Zo heeft het wél zin om een petitie te ondertekenen

Een betere wereld begint op petities.nl. Of niet natuurlijk, want je ondertekent je een slag in de rondte om er vervolgens nooit meer over te horen. Onze dataredactie zocht uit: bij welke petities heeft het wél zin om te ondertekenen?

Herinner jij je nog welke petities je zoal hebt ondertekend? Eentje voor ruimere openingstijden van de lokale supermarkt wellicht, eentje om de hondenbelasting af te schaffen, eentje om de Bengaalse tijgers in Bangladesh te redden.

Je zet vol goede moed je digitale handtekening, daarna blijft het stil.

Samen met de dataredactie van de KRO-NCRV analyseerden we ruim zevenduizend petities die de afgelopen twaalf jaar zijn gestart via petities.nl, het grootste Nederlandse platform om online petities te starten. En wat blijkt? Minder dan vijf procent van de petities wordt ook daadwerkelijk beantwoord: ze zijn overhandigd aan de betrokken organisatie of overheidsinstelling én ontvangen een reactie, of die nou positief of negatief is. Hoewel er in totaal 9.8 miljoen handtekeningen werden gezet, gingen ruim 7.5 miljoen daarvan naar petities die later werden ingetrokken, of waarvan de status tot op heden onbekend is. Van een groot gedeelte is het onbekend of ze überhaupt overhandigd zijn.

Is elke poging om invloed uit te oefenen door middel van een petitie dan bij voorbaat kansloos – kunnen we dat hele ondertekenen voortaan beter laten? Mwoah, nee, we willen geen pessimisme prediken. Daarom keken we naar de 336 petities die wél werden beantwoord, naarstig op zoek naar patronen. Met andere woorden: wanneer heeft ondertekenen wél zin? We destilleerden vier kenmerken van geslaagde petities uit de beschikbare data.

1. Petities die beantwoord worden, richten zich op lokale problematiek

Een betere wereld begint in je achtertuin. Het leeuwendeel van de succesvolle petities gaat over lokale problemen: het kappen van bomen aan de Westergracht te Haarlem, het verdwijnen van de lokale omroep in Gouda en de bezuinigingen die dreigen voor konijnenasiel Goofy te Oldenzaal. Zo'n 65 procent van de beantwoorde petities werd ingediend op lokaal niveau, bij gemeente of provincie.

De drempel om een petitie lokaal te overhandigen is lager, je hoeft immers niet helemaal naar Den Haag af te reizen. En hoewel je in theorie ook een petitie met alleen je eigen handtekening mag inleveren bij de Tweede Kamer, heb je er in de praktijk weinig aan. Het aantal handtekeningen voor nationale petities ligt gemiddeld overigens een stuk hoger: 9407 per petitie, tegenover 1579 ondertekeningen voor lokale petities.

 2. Beantwoorde petities worden vaak gesteund door een organisatie, stichting of vereniging

Of het nu de fietsersbond is, een vereniging van eigenaren, of een actiecomité opgericht door die bemoeizuchtige buurvrouw van zes hoog, een petitie waarvan de achterban zich duidelijk zichtbaar verenigd heeft, wordt vaker overhandigd aan – en beantwoord door de juiste persoon. Bijna de helft van de succesvolle petities werd gesteund door een organisatie, stichting of vereniging. Kom je een petitie tegen op het wereldwijde web, kijk dan even of er een organisatie bijstaat. Dat vergroot de kans dat-ie uiteindelijk ook daadwerkelijk wordt ingediend.

3. Succesvolle petities zijn positief

Het is fijner om ergens vóór dan ergens tegen te zijn, zo blijkt. Zeventig procent van de beantwoorde petities gaat namelijk over dingen waarvan het bestaan wél op prijs wordt gesteld, Thejo's bloemenkraam bijvoorbeeld. In 2016 tekenden meer dan 50 duizend mensen om het karakteristieke bloemenkraampje aan de Amsterdamse westermarkt te behouden. Andere zaken waar we massaal voor tekenden: Diergaarde Blijdorp, Jeugdcircus de Elleboog en de gratis fietsenstallingen in Utrecht.

Succesvolle negatieve petities, over zaken die we zo snel mogelijk moeten afschaffen, wegbezuinigen of sluiten, zijn relatief schaars. Slechts 86 negatief geformuleerde petities konden rekenen op een duidelijke reactie. Heeft de gemeente plannen voor een nieuw winkelcentrum en zit jij niet zo te wachten op al dat slenterende publiek in jouw straat, dan kun je dus misschien beter op een andere manier proberen het beleid te beïnvloeden.

4. Beantwoorde petities roepen iemand ter verantwoording

Ja, een duidelijk doelwit helpt. De initiatiefnemers van succesvolle petities richten zich relatief vaak op specifieke personen of instanties. Denk aan de gemeenteraad, de NOC*NSF (Nederlands Olympisch Comité) of de CPNB (Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek). Goedbeschouwd hartstikke logisch: petities worden pas beantwoord als voor iedereen duidelijk is door wie dat eigenlijk moet gebeuren.

Benieuwd naar de data achter dit onderzoek? Geen nood, je kan gewoon meekijken, en wel hierrr.

• Deel

Jerry Vermanen