Wat doet collageen precies in het lichaam?

Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam. Het heeft talloze functies en je lijft maakt het zelf aan. Maar na een bepaalde leeftijd neem die aanmaak af. Hoe kun je dat voorkomen en wat doet collageen dan precies in het lichaam?

Ongeveer een derde van al het eiwit in je lichaam is collageen. Maar niet al het collageen is hetzelfde. Er zijn in ieder geval 28 soorten bekend. Het eerste type is verreweg het meest aanwezig in je lichaam. 90% van al het collageen in je lijf is namelijk type I. De overige 10% bestaat grotendeels weer uit type II, III en IV. In grote lijnen zorgt collageen voor structuur, samenhang, elasticiteit en stevigheid van de verschillende soorten bindweefsel, waaronder kraakbeen, botten, pezen, ligamenten (gewrichtsbanden), huid en bloedvaten. Het lichaam maakt collageen aan door eiwitten die het binnenkrijgt via voeding af te breken tot aminozuren. Die aminozuren zijn de bouwsteentjes waarmee lichaamseiwit, zoals collageen, vervolgens weer wordt opgebouwd.

Wat kan je zelf doen?

Net als met alles in het lichaam verouderd het collageen en wordt het minder. Dat proces kan je niet voorkomen, maar wel een beetje vertragen. In de uitzending kon je zien dat het weinig zin heeft om je collageen aan te vullen met crèmes, capsules, koffie of snoepjes. Wat je wel kan doen is zorgen dat je lichaam zo goed mogelijk in staat is en blijft om collageen op een natuurlijke manier aan te maken. Dat doe je door gezond en gevarieerd te eten, de zon te vermijden en niet te roken. Het verschil tussen hoe collageen bij jonge en bij oudere mensen eruit ziet, zie je in de illustratie hieronder.

Belang van voeding

Een belangrijke stof voor het lichaam om normaal collageen te vormen is vitamine C. Een tekort aan vitamine C zorgt ervoor dat gevormde collageenvezels minder stabiel zijn en al vanaf 20°C uiteenvallen. Een extreem voorbeeld van vitamine C tekort met invloed op collageen is scheurbuik. Andere stoffen die essentieel zijn voor een goede collageenvorming zijn lysine, een essentieel aminozuur dat vooral aanwezig is in dierlijke producten (vlees, vis en gevogelte) en proline. Die laatste wordt in het lichaam aangemaakt uit een ander aminozuur; glutaminezuur. Dit zit in veel voedingsmiddelen maar met name in kaas en eieren. Ook het mineraal koper is belangrijk voor de collageen-aanmaak. Dit vind je vooral in sesamzaad, cashewnoten, linzen, cacaopoeder en orgaanvlees.

Roken en zon vermijden

Je collageen op pijl houden is niet alleen een zaak van dingen doen, maar ook van dingen vermijden. De belangrijkste zijn roken en zon. Nicotine zorgt voor een vernauwing van de bloedvaten in de huid. Daardoor worden er minder voedingsstoffen en zuurstof naar de huid vervoerd. Daarnaast geeft het een verlaging van vitamine C die dus nodig is voor een goede collageenaanmaak. Zonlicht heeft vooral effect op het elastine, het elastiek van de huid. Dat raakt beschadigd onder invloed van zon waardoor je onder andere rimpels krijgt.

Bronnen: Petra Dikrama, dermatoloog Erasmus Medisch Centrum en dermatoloog Dikrama Clinics, expert in huidziekten en cosmetische dermatologie, Healthline, Live Science

Geschreven door: Maic Oudejans

• Deel