“Keti Koti moet een nationale dag worden, het hoort immers ook bij de Nederlandse identiteit”

Het is vandaag Keti Koti. Op 1 juli 1863 schafte Nederland in Suriname en de Nederlandse Antillen de slavernij af. Wat betekent Keti Koti anno 2021 nog en hoe staat men erbij stil? We vroegen het aan zes mensen.

Lees hier meer over wat Keti Koti precies is. 

Jeangu Macrooy, artiest 

“Keti Koti is voor mij het vieren van vrijheid en het herdenken van mijn voorouders die alleen maar konden dromen van de mogelijkheden die ik nu heb. Dit jaar ga ik zingen bij de nationale herdenking. Een eer en ergens ook een full circle moment: mijn eerste single Gold kwam uit in 2016 en gaat over het koloniaal verleden. Ik ben blij dat Keti Koti steeds meer aandacht krijgt in Nederland. In 2014 verhuisde ik van Suriname naar Nederland en ik schrok de eerste keer hoe weinig aandacht er aan Keti Koti werd besteed in Nederland. In Suriname is dat anders. Daar is het een nationale herdenking en feestdag, een beetje vergelijkbaar met 4 en 5 mei maar dan op één dag. Ik kreeg altijd mee hoe belangrijk deze dag is en het is pijnlijk dat er in Nederland zo weinig bewustzijn is. Graag zou ik zien dat het in Nederland ook een nationale dag wordt, net als Juneteenth in Amerika. Keti Koti hoort immers ook bij de Nederlandse identiteit.”

Lakiescha Tol, medebedenker Zetje In

“Tijdens Keti Koti sta ik stil bij hetgeen wat mijn voorgangers is aangedaan en de problemen die er nu zijn in de maatschappij. Anti-zwartracisme is een directe doorwerking van het slavernijverleden. Maar Keti Koti is ook een dag van geluk, waarop ik trots ben om onderdeel uit te maken van de zwarte gemeenschap. Normaal gesproken ga ik altijd met mijn gezin naar het Keti Koti-festival in Oosterpark in Amsterdam. Ondanks dat het dit jaar voor de tweede keer niet doorgaat vanwege de pandemie heb ik toch vrij gevraagd van werk. Dan ga ik thuis chillen in Surinaamse klederdracht en lekker eten. Graag zou ik willen dat Keti Koti een nationale feestdag én vrije dag wordt. Iedereen in Nederland zou moeten weten wat voor dag het is en waar we bij stil staan op die dag, net als met de Dodenherdenking.”

Jillian Emanuels, De Instant Pedagoog 

“Als pedagoog vind ik het belangrijk dat met name kinderen zowel de herdenking als de viering meekrijgen en dat hier gesprekken over worden gevoerd. Dat is waar ik mij in mijn werk hard voor maak. Dat geldt voor heel Nederland, niet alleen de Randstad. Keti Koti is een essentieel onderdeel van onze gedeelde geschiedenis, zowel van de families die hier al langer wonen als van de families die hier later zijn komen wonen. Iedereen moet zich bewust zijn van wat er in het verleden is gebeurd en vandaag de dag nog doorsijpelt in de huidige maatschappij. Wie niet weet wat misgaat, kan niet bijdragen aan verandering. Daarom ben ik vóór het nationaal stilstaan bij deze dag, maar er moet meer gebeuren, waaronder antiracistisch en antikoloniaal-beleid en meer aandacht daarvoor in het onderwijs.”

Janice Deul, fashion activist en bedenker Diversity Rules 

“Keti Koti betekent op het moment veel voor mij, maar tien jaar geleden was dat anders. De wereld is veranderd en ikzelf nog veel meer. Sinds acht jaar neem ik actief deel aan Keti Koti en loop ik bijvoorbeeld mee met de ‘Bigi Spikri’. Dit is een Surinaams begrip dat letterlijk ‘grote spiegel’ betekent. Het verwijst naar de jaarlijkse feestelijke optocht in Suriname waarbij de mensen op hun mooist gekleed langs winkeletalages liepen, de zogenaamde ‘grote spiegels’, vandaar de benaming. De vrouwen droegen een koto (een traditionele Afro-Caribische outfit, bestaand uit rok en bovenstuk) en een angisa (hoofddoek).” 

"Ik draag ieder jaar tijdens Keti Koti een variatie daarop, want vrijheid is voor mij ook jezelf kunnen uiten. Zo’n outfit draag ik alleen bij speciale gelegenheden. Het staat voor authenticiteit, eigenheid, het eren van je voorouders en het vieren van je schoonheid en cultuur. Ik hoop dat Keti Koti volgend jaar de officiële status heeft, die hoort bij zo’n betekenisvolle datum. En laten we dan meteen kiezen voor een tweedaagse invulling. 30 juni om te herdenken en 1 juli om te vieren. Net als met Dodenherdenking en Bevrijdingsdag."

Marvin Hokstam, hoofdredacteur Afro Magazine 

“Ik ben een nakomeling van Broos, een Surinaamse vrijheidsstrijder. Hij verschanste zich in een onneembaar kamp langs de Surinamerivier en verzette zich vanuit daar tegen slavernij. Broos is nooit verslagen, en leefde en stierf als een vrij man. Vanuit zijn filosofie is Keti Koti voor mij geen dag waar ik wat mee doe. Als je vrijheid snapt, vier je niet het moment dat je het terugkrijgt van iemand die nooit het recht had jouw vrijheid te ontnemen. Keti Koti vieren zou voor mij een conditionering zijn, waarin ik maar blij ben met wat mij is gegeven door mensen die ervan uitgingen dat de wereld van hen is en dat mensen die op mij lijken maar blij mogen zijn met dat kleine stuk ervan dat zij ons gunnen. Als er wat met deze dag zou moeten gebeuren, dan lijkt het me een goed idee dat de mensen die zich superieur achten op die dag gaan bezinnen. 1 juli is immers de herdenking van de dag dat hun voorouders het bewustzijn kregen dat zij hun tot slaafgemaakte mensen vrijheid moesten geven. Eigenlijk mogen ze op iedere dag bezinnen. Het is 158 jaar geleden dat mijn voorouders hun vrijheid werd teruggegeven, maar nog steeds vecht ik voor vrijheden.”

Karwan Fatah-Black, historicus en universitair docent koloniale geschiedenis

“Voor mij betekent Keti Koti een jaarlijkse discussie over de plek van slavernij in de Nederlandse identiteit. Door de discussies, onderzoeken en nieuwe monumenten krijgt de herdenking ieder jaar weer een nieuwe vorm en inhoud. Dit jaar staat het thema excuses centraal. Excuses zouden goed kunnen zijn, maar ook paternalistisch als je niet oppast. Het ligt er echt aan waarvoor er excuus wordt gemaakt en door wie. Ik ben benieuwd hoe Amsterdam het gaat doen dit jaar. Keti Koti is helemaal geen Amsterdams fenomeen. In de jaren voor corona zag je al een decentralisatie van de herdenking en viering. Nu wil Utrecht samen met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag dat Keti Koti een landelijk erkende dag wordt. Ik volg de discussie met interesse, want ieder jaar zie je kleine veranderingen in hoe we over dit onderwerp praten en erbij stilstaan.”

Beeld: Bete Photography

• Deel