'Altijd een brandend gevoel tijdens het plassen'. Ketamine heeft Tim's (24) blaas gesloopt

Door een ketamineverslaving heeft Tim bijna geen blaasinhoud meer. “Ik moest aan de dokter gaan uitleggen wat keta doet met je blaas.”

Keta, special K, ket, ketamine. De dissociatieve partydrug is populairder dan ooit. Op een huisfeestje of tijdens de after, binnen mum van tijd gaat het schoteltje weer rond. Dat drugs slecht voor je zijn weet iedereen. Maar ketamine heeft een bijwerking waar nog niet veel mensen zich bewust van zijn: de ketablaas. 

Maar wat is dat? “Je blaas kan door regelmatig ketaminegebruik helemaal verschrompelen zodat er nog maar een hele kleine blaas over is”, zegt Laetitia de Kort, hoogleraar urologie en arts bij het UMC Utrecht. Op de polikliniek urologie in het UMC ziet zij steeds meer patiënten met klachten die gelinkt kunnen worden aan keta-gebruik: pijn bij het plassen, bloed plassen, pijn aan blaas en nieren. Laetitia: “De urine kan niet goed weg uit de nieren omdat de blaas te klein is, waardoor ook de nieren in de problemen komen.” In de meest extreme gevallen moet de blaas worden verwijderd en loopt de patiënt voor de rest van diens leven met een stoma rond. 

Twee tot vijf gram

De 24-jarige Tim* heeft al langer last van een zogenaamde ketablaas. Al sinds zijn negentiende is Tim verslaafd aan ketamine. “Ketamine geeft mij heel erg het gevoel dat ik veilig ben, alsof ik in de baarmoeder zit”, begint Tim zijn verhaal. “Mijn moeder is overleden toen ik achttien was, daarna begonnen drugs een ding te worden in mijn leven. Dat moedergevoel was er niet meer, ketamine kon mij dat een beetje teruggeven.”

“Ik heb al sinds ik begon met ketamine vaak pijn bij het plassen, een soort branderig gevoel in m’n plasbuis. Ik geloof ook niet dat dat ooit nog weg gaat”, vertelt Tim. “Rond mijn 22e merkte ik echt dat ik last kreeg aan m’n blaas en nieren.” Tim heeft een periode in afkickklinieken gezeten, maar zonder veel succes. 

"De dokter had er absoluut geen verstand van''

Het gebruik van Tim gaat de afgelopen maanden met ups en downs. “Op het moment ervaar ik weer een terugval, dat het weer extreem wordt, dagelijks. Ik gebruik ongeveer twee tot vijf gram per dag.” Omdat regelmatig keta-gebruik gepaard gaat met een opbouwende tolerantie, moet Tim steeds meer gebruiken om hetzelfde effect te krijgen. Al deze ket moet echter wel door de nieren verwerkt worden. 

Bijna geen blaasinhoud

“Je blaas is in het begin heel flexibel, maar elke keer dat je weer de fout ingaat is er minder bewegingsruimte door het littekenweefsel in je blaas. Door de ketamine worden de gezonde cellen in mijn blaas gewoon afgekilld, het gaat dus alleen nog maar bergafwaarts.“ Tim vertelt dat hij ongeveer een kwart liter per dag kan plassen voordat het ondraaglijk wordt. “Maar ik moet juist veel drinken voor mijn blaas en nieren, alleen heb ik door de keta bijna geen dorst.”

Ook in zijn dagelijks leven ervaart Tim de vervelende complicaties van een ketablaas. “Laatst was ik met vrienden op een roadtrip. Ik had toen een extreme blaasontsteking, dat was niet te doen”, zegt hij. “Je voelt constant de druk dat je moet, en soms komt er niks uit. Ik moest zo vaak een klein beetje, dat ik in een flesje moest pissen zodat we niet hoefde te stoppen. Dat was wel een vernederende ervaring.” 

In 2020 probeerde Tim er medische hulp bij te halen. Hij stapte naar de dokter vanwege pijn in zijn blaas: die was klein geworden door de ketamine. "Ik had bijna geen blaasinhoud meer. Wat me opviel was dat de dokter er echt absoluut geen verstand van had. Ik moest een urinetest doen. Toen zeiden ze dat het allemaal oké was, ik had geen nierstenen of zo. Maar ik ging daarheen omdat ik pijn had, de 'K-cramps'. Het is een beetje de rode lijn merk ik. Dat professionals er eigenlijk niks van weten, dat je elke keer aan hun moet uitleggen wat ketamine precies doet met je blaas.”

Mysterieuze klachten

Door de relatieve nieuwigheid van ketamine als partydrug zijn veel huisartsen zich ook nog niet bewust van de gevolgen voor je blaas. Bij de polikliniek urologie in het ziekenhuis is dit bewustzijn wel gegroeid. Hoe deze klachten ontstaan is echter onduidelijk. Uroloog Laetitia de Kort: “We weten eigenlijk niet precies waardoor deze klachten komen. Het zou een soort van allergische reactie kunnen zijn, of een immunologische reactie.” 

Ook blijft het voor specialisten lastig om te zien of de schade daadwerkelijk door keta komt. Zo kan het lijken op een blaasontsteking of nierstenen. “Het is niet met een urinetest of bloedtest aan te tonen. Ook als je met een camera in de blaas kijkt, zie je wel een bepaald beeld, maar dat is niet bewijzend voor ketamine gebruik.” Dus als je het niet zelf aangeeft, is het voor de dokter moeilijk te zien of de klachten door ketamine komen.

Ook blijft het vaag wanneer dit soort klachten optreden. Laetitia: “Bij incidenteel gebruik zie je eigenlijk zelden dit soort klachten, maar bij mensen die op dagelijkse basis of voor langere tijd gebruiken kan dit zeker voor komen.” Iedere blaas is hierin anders, sommige mensen krijgen sneller last dan andere.

"Bij sommige patiënten zijn de afwijkingen zo ernstig dat het niet meer helemaal herstelt"

Het wordt volgens de uroloog wel steeds vaker herkend door specialisten. Laetitia: “Er komen helaas steeds meer patiënten met dit soort problemen. Het wordt steeds bekender, dus ook steeds meer collega’s denken er aan. Als er een jong iemand op de poli komt met hele erge plas- en blaasklachten, dan moet je als dokter goed vragen of er ketamine in het spel is.”

Pissen in een pan

Lisa* (24) heeft in het verleden veel keta-ervaringen gehad. Twee jaar geleden heeft ze een jaar lang bijna elke week een halve gram gebruikt.

Net als Tim kreeg Lisa te kampen met de gevolgen van keta voor de blaas. “Als ik aan de ket zat had ik soms buikkrampen, vaak had ik het gevoel dat ik moest plassen, maar dit lukte niet. De dagen erna was het juist omgekeerd, ik had totaal geen controle meer over wanneer ik moest plassen”, zegt Lisa. “Eén nacht moest ik iets van twintig keer mijn bed uit om te plassen. Ik werd er super onrustig en naar van. Toen heb ik maar een pan aan het voeteneind van mijn bed gezet.”

Toen ze begon met gebruiken had Lisa nog nooit van dit soort blaasproblemen gehoord. “Het enige risico wat ik toen over keta las online was dat je jezelf kan verwonden als je high bent. Over blaasproblemen wist ik niks. Ketamine heeft ook een bepaald imago, je hoort er toch minder heftige verhalen over dan over xtc of andere drugs.” 

Remedie

Vanuit de medische hoek is er maar één remedie: stoppen. Laetitia: “Dan zie je vaak dat de klachten afnemen en dat de blaas ook veel rustiger wordt. De inhoud van de blaas kan ook weer terugkomen. Bij sommige patiënten zijn de afwijkingen zo ernstig dat het niet meer helemaal herstelt, maar bij een groot deel verdwijnen de klachten helemaal of bijna.”

Lisa gebruikt inmiddels nog heel sporadisch ketamine. “Ik merk dat als ik niet gebruik de klachten ook vanzelf weer weg gaan.” En ondanks zijn verslaving merkt Tim ook dat zijn blaas er in periodes van minder gebruik op vooruitgaat. “Elke keer als ik een periode stop wordt mijn blaasinhoud iets beter.” 

* De namen van Tim en Lisa zijn gefingeerd, de echte namen van de geïnterviewden zijn bekend bij de redactie.

Beeld: Tijmen Snelderwaard

• Deel