Terug naar Brandpunt+
Waarom kan ik niet gewoon ‘bedankt’ zeggen na een compliment?
- Artikel
- 18 aug 2021
- 4 minuten leestijd
Journalist Ismay is een ster in het op een subtiele manier afwijzen van complimentjes. Een simpele ‘dankjewel’ krijgt ze niet over haar lippen, wél een hele verantwoording waarom het allemaal niet zo bijzonder is. Ze ging op onderzoek uit waar dit gedrag vandaan komt.
Mijn specialiteit is complimentjes afwimpelen. Goed artikel afgeleverd? Ja, maar de hoogleraar die ik sprak gaf enorm interessante antwoorden, zeg ik dan meteen. Lekkere nasi gemaakt? Moet je die van mijn moeder eens proeven. Die leuke bloemenjurk? Tikte ik voor slechts drie euro op de kop. Okay, ergens ben ik er trots op dat ik voor drie euro zoiets leuks kon vinden, maar: waarom kan ik niet gewoon iemand bedanken zonder er een uitleg bij te geven?
Nederlandse cultuur
Gelukkig ben ik niet de enige met deze soms irritante gewoonte. Naast de talloze, herkenbare memes op Instagram is eruit onderzoek gebleken dat een op de drie mensen het moeilijk vindt om een complimentje aan te nemen. Enkel ‘dankjewel’ zeggen klinkt makkelijk, maar toch krijgen veel mensen dit er niet uitgeperst.
Volgens millennial-psycholoog Iris van der Steen (30) hebben jongeren last van dit kwaaltje, omdat zij vaak nog zoekende en onzeker zijn. “Veel jongeren willen niet opvallen. Een typisch voorbeeld dat onzeker kan maken, is iemand die tegen je zegt: ‘Hey, heb jij nou alwéér zo’n leuke outfit aan’. Een leuk compliment, maar je wilt helemaal niet anders zijn dan de rest.”
Dat we snel iets willen afwijzen om te laten zien dat het niet zo bijzonder is, kan volgens Iris verschillende oorzaken hebben. Een groot deel ligt in onze Nederlandse cultuur volgens haar. “Bescheidenheid is heel belangrijk en er wordt meegegeven dat we niet anders moeten zijn dan de rest.”
Door een compliment aan te nemen zijn we al snel bang dat we arrogant overkomen. “Als je een compliment downgrade zeg je eigenlijk: ‘Ik sta nog steeds op gelijke voet met jou’. In Amerika vinden ze het bijvoorbeeld veel makkelijker om een compliment aan te nemen.”
Onzekerheid
Volgens wetenschappelijk onderzoek is een andere grote boosdoener onzekerheid. Je kan bijvoorbeeld bang zijn dat het compliment niet bij je aansluit (hallo, imposter syndroom). “Als iemand zegt dat je je werk goed doet, maar je denkt er zelf niet zo over, dan is het moeilijk om een compliment aan te nemen”, legt Iris uit. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat een compliment voor druk zorgt. “Vaak denken mensen dan dat het een uitzondering is wat ze goed deden en zijn ze bang dat ze de volgende keer tegenvallen.”
Ik herken mezelf in wat Iris uitlegt. Als mijn vriend en ik koken voor gasten, zegt hij: “Ik weet zeker dat jullie deze kipshoarma lekker gaan vinden.” Ik begin daarentegen het avondeten met: “Als je het niet lekker vindt, hoef je het niet op te eten hoor.” Deels heeft dat te maken met een klein jeugdtrauma (lees: verplicht mijn bord moeten leegeten bij een vriendinnetje), maar ergens is het ook de angst om arrogant over te komen en mijn eigen onzekerheid die kan opspelen.
Nog zo’n typisch voorbeeld: als ik voor het eerst ergens een artikel inlever en ik krijg naderhand een compliment is er altijd een stemmetje dat fluistert: ‘Beginnersgeluk, misschien val je volgende keer tegen’.
Gedrag veranderen
Gelukkig is er hoop voor mij en mijn medecomplimentafwijzers. Het enige wat we nodig hebben, is een portie engelengeduld. Volgens Iris ervaar je meer rust en word je zelfverzekerder naarmate je ouder wordt. Dit zorgt ervoor dat je veel makkelijker een compliment kunt aannemen.
In de tussentijd helpt het om te oefenen. “Probeer je gedrag aan te passen en gewoontes te doorbreken. Dat is in het begin ongemakkelijk, maar het versterkt je zelfvertrouwen.”
Dus: stop met uitleg geven wanneer iemand je een compliment geeft en slik je weerwoord in. Het enige wat je hoeft te zeggen is: dankjewel. Simple as that.
