Zeldzame koeien en hun zuivelproducten

In weinig landen zijn koetjes en kalfjes zo iconisch als in Nederland. Wit met zwarte vlekken. Deze Holstein-Friesian koe is het meest dominante koeienras en daarom worden bijna alle zuivelproducten tegenwoordig gemaakt van Holstein melk. Maar ons kikkerlandje kent nog meer soorten koeien die gemolken moeten worden en dat levert bijzondere producten op.

Lakenvelderijs

De lakenvelder was tijdens de 20^e eeuw bijna uitgestorven. Nu is dit oer-Hollandse koeienras weer terug van bijna weg geweest. En van de melk van deze koeien wordt tegenwoordig ook ijs gemaakt. Vet cool is het niet, want de melk bevat minder suiker en is ook minder calorierijk dan ‘gewone’ melk.  

Blaarkopkaas en boter

Net zoals de lakenvelder gaat de blaarkop koe al wat langer mee dan vandaag. In de veertiende eeuw werd hij namelijk voor het eerst in Nederland beschreven. De melk die van dit ras afkomt is uiterst geschikt voor het maken van kaas en boter, vanwege het hoge eiwitgehalte en de eiwitsoort. Vroeger zagen ze dit ook al in en daarom werd de kaas meegegeven als proviand aan boord van VOC schepen. Dit omdat het lang houdbaar was. Ook de boter viel in goede aarde, dit keer bij de Franse en Engelse adel. Bij deze edelen stond de boter destijds bekend als de beste op aarde.

Roodbonter kaas en boter

De roodbonte koeien komen oorspronkelijk uit het Maas-Rijn-IJssel gebied, vandaar dat ze ook wel MRIJ koeien genoemd worden. Deze koeien produceren tot 15 liter minder melk per dag dan de gemiddelde koe. Hoewel ze minder melk produceren, is de melk wel van hogere kwaliteit. Dit komt doordat de roodbonter variant veel eiwitrijker is dan zijn ‘reguliere’ tegenhanger. Bij kaas en boter is het eiwitgehalte erg belangrijk, omdat dit de ‘volheid’ van de smaak bepaalt. Een hoger eiwitgehalte betekent dus een vollere smaak.

Brandroodkaas  

Net zoals de andere koeien op deze lijst is de brandrode koe een zeldzame koe. Zo zeldzaam zelfs dat er rond 2000 nog enkele tientallen overgebleven waren. Tegenwoordig is dit aantal weer rond de duizend, maar toch blijft het een zeldzaam beestje. De melk van dit ras heeft niet alleen een hoog eiwitgehalte, maar ook nog een laag vetgehalte. Dit geeft een smaak die nog het meest lijkt op één van de alpenkazen.

Kijsrond

Kijsrond is kaas die gemaakt wordt van de melk van witrik koeien. In tegenstelling tot de andere koeien op deze lijst, is de witrik niet erkend als apart ras. Het was zelfs zo dat het houden van een witrik-stier verboden was. Ondanks dit verbod is het ‘ras’ in stand gehouden en wordt er tegenwoordig ook speciale kaas van gemaakt. De melk waarmee de kaas wordt gemaakt heeft een extra hoog vet- en melkeiwitgehalte. Dit zorgt ervoor dat de kaas extra romig is en over een heel volle smaak beschikt.

• Deel