.1535) Eerste dino-eieren waren leer-achtig: https://phys.org/news/2023-11-fossil-discovery-dinosaur-egg-leathery.html (https://phys.org/news/2023-11-fossil-discovery-dinosaur-egg-leathery.html%20) (https://phys.org/news/2023-11-fossil-discovery-dinosaur-egg-leathery.html%20) Nieuwe genetische technieken https://www.statnews.com/2023/11/16/u-k-approves-worlds-first-crispr-based-medicine/ (https://www.statnews.com/2023/11/16/u-k-approves-worlds-first-crispr-based-medicine/) https://www.nature.com/articles/d41586-023-03543-z (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03543-z) Slaap, koffie en alcohol in beurshandelaren: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0291675 (https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0291675) Populairwetenschappelijk boek Melanie During: https://www.harpercollins.nl/9789402712797/de-laatste-lente-van-de-dinosauriers/ (https://www.harpercollins.nl/9789402712797/de-laatste-lente-van-de-dinosauriers/) During bij Nieuws & Co over de uitsterving in de lente: https://www.nporadio1.nl/nieuws/wetenschap-techniek/fa6e39d0-f3cf-4a76-a05f-2dc28e0a8200/toen-de-dinosauriers-uitstierven-was-het-lente-het-seizoen-heeft-een-belangrijke-rol-gespeeld (https://www.nporadio1.nl/nieuws/wetenschap-techniek/fa6e39d0-f3cf-4a76-a05f-2dc28e0a8200/toen-de-dinosauriers-uitstierven-was-het-lente-het-seizoen-heeft-een-belangrijke-rol-gespeeld) Nature-publicatie During: https://www.nature.com/articles/s41586-022-04446-1 (https://www.nature.com/articles/s41586-022-04446-1) Publicatie eind oktober 2023 rol stof bij uitsterving dino’s: https://www.nature.com/articles/s41561-023-01290-4.epdf (https://www.nature.com/articles/s41561-023-01290-4.epdf) Nieuwsartikel over publicatie stofwolken na de meteorietinslag: https://www.theguardian.com/science/2023/oct/30/dust-drove-dinosaurs-extinction-after-asteroid-impact-scientists-say (https://www.theguardian.com/science/2023/oct/30/dust-drove-dinosaurs-extinction-after-asteroid-impact-scientists-say) During beschuldigt vooraanstaande paleontoloog van wetenschapsfraude: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/12/07/nederlandse-paleontoloog-beschuldigt-amerikaanse-dino-onderzoeker-van-fraude-a4150713 (https://www.nrc.nl/nieuws/2022/12/07/nederlandse-paleontoloog-beschuldigt-amerikaanse-dino-onderzoeker-van-fraude-a4150713) NTR Focus-aflevering over kweekbloed: https://ntr.nl/Focus/287/detail/Kweekbloed/VPWON_1344850 (https://ntr.nl/Focus/287/detail/Kweekbloed/VPWON_1344850) Teleurstellende resultaten Alzheimermedicijnstudies: https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2304430 (https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2304430) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl%20) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)
do 9 november 2023
#27 - Waarom we nieuwe politieke partijen moeten koesteren
Voor nieuwe politieke partijen is het vaak moeilijk om zich staande te houden in het mediageweld van de verkiezingscampagnes. Maar ze dienen een belangrijk nut, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam: ze zorgen voor de broodnodige vernieuwing van het politieke systeem en de onderwerpen waarmee politici zich bezighouden. Jop de Vrieze en Josta Bosma spreken erover met onderzoeker Rachid Azrout, die géén voorstander is van een hogere kiesdrempel. Verder onder meer: een spectaculaire behandeling van een patiënt met vergevorderde Parkinson, op zoek naar dreigender taal over antibioticaresistentie en prachtige plaatjes geschoten door de ruimtetelescoop Euclid. Bronnen: Parkinsonpatiënt loopt weer dankzij apparaatje in ruggengraat: https://www.nature.com/articles/s41591-023-02584-1 (https://www.nature.com/articles/s41591-023-02584-1) Eerste kleurenfoto’s van ruimtetelescoop Euclid scherpere beelden dan ooit https://nos.nl/artikel/2497078-eerste-foto-s-van-esa-telescoop-euclid-zijn-scherper-en-mooier-dan-gehoopt (https://nos.nl/artikel/2497078-eerste-foto-s-van-esa-telescoop-euclid-zijn-scherper-en-mooier-dan-gehoopt) Hier zijn de foto’s van Euclid te zien: https://www.instagram.com/reel/CzWWw8cIg1H/?igshid=MTNsYmY5bzlsMDlqaA== (https://www.instagram.com/reel/CzWWw8cIg1H/?igshid=MTNsYmY5bzlsMDlqaA==%20) (https://www.instagram.com/reel/CzWWw8cIg1H/?igshid=MTNsYmY5bzlsMDlqaA==%20) Terminologie antibioticaresistentie maakt weinig indruk: https://www.nature.com/articles/s43856-023-00379-6#Sec11 (https://www.nature.com/articles/s43856-023-00379-6#Sec11) Professioneel profiel Rachid Azrout: https://www.uva.nl/en/profile/a/z/r.azrout/r.azrout.html (https://www.uva.nl/en/profile/a/z/r.azrout/r.azrout.html) Onderzoekspublicatie berichtgeving over nieuwe politieke partijen: https://journals.sagepub.com/doi/epub/10.1177/1464884920919311 (https://journals.sagepub.com/doi/epub/10.1177/1464884920919311) Onderzoeksproject UvA aandacht voor nieuwe partijen: https://www.newnewsproject.com/ (https://www.newnewsproject.com/) Stabiel geachten gletsjers Groenland smelten toch flink: https://www.nature.com/articles/s41467-023-42198-2 (https://www.nature.com/articles/s41467-023-42198-2) Verkiezingsdebat wetenschap Nieuwspoort: https://www.nieuwspoort.nl/programma/verkiezingsdebat-kenniscoalitie-onderzoek-and-wetenschap/ (https://www.nieuwspoort.nl/programma/verkiezingsdebat-kenniscoalitie-onderzoek-and-wetenschap/) Hoger Onderwijs Verkiezingsdebat 14 november: https://www.vereniginghogescholen.nl/actueel/actualiteiten/aankondiging-het-nationaal-hoger-onderwijsdebat-op-14-november-2023 (https://www.vereniginghogescholen.nl/actueel/actualiteiten/aankondiging-het-nationaal-hoger-onderwijsdebat-op-14-november-2023) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)
vr 3 november 2023
#26 - Wat een mysterieuze uitbraak in Ethiopië betekent voor de strijd tegen malaria
In het voorjaar van 2022 gebeurde er iets vreemds in de Ethiopische stad Dire Dawa: de ene na de andere student werd ziek. Malaria leek het niet, tenminste: dat is wat de testuitslagen vertelden. Malaria duikt bovendien normaal zelden op in de stad en al helemaal niet tijdens het droge seizoen. Ethiopische en Nederlandse onderzoekers ontrafelden het mysterie en ontdekten wat ze al vreesden: een uit Azië afkomstige mug die maar heel weinig water nodig heeft bleek de verspreider van een moeilijk te detecteren malariaparasiet. Teun Bousema van de Radboud Universiteit, spreekt met Jop de Vrieze en Rob Ramaker over de resultaten van dit onderzoek. Wat betekent deze verontrustende ontwikkeling voor de bestrijding van malaria, die toch al stokte de laatste jaren? Verder onder meer: waarom boos worden nut heeft, een advies van de Gezondheidsraad om het langer doorkweken van embryo's in het lab toe te staan, een medicijn tegen supergonorroe en het inbeeldingsvermogen van ratten. Bronnen: Het onderzoek naar de mysterieuze uitbraak in Ethiopië https://www.nature.com/articles/s41591-023-02641-9 (https://www.nature.com/articles/s41591-023-02641-9) Je kwaad maken helpt om je doelen te bereiken https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fpspa0000350 (https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fpspa0000350) Ratten hebben verbeeldingskracht: https://nos.nl/artikel/2496439-baanbrekende-studie-ook-dieren-hebben-verbeeldingskracht (https://nos.nl/artikel/2496439-baanbrekende-studie-ook-dieren-hebben-verbeeldingskracht %20) Advies van