Van déze paddenstoelen in het wild kan je trippen – of doodgaan

Rood met witte stippen of elfenbankjes: herfst betekent paddenstoelentijd. Ze zien er onschuldig uit en worden vaak wild geplukt. Maar: ook in Nederland groeien giftige soorten. Van welke paddenstoelen (paddo’s) kun je trippen en…welke soorten zijn dodelijk?

Paddo’s, de magische paddenstoelen
Je hebt er vast weleens van gehoord: magische paddenstoelen. Dit zijn paddenstoelen die stoffen bevatten waar je van kunt hallucineren, die in de natuur groeien. We noemen die ook wel paddo's. De Opiumwet definieert deze als ‘paddenstoelen die van nature de stof psilocine of psilocybine bevatten’. Dit zijn de werkzame stoffen die in sommige paddenstoelen (boven de grond) en truffels (onder de grond) zitten, waardoor je dingen kunt gaan zien. Je kunt dus trippen van wilde paddenstoelen die psilocine of psilocybine bevatten.

In principe zijn deze stoffen niét giftig of verslavend, maar zo’n trip kan wel slecht uitpakken. Je kan bijvoorbeeld dingen gaan zien die er niet zijn, angstig worden…of denken dat je tot bepaalde dingen (zoals vliegen) in staat bent. Paddo’s en truffels zijn niet voor niets deels verboden middelen in Nederland. In de Opiumwet is een lijst van 186 soorten paddo’s opgenomen. Al met al zijn paddenstoelen dus lang niet zo onschuldig als dat ze eruitzien!

Welke giftige paddenstoelen groeien in Nederland?
Zodra de herfst aanbreekt schieten ze uit de grond, omdat het dan nog warm én nat genoeg is buiten. Hoe natter de zomer, hoe eerder paddenstoelen verschijnen. Zo’n rode kap met witte stippen is niet alleen leuk om te bekijken, maar mensen plukken er ook op los. Wildplukken is hot, maar daarvoor bestaan wel regels. Eetbare natuur is namelijk in eerste instantie bedoeld voor dieren, zegt Staatsbosbeheer. Het plukken van paddenstoelen is niet overal toegestaan. En…op eigen risico. In Nederland groeien er namelijk allerlei giftige soorten: zo’n dertig in totaal. Daarbij zitten óók paddenstoelen die dodelijk zijn, zoals de:

1.  Voorjaarsknolzwam
2.  Panteramaniet
3.  Bundelmosklokje
4.  Giftige satijnzwam
5.  Parasolzwam

De Groene Knolamaniet
Toch is er één paddenstoel die nog giftiger is dan die uit het lijstje. Want heb jij ooit gehoord van de groene knolamaniet? Dit is een van de giftigste paddenstoelen - ter wereld! Niet voor niets wordt deze in het Engels death cap genoemd. En…deze komt ook voor in Nederland. Deze paddenstoel lijkt op een champignon en is daarom makkelijk te verwarren bij wildplukken.

Een klein beetje van deze paddenstoel (30 tot 50 gram) kan al fataal zijn. Na een uur of zes treden heftige buikklachten op zoals braken en diarree, die dan weer ophouden. Pas dagen later komt het grootste gevaar: leverfalen. Je lever is zó beschadigd, dat er mogelijk een levertransplantatie nodig is. Of erger, want er zijn ook mensen aan deze paddenstoel overleden…

Niet wildplukken zonder kennis
Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) is het Nederlandse kenniscentrum voor klinische toxicologie. Zij doen onderzoek naar vergiftigingen onder mensen en dieren, en informeren artsen daar ook over. Ieder jaar raadplegen mensen het centrum, omdat zij paddenstoelen hebben geplukt en daar ziek van zijn geworden. Volgens het NVIC zijn niet alle wildplukkers zich bewust van de gezondheidsrisico’s. “Pluk en eet daarom geen paddenstoelen als je er onvoldoende verstand van hebt”, aldus Henneke Mulder-Spijkerboer, onderzoeker van het NVIC.

Klachten bij paddenstoelvergiftiging
Volgens de cijfers van het NVIC lopen gemiddeld twintig mensen per jaar een paddenstoelvergiftiging op. Sinds 2019 zijn er vier personen door doodgegaan. Maar: dat zouden ermeer kunnen zijn. “Het werkelijke aantal vergiftigingen ligt waarschijnlijk hoger, want niet alle gevallen worden bij ons gemeld”, aldus Henneke Mulder-Spijkerboer van het NVIC.

Wat een verkeerde paddenstoel met je doet? Sommige giftige paddenstoelen geven maag- en darmklachten, maar het kan ook erger. Denk aan: nierproblemen, leverschade en hallucinaties. Een klein hapje kan al klachten veroorzaken, maar vooral mensen die een maaltijd van zelf geplukte paddenstoelen koken lopen gevaar. Hoe meer wilde paddenstoelen je eet, hoe groter de kans dat er giftige soorten op je bord liggen. Toch maar naar de supermarkt, dan? 

• Deel