“Jullie gourmet-traditie zal ik nooit begrijpen” Hoe influencer Joey Jaq de harten van Nederlanders verovert

Nadat de Amerikaan Joey Jaq naar Nederland emigreerde, groeide hij uit tot online icoon. We spraken hem over zijn moeilijke jeugd, typisch Nederlandse kerstcadeaus en ambities voor de toekomst.

Op een grijze woensdagochtend spreek ik Joey in zijn appartement in Amsterdam-West, waar hij samenwoont met zijn vriend Nick. Wanneer ik aankom op hun verdieping, is Nick net bezig met het uit elkaar halen van een piano. “We hebben een nieuwe gekocht”, zegt Joey er even later over. “Ik wilde het in huis hebben voor ons kerstdiner, dan moet alles perfect zijn.”

Zo’n vier jaar geleden verhuisde de Amerikaanse Joey Jaq (29) voor de liefde naar Nederland, kort daarna plaatste hij zijn eerste video over de cultuurverschillen die hem opvielen. Sindsdien is het snel gegaan: de video’s waarin hij Nederlandse clichés op de hak neemt, zoals onze planningsdrang en obsessie met het weer, zijn honderdduizenden keren bekeken. Joey is nu fulltime content-creator.

Als ik door je laatste posts op Instagram scroll, spat de kerstsfeer van het scherm af. Wat betekent kerst voor jou?
Joey: “Hier in Nederland lijk ik misschien geobsedeerd door kerst, maar voor een Amerikaan ben ik heel gemiddeld. Twee maanden van tevoren begin ik erover na te denken: hoe ga ik het huis versieren, wat gaan we eten, wie nodigen we uit? Dit jaar merkte ik hoe brainwashed Nederlandse kinderen zijn door Sinterklaas, hoeveel het ze bezighoudt. Dat heb ik, net als de meeste Amerikanen, ook met kerst.”

Vieren Nederlanders de kerstdagen anders dan Amerikanen?
“Het draait hier vooral om gezelligheid en samen eten, een beetje vergelijkbaar met onze Thanksgiving. Voor Amerikanen is kerst meer dan dat: het is hét moment om cadeaus te geven en te krijgen. Iedereen gaat los op zijn wensenlijst: airpods, iphones, flatscreen tv’s, gróte dingen. Er zijn Amerikanen die een creditcardschuld krijgen of leningen afsluiten om het allemaal te kunnen geven. In Nederland krijg je een badpakket van de Rituals, en dat is het. Ik heb mijn vriend moeten trainen om me Cartier of Gucci te geven.”

En het eten, zijn er in december Nederlandse eetgewoonten waar je aan moest wennen?
“Gourmetten! Oh, schat… walgelijk. De eerste keer dat ik dat deed was bij mijn schoonfamilie in Brabant. In het begin dacht ik nog: leuk, dit doet me denken aan Korean barbecue. Maar toen zag ik die vleespakketten op tafel liggen en begonnen we te bakken. Drie uur lang, al die ieniemienie stukjes vlees, de lucht die in je kleding blijft hangen… Nee, gourmetten zal ik nooit begrijpen.”

In een van je video’s vertel je dat je opgroeide in een streng christelijke gemeenschap in Texas waar je homoseksualiteit niet werd geaccepteerd. Het contact met je ouders heb je moeten verbreken. Welke herinneringen heb je aan de kerstdagen uit je jeugd?
“We hadden ieder jaar een grote boom in huis staan, alles was versierd, maar de kerstsfeer ontbrak. De relatie met mijn ouders is altijd ontzettend toxisch geweest. Ze veroordeelden me om wie ik was, hoe ik sprak, hoe ik me gedroeg. Steeds weer hoopte ik dat ze hun commentaar met kerst even lieten rusten, maar telkens als het nét gezellig leek te worden, vonden ze het nodig om me op mijn ‘gebreken’ te wijzen. Zo van: denk maar niet dat we je problemen gaan vergeten alleen omdat het kerst is.”

Is dat een reden om nu extra groots uit te pakken? Juist om je te ontdoen van die negatieve associatie?
“Eigenlijk begon ik pas na mijn jeugd in te zien dat er families bestaan waarin liefde en acceptatie wél de norm zijn. En voor wie kerst een moment is om waardering en affectie naar elkaar te uiten. Door alles wat ik als kind heb gemist, voel ik inderdaad de behoefte om zelf fijne nieuwe kersttradities in gang te zetten. Ook als er gedurende het jaar fricties ontstaan, denk ik: er is niets dat niet opgelost kan worden met een gezellig diner, wijn en liefde.”

Wacht heel even. Wat is een usp?
“Een unique selling point. Er was op dat moment nog geen expat die online zijn eerlijke mening gaf over de Nederlandse cultuur, dus daar ben ik toen mee begonnen.”

Wat ik leuk vind aan je video’s is dat ze me als Nederlander een spiegel voorhouden, wat je benoemt is vaak heel herkenbaar. Hebben Nederlanders een beetje zelfspot, vind je?
"Absoluut, daarin zijn Nederlanders nummer één in de wereld. Ik heb laatst ook een video gemaakt over gourmetten, daar taggen mensen elkaar dan onder en dan schrijven ze erbij: ‘kan niet wachten op ons etentje volgende week!’ Heerlijk vind ik dat. Nederlanders vinden mij misschien overdreven en zien zichzelf als nuchter, maar in bepaalde dingen zijn jullie net zo overdreven. Een zelfgemaakte boterham met kaas? Dat eten jullie alsof het een Michelinster heeft.”

Wat zijn je ambities voor de toekomst?
"Mijn doel in het leven is een eigen talkshow, zoals Ellen DeGeneres. Heb je ooit iets op de Nederlandse televisie gezien dat je hard laat lachen, maar waardoor je ‘s avonds tijdens het tandenpoetsen ook denkt: weet je wat, ik ga iets héél anders doen met mijn leven? Ik niet. Het is vaak of heel serieus en inspirerend, of grappig maar oppervlakkig. Ik heb beide in me, en dat zou ik in een talkshow willen samenbrengen. Zodat kijkers denken: fuck die nuchterheid, ik ga betere keuzes maken zodat ik een gelukkiger persoon wordt, een betere versie van mezelf.”

Houdt die nuchterheid Nederlanders daar dan in tegen?
“Sowieso. Die nuchterheid is een soort plafond waardoor mensen niet boven zichzelf durven uit te stijgen. ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ en ‘denk maar niet dat je speciaal bent’, dat soort uitspraken heb ik al een paar keer gehoord. In de VS word je het tegenovergestelde geleerd. Vertelt een kind dat het later president of astronaut wil worden, dan zegt een leraar ‘doe je best, werk hard, dan kan dat je lukken.”

Leidt het idee dat je alles kunt waarmaken niet ook tot meer teleurstelling in het leven? Er zijn allerlei factoren die je kunnen tegenwerken en die je niet in de hand hebt, je kunt bijvoorbeeld ziek worden.
“Dat klopt, dat is de keerzijde. En dat vind ik ook vreselijk aan de VS: als je het niet redt in de samenleving, dan val je meteen diep en beland je in de armoede. De verschillen tussen arm en rijk zijn er gigantisch. Maar (Joey maakt met zijn handen twee horizontale balkjes, als een = teken) het kader in Nederland vind ik wel heel smal, je mag een beetje meer of een beetje minder dan gemiddeld presteren, niet meer dan dat. Van mij mag die bovengrens wel wat hoger liggen, zonder de ondergrens verder te laten zakken.”

Nederlanders door hun plafond te laten breken, is dat je missie?
“Ja! Hoe te gek is het om mensen te laten shinen, met discoglitters en al?”

• Deel