de gezondheidsraad over kweekembryo’s https://www.gezondheidsraad.nl/actueel/nieuws/2023/10/31/onderzoeksgrens-in-embryowet-naar-28-dagen (https://www.gezondheidsraad.nl/actueel/nieuws/2023/10/31/onderzoeksgrens-in-embryowet-naar-28-dagen%20 %20https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nieuws-en-co/ba6576d4-cce2-49d4-8986-adcfed8ca8ab/2023-10-31-gezondheidsraad-wil-embryowet-verruimen%20) https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nieuws-en-co/ba6576d4-cce2-49d4-8986-adcfed8ca8ab/2023-10-31-gezondheidsraad-wil-embryowet-verruimen (https://www.gezondheidsraad.nl/actueel/nieuws/2023/10/31/onderzoeksgrens-in-embryowet-naar-28-dagen%20 %20https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nieuws-en-co/ba6576d4-cce2-49d4-8986-adcfed8ca8ab/2023-10-31-gezondheidsraad-wil-embryowet-verruimen%20) Voorstelling The Gaia Hypothesis donderdag 9 november: https://www.visitarnhem.com/evenementen/3224279686/the-gaia-hypothesis (https://www.visitarnhem.com/evenementen/3224279686/the-gaia-hypothesis) Profiel van James Lovelock door Jop de Vrieze https://www.groene.nl/artikel/vader-van-moeder-aarde (https://www.groene.nl/artikel/vader-van-moeder-aarde) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20 %20) (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20 %20)
vr 27 oktober 2023
#25 - Hoe simuleer je in hemelsnaam een heelal?
Een team sterrenkundigen presenteerde deze week een immense computersimulatie van het heelal. Hiermee willen ze beter begrijpen hoe het heelal zijn huidige vorm kreeg. Astronoom Joop Schaye van de Universiteit Leiden vertelt Jop de Vrieze en Rob Ramaker hoe deze grootste simulatie ooit tot stand kwam. En komt onze eigen melkweg er eigenlijk een beetje goed in uit de verf? Verder: Vogelgriep en hardnekkig smeltend ijs op Antarctica, een verborgen landschap onder de nog niet weggesmolten ijskap, astronomen zien zware elementen ontstaan na heldere gammaflits, de maan blijkt plots 40 miljoen jaar ouder en waarom vrouwelijke onderzoekers de academie veelal naar een jaar of vijftien verlaten. Bronnen: Publicaties Flamingo-project simulatie heelal https://arxiv.org/pdf/2309.07959.pdf (https://arxiv.org/pdf/2309.07959.pdf) https://arxiv.org/pdf/2306.04024.pdf (https://arxiv.org/pdf/2306.04024.pdf) https://arxiv.org/pdf/2306.05492.pdf (https://arxiv.org/pdf/2306.05492.pdf) Groen landschap ontdekt onder ijskap Antarctica: https://www.theguardian.com/world/2023/oct/24/scientist-discover-hidden-landscape-frozen-time-under-antarctic-ice (https://www.theguardian.com/world/2023/oct/24/scientist-discover-hidden-landscape-frozen-time-under-antarctic-ice) Eerste gevallen van hoogpathogene vogelgriep in Antarctisch gebied: https://www.bas.ac.uk/media-post/first-confirmed-cases-of-avian-influenza-in-the-antarctic-region/ (https://www.bas.ac.uk/media-post/first-confirmed-cases-of-avian-influenza-in-the-antarctic-region/) ‘Toename smelten van West-Antarctische ijskap onvermijdelijk geworden’: https://www.nature.com/articles/s41558-023-01818-x (https://www.nature.com/articles/s41558-023-01818-x) Eerdere studie die instorten ijskap wel als vermijdelijk betitelde: https://www.nature.com/articles/s41467-022-35471-3 (https://www.nature.com/articles/s41467-022-35471-3) Maan is veertig miljoen jaar ouder dan gedacht: https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers (https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers) Zware elementen ontdekt na een heldere gammaflits: https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers (https://nos.nl/artikel/2495200-maan-is-40-miljoen-jaar-ouder-dan-gedacht-zeggen-onderzoekers) Video simulatie heelal door NTR Focus: https://www.instagram.com/p/CyyEzSsoDqd/?hl=en (https://www.instagram.com/p/CyyEzSsoDqd/?hl=en) NTR Focus over armoede: https://ntr.nl/Focus/287/detail/Armoede-als-erfenis/VPWON_1344847 (https://ntr.nl/Focus/287/detail/Armoede-als-erfenis/VPWON_1344847) Leids Internationaal Filmfestival met avond over wetenschap: https://www.liff.nl/Film/a-moment-of-science-liff-laboratory-edition/ (https://www.liff.nl/Film/a-moment-of-science-liff-laboratory-edition/) Vrouwen verlaten academie om werkklimaat: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03251-8 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03251-8) https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2205 (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2205) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)
vr 20 oktober 2023
#24 - De achterdeur dicht voor bodemschimmel die bananenproductie bedreigt
Gewassen zoals de bananenplant zo aanpassen dat de hardnekkige fusariumschimmel ze niet meer ziek kan maken. Dat is wat Amsterdamse onderzoekers denken te kunnen gaan doen. Ze hebben namelijk ontdekt welk achterdeurtje in de cel de schimmel de plant binnendringt en weten nu hoe ze dat deurtje kunnen dichtdoen zodat dat niet meer kan - en ook nog zonder de plant te verzwakken. Dat zou een belangrijke stap betekenen in de strijd tegen de verwelkingsziekte die de wereldwijde bananenproductie bedreigt en de productie van tientallen andere gewassen zwaar belemmert. Jop de Vrieze en Bouwe van Straten spreken met plantenpatholoog Frank Takken, die het onderzoek leidde. Verder onder andere: radioflitsen, appelrassen uit de oude doos en kun je je eicellen verjongen door tarwekiemolie te consumeren? Bronnen: Vatbaarheidsgenen in planten ontdekt voor verwelkingsziekte https://doi.org/10.1111/pbi.14183 (https://doi.org/10.1111/pbi.14183) Spermidine verjongt oude eicellen: https://www.nature.com/articles/s43587-023-00495-x (https://www.nature.com/articles/s43587-023-00495-x) Revival van oude appelrassen: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03229-6 (https://www.nature.com/articles/d41586-023-03229-6) Microsecondenflitser gevonden in telescooparchief https://www.astronomie.nl/nieuws/sterrenkundigen-kammen-telescooparchief-uit-en-vinden-microsecondeflitser-3921 (https://www.astronomie.nl/nieuws/sterrenkundigen-kammen-telescooparchief-uit-en-vinden-microsecondeflitser-3921) Meteorenzwerm Orioniden https://hemel.waarnemen.com/meteoorzwermen/Orioniden_2023.html (https://hemel.waarnemen.com/meteoorzwermen/Orioniden_2023.html%20) Wetenschappers gaan long covid-onderzoek particulier financieren https://www.volkskrant.nl/wetenschap/artsen-en-wetenschappers-zijn-wachten-op-overheid-beu-en-gaan-zelf-onderzoek-doen-naar-postcovid~b5c4917b/ (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/artsen-en-wetenschappers-zijn-wachten-op-overheid-beu-en-gaan-zelf-onderzoek-doen-naar-postcovid~b5c4917b/) Dijkgraaf gaat wetsvoorstel kennisveiligheid aanpassen: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/10/17/minister-dijkgraaf-trekt-zich-de-kritiek-aan-op-zijn-wet-voor-kennisveiligheid-a4177551 (https://www.nrc.nl/nieuws/2023/10/17/minister-dijkgraaf-trekt-zich-de-kritiek-aan-op-zijn-wet-voor-kennisveiligheid-a4177551) Kennis en Co wordt gemaakt door NTR Wetenschap en de NOS Host: Jop de Vrieze Redactie: Rob Ramaker, Josta Bosma, Bouwe van Straten en Jop de Vrieze Techniek: Jop de Vrieze Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl mailto:wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma’s? Abonneer je hier op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972 (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972%20)