BOOS is een BNNVARA-programma dat in 2016 ontstond uit de wens iets te maken met de kijker, door middel van inzendingen in onze mailbox. Op deze manier bepalen niet wij, maar jij wat er gemaakt moet worden. Het doel van BOOS is oplossingsgericht maken. Soms is dit door geld waar iemand recht op heeft boven tafel te krijgen, soms door iets op de politieke agenda te zetten, en soms door iemand simpelweg diens verhaal te laten doen. Het uitgangspunt is dan ook dat BOOS de macht toetst, machthebbers bevraagt en hen op scherp zet.

De stappen die wij verrichten in ons onderzoek zijn bij BOOS onderdeel van de vorm van het programma. Die transparantie vinden wij tevens belangrijk omdat dit een belangrijke tool is waarmee macht klem kan worden gezet. In het huidige medialandschap, waarin het vertrouwen in de journalistiek is gedaald, achten wij transparantie extra belangrijk. Zo kan de kijker ons blijven vertrouwen in wat wij doen.

Deze FAQ is opgesteld om op één plek een helder overzicht te hebben van antwoorden op veelgestelde vragen over onze werkwijze en de samenstelling van BOOS.

Wordt regelmatig bijgewerkt.

Waarop baseren jullie de keuze om iemand wel of niet herkenbaar in beeld te brengen?

We vinden het belangrijk dat bronnen in onze uitzending herkenbaar in beeld zijn, om zo degene die opbokst tegen de machthebber een gezicht te geven. Voor sommige zaken ligt dit anders, bijvoorbeeld wanneer het een heel gevoelige zaak betreft. In dit geval ligt de keuze bij de bron(nen). Namen en gegevens zijn in deze gevallen bekend bij de redactie. We vinden deze mogelijkheid belangrijk, omdat we iedereen een veilige plek willen bieden waar je je verhaal kan doen. We proberen dan te kijken op welke manier we zowel de privacy van een bron kunnen beschermen, als de aflevering kijkbaar kunnen houden. 

De keuze om iemand die wij confronteren onherkenbaar uit te zenden, hangt af van verschillende omstandigheden. Zo wegen we altijd mee of het gaat om bijvoorbeeld een groot bedrijf of een kleine ondernemer. We zijn ons bewust van onze eigen machtspositie; in sommige gevallen is het moreel niet verantwoord om een individu herkenbaar in beeld te brengen ten overstaan van een miljoen abonnees. Andere factoren die een rol spelen, zijn bijvoorbeeld de mate waarin de problemen nog steeds spelen, en of herkenbaar uitzenden een waarschuwend doel dient. Soms zijn we er juridisch toe verplicht om mensen onherkenbaar uit te zenden. We streven er wel naar om zoveel mogelijk uit te zenden zonder te blurren.

Op welke manieren bieden jullie transparantie over jullie werkwijze en onderzoek?

De uitzendingen starten altijd met het probleem dat door iemand is ingestuurd. Vanaf daar nemen wij de kijker mee op zoektocht, vanaf het startpunt van het onderzoek. De kijker krijgt alles te zien - ook wanneer iemand wegloopt. Vorderingen, mailconversaties en overleg op de redactie nemen we hier vaak grotendeels in mee. Opnames van telefoongesprekken worden regelmatig gepubliceerd, evenals wederhoor. 

Bij langer lopende onderzoeken, grotere zaken en/of onderzoeken die gevoelige informatie bevatten, vinden we het belangrijk journalistieke keuzes nader toe te lichten, voor zover dit niet in de uitzending zelf wordt uitgelegd. Hiervoor schrijven wij de journalistieke verantwoordingen. Soms gaat dit in samenspraak met de communicatieafdeling en de juridische afdeling van BNNVARA.

Het komt ook wel eens voor dat wij een link naar een integraal gesprek (zonder knippen) online zetten. Hier kiezen wij bijvoorbeeld voor wanneer degene die wij confronteren ons ervan beticht ‘knip- en plakwerk’ van de uitzending te maken. We merken dat dit argument steeds vaker wordt gebruikt. Elke uitzending bevat uiteraard knips; dit is hoe een programma wordt gemaakt. Toch vinden wij het belangrijk om te laten zien dat wij nooit het verhaal verknippen. Daarnaast kiezen wij hier soms voor als wij denken dat de kijker het boeiend vindt om het gesprek in zijn geheel te zien.

Belangrijk om te benoemen is dat wij, in het kader van transparantie, nooit gesprekken off the record voeren met de mensen die worden besproken in onze uitzending. Expliciete voorstellen om zonder camera en opnameapparatuur te praten, gaan wij nooit op in.

Monitoren jullie de reacties? 

Wij monitoren altijd de reacties zodra een uitzending of post online staat. We vinden het belangrijk dat iedereen diens mening mag uiten over wat wij maken. We trekken de grens bij reactiesin lijn met onderdrukkende constructen: denk hierbij aan seksisme, racisme, homofobie. Ook zorgen wij dat eventuele gevoelige informatie betreffende een zaak of specifieke personen niet teruggevonden kan worden in onze commentsectie. Dit om de veiligheid van zowel onze bronnen als de mensen die wij confronteren te waarborgen.

Wanneer zoeken jullie iemand thuis op?

We vinden het belangrijk de juiste personen tot de verantwoording te roepen. In het kader van wederhoor gaan wij daarom op zoek naar een gesprek op camera – eerst bij kantoorpanden, of we proberen te bellen. Iemand thuis opzoeken is de laatste optie die wij afwegen. Indien er kinderen aanwezig zijn, schrappen wij dit plan. Ook maken wij bij bezoekjes aan huis straatnamen onherkenbaar, en blokkeren wij adresgegevens in YouTube. Bij twijfel wordt er altijd overlegd met de juridische afdeling van BNNVARA.

Hoe beslissen jullie wanneer iets wel of niet wordt opgepakt?

Per jaar maken wij met BOOS zo’n 40-50 uitzendingen, maar we ontvangen duizenden mails per jaar. Dat betekent dus dat er een heleboel zaken niet worden opgepakt. Tijdens de selectie letten wij op verschillende dingen zoals de omvang van het probleem (in geld of hoeveelheid gedupeerden), de bewijslast, en bij zware of gevoelige zaken kijken wij naar het systeem (en niet naar incidenten). Ook letten wij op programmering, en proberen we afleveringen inhoudelijk te laten variëren tijdens een blok. 

Hoe werkt jullie uitzendschema?

Wij werken met seizoenen bestaande uit 2 blokken. Elk blok bestaat uit ±10 uitzendingen, wat betekent dat een seizoen uit ongeveer 20 uitzendingen bestaat. Tussen elk blok nemen wij een break van 3 weken. In deze breaks bereiden wij de uitzendingen voor die eraan staan te komen. 

In 2023 hebben wij voor het eerst een langere geplande zomerstop ingesteld, zoals tv-programma's normaliter ook doen. Dit deden we in 2024 ook. Tijdens deze zomerstop hebben wij meer tijd genomen voor uitgebreide brainstorms, testdagen en onderzoek.

Wanneer maken jullie een vervolg op oude zaken?

Met regelmaat krijgen wij de vraag om updates of vervolg op bepaalde zaken. Soms maken wij een tweede aflevering of zelfs een derde, bijvoorbeeld wanneer er nieuwe informatie beschikbaar is gekomen. Als het gaat om kleine vorderingen in een zaak, of updates die niet een hele aflevering kunnen vullen, plaatsen wij updates op onze andere kanalen zoals Instagram, onze website en de YouTube-community pagina.

Hoe controleren jullie materiaal of getuigenissen op echtheid?

We kijken naar tijd- en plaatsaanduiding, vragen om bevestiging van andere getuigen, en zoeken naar patronen bij meerdere verhalen. Wij controleren altijd namen, telefoonnummers en overige data. 

De opkomst van AI vormt hierin een nieuwe uitdaging. Wij gebruiken AI tegenwoordig deels voor het creëren van onze animaties. Daar tegenover staat het risico op vervalst bewijsmateriaal, zoals AI-gegenereerde opnames. Door te controleren wanneer,waar en op welk medium opnames gemaakt zijn, proberen wij hier extra zorgvuldig mee om te gaan.

Hoe gaan jullie om met het halen van wederhoor?

In de meeste gevallen bij BOOS vormt het halen van wederhoor de confrontatie van de uitzending. Indien deze persoon naderhand nog bewijsmateriaal wil aanleveren, zorgen wij ervoor dat wij dit meenemen in de uitzending. Hier worden vaak afspraken over gemaakt op locatie. 

In enkele gevallen kiezen wij ervoor van tevoren per mail een verzoek om wederhoor op camera te doen. We maken altijd zorgvuldig een afweging of we van tevoren een verzoek om wederhoor sturen of niet. Bij heel gevoelige of complexe zaken sturen we meestal van tevoren een wederhoorverzoek. Bij een kans op vluchtgevaar van degene die we willen confronteren of wanneer we willen aantonen dat de beschuldigde niet goed op de hoogte is van de feiten, sturen we dit verzoek meestal niet. Indien er wordt gekozen voor schriftelijke wederhoor of een schriftelijke toevoeging per mail, geven we de desbetreffende persoon altijd meerdere dagen om vragen te beantwoorden.

Waar wordt BOOS van betaald? 

Toen BOOS werd opgericht, ging dit eigenlijk tegen de regels van de NPO in. Daarom werd BOOS lange tijd volledig gefinancierd door de omroep, BNNVARA. De NPO is vervolgens eerst deels, en sinds 2023 volledig overgestapt op het financieren van ons programma, zoals ook bij tv-programma's van de omroepen. Er zitten geen reclames voor onze video’s, en wij ontvangen hier dan ook geen extra inkomsten mee.