“Een gokverslaving? Dat gun je helemaal niemand”

Deze ex-verslaafde jongeren maken zich zorgen over de gevaren van online gokken: “Het heeft mijn leven verwoest.”

Online gokken op sportwedstrijden via sites als Toto of Unibet is in Nederland steeds gebruikelijker geworden – met name onder jongeren tussen de 16 en 27 jaar oud. Zij lijken zelfs steeds vaker verslaafd te raken, zo blijkt uit de meest recente cijfers van Jellinek. Tussen 2006 en 2015 nam het aantal verslaafde jongeren toe met 6%.

De reden dat jongeren zo gevoelig zijn voor het online wedden op sportwedstrijden, komt omdat de rijping van de hersenen nog in volle gang is, zegt Leroy Snippe. Hij is promovendus in innovatieve behandelmethodes voor gokverslaving aan de Universiteit van Amsterdam, tevens behandelaar van gokverslaafde jongeren. “Langetermijnplanning wordt daarin pas in de laatste fase ontwikkeld.” Het brein van jongeren wordt gedreven door emotie in de vorm van spanning en beloning.

Dat belonen begint volgens Snippe al bij het inzetten op een wedstrijd: “Tijdens zo’n wedstrijd leef je in een moment van onzekerheid, en weet je nog niet of je gaat winnen of verliezen. Dat geeft een kick.”

Een nieuwe gokvorm die in opkomst is: ‘live gokken’. Daarbij kunnen gebruikers zelfs nog tijdens wedstrijden geld inzetten; op bijvoorbeeld rode of gele kaarten, of in welke minuut een speler op de paal schiet. “Dit maakt de kans op verslaving alleen nog maar groter. Het betekent alleen maar méér onzekerheid en méér spanning,” meent Snippe.

Wetteloos gokken

Op dit moment is Nederland het enige land in Europa zonder wet- en regelgeving voor online gokken. Maar daar komt verandering in: vanaf 1 juli 2020 treedt de Wet Kansspelen op Afstand in werking. Vanaf dat moment moeten gokwebsites een vergunning aanvragen bij de kansspelautoriteit, en elke speler moet zich vanaf dat moment registeren met hun BSN. Ook moeten sites gebruikers waarschuwen als deze te vaak of te veel geld inzetten.

Goed nieuws dus? Niet per se, zegt Floor van Bakkum, manager gokverslaving bij Jellinek. Door online gokken via de wet te gaan reguleren, mag er namelijk ook overal geadverteerd worden voor het inzetten op sportwedstrijden. “En dan weet je wat er gaat gebeuren…,” meent Van Bakkum. “Die advertenties bereiken straks ook jongeren die nu nog helemaal niets hebben met gokken.”

In Nederland zijn verschillende klinieken waar jongeren voor een gokverslaving worden behandeld. Een daarvan is Yes We Can Clinics in Hilvarenbeek. Brandpunt+ sprak drie jongeren uit deze kliniek die verslaafd zijn (geweest) aan het gokken op sportwedstrijden.

Jamie* (19): “Ik moet m’n ouders 20.000 euro terugbetalen”

Afgelopen jaar zat Jamie een half jaar thuis. Hij ging niet naar school en was zwaar depressief. “Mijn hoop in de toekomst was volledig weg,” stottert hij. Op dat moment was Jamie al ruim anderhalf jaar gokverslaafd. “Ik wist zelf alleen niet dat ik verslaafd was.”

Het begon voor hem met een simpel ‘totootje’, zoals hij het noemt. Destijds was Jamie nog minderjarig. Met de WK-finale tussen Frankrijk en Kroatië in 2018 won hij met een inzet van twintig euro 3000 euro. “Ik dacht: dat is snel rijk worden.”

Een week later won Jamie wederom een mooi bedrag: 1500 euro, door in totaal twaalf dartwedstrijden goed te gokken. “Dat is absurd,” zegt hij, nog steeds enthousiast. En toen hij negentien was, begon hij veel naar het casino te gaan. Ook daar won hij veel. Jamie: “Maar dat geld zette ik daarna weer in op online sportwedstrijden.”

De spanning werkte op hem zo verslavend dat hij uiteindelijk ook van zijn ouders begon te stelen. Toen zijn ouders daarachter kwamen, kregen zij een deel van de verzekering terug, maar de rest moest hij zelf terugbetalen. Jamie: “En dat vind ik helemaal terecht.” Jamie verloor in anderhalf jaar tijd zo’n 40.000 euro.

Inmiddels is Jamie weer clean. Toch is hij bang dat hij terugvalt in ’oud gedrag’. “Ik kan niet eens vertellen wat er precies zo leuk aan was, eigenlijk,” geeft hij toe. “Die ‘kick’ was uiteindelijk mijn valkuil.”  Jamie is al sinds half juni bezig met zijn behandeling. In september mocht hij uit de kliniek. “De mindset die ik in de kliniek had, heb ik niet meer,” zegt Jamie. “Nu moet ik alles zelf doen.”

Het grootste probleem vindt Jamie de reclames. “Gokken wordt er normaal van,” vindt hij. “En dat is voor mensen zoals ik, die daar heel gevoelig voor zijn, ontzettend gevaarlijk.”

Kevin* (24): “Ik kreeg brieven over hoe ik anderen heb verwaarloosd”

Ook voor Kevin begon het elke week met een ‘totootje’ bij de lokale sigarettenboer, op zijn zestiende. Maar zijn gokgedrag werd vier jaar geleden pas écht problematisch: hij kreeg een vaste baan met een fulltime inkomen, maar ook op zijn werk gokte Kevin tussendoor. “Even in de pauze, aan m’n bureau of op de wc.”

Niemand op zijn werk kwam erachter. Thuis wel. Zijn toenmalige vriendin vond vreemde afschriften op zijn computer. Daarop zag ze dat hij zijn hele maandsalaris in een paar weken had vergokt. “En dan moet je op gaan biechten waarom je eigenlijk écht geen geld meer op je rekening hebt staan.” In totaal verloor Kevin zo’n 150.000 euro aan het gokken op sportwedstrijden.

Zijn toenmalige schoonvader, ook ooit verslaafd, hielp hem met het zoeken naar de juiste behandeling. Dat gebeurde eerst thuis. “Maar dan zeg je een uur lang dat alles goed gaat, en daarna is diegene weer weg. Dat was lang niet genoeg om ‘nuchter’ en clean te blijven.” Interne opname in een kliniek was de enige optie.

Dat had een enorme impact op zijn persoonlijke leven: toen Kevin net in de kliniek zat maakte zijn vriendin het uit – wat weer stress, paniek en depressieve gedachten opleverde. Ook ontving hij brieven van familieleden en oude vrienden, waarin ze lieten weten boos en zich verwaarloosd te voelen. Kevin: “Dat is kei- en keihard om te lezen.”

Gelukkig heeft hij lotgenoten in de kliniek die hem steunen in zijn herstel. “We zitten in hetzelfde schuitje in zo’n kliniek. En we willen er allemaal uit.”

Zijn psychologen en psychiaters hebben besloten dat het slim is dat Kevin nog minimaal een jaar in een safehouse zit, om terugval te voorkomen. Kevin: “Leuk is anders, maar het is de beste stap die ik ooit gezet heb. Ik zit nu dus nog in de ziektewet, maar wil zo snel mogelijk weer terug aan het werk. Dat is ongeveer het enige wat nog wel goed ging.”

Floris* (23): “Ik wil dat niemand doormaakt, waar ik doorheen ben gegaan”

De eerste aanraking van Floris met gokken was in het casino. “Ik was heel onzeker omdat ik gepest werd en een vriend van me vroeg of ik meeging…” Hij stopt even met praten. “Ik durfde geen nee te zeggen, dus dat deed ik”.

Floris raakte al snel verslaafd aan de fruitautomaten. Naast zijn casinoleven zette hij net als de andere twee ook wel eens ‘een totootje’ in. Enthousiast: “De adrenaline en spanning gieren door je lichaam tijdens zo’n wedstrijd. Tja, en als je verliest, heb je in ieder geval een leuke wedstrijd gezien.”

Voor Floris woog de online anonimiteit daarin het zwaarst: “Op internet weet niemand wie je bent…superchill. Je hoeft je aan niemand te verantwoorden, behalve aan jezelf. Maar ja, mijn eigen gevoel voor verantwoordelijkheid was op dat moment wel verdwenen.”

Floris liep door zijn gokprobleem studievertraging op. “Daarop besloot ik aan mezelf werken, en begon ik aan een bijbaantje bij de Jumbo. Zo kon ik sparen voor een reis naar Australië”, vertelt hij. Maar toen maakte zijn vriendin het uit. Het resultaat: hij vergokte al zijn gespaarde geld, zo’n 5000 euro.

Zijn ouders kwamen achter zijn gokprobleem, en vanaf dat moment ging het snel: Floris werd tien weken lang naar een gesloten kliniek gestuurd. “Dat was een hele zware tijd, maar tegelijkertijd was er zoveel warmte”, vertelt Floris uitbundig. “Vasthouden aan mensen die in hetzelfde schuitje zitten gaf hoop.”

Nu gaat het goed: hij gokt niet meer en voelt zich een ander mens. Hij wil verder in de verslavingszorg: “Ik wil niet dat andere jongeren meemaken waar ik doorheen gegaan ben. Dat gun je niemand.”

Dat wil Floris doen door mensen bewust te maken van de gevaren en de impact van steeds meer gokadvertenties. “Ik ga tegen niemand zeggen dat je niet mág gokken. Maar gebruikers van zulke websites moeten zich bewust worden van de extreme gevolgen die gokken kan hebben op de rest van je leven. Als dat bewustzijn er bij iedereen is, zijn we alweer een stap verder.”

*De gebruikte namen zijn gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de journalist en de redactie.

• Deel