Hoewel sociale angst onder jongeren een steeds groter probleem lijkt te worden, wordt er op social media openlijk over gepraat. Hoe is het om met een sociale angststoornis te leven en hoe zorgen we ervoor dat dit probleem niet nog groter wordt?
Open social media en de grappen over social anxiety slaan je om de horen. Op TikTok verschijnen er filmpjes over jongeren die het spannend vinden om een pizza te bestellen (hoe je die bel-angst overwint lees je hier) en op Instagram vind je memes over de hele nacht piekeren omdat de leraar tegen je zei: ‘Kun je wat harder praten, anders horen we je niet’.
Momenten die waarschijnlijk voor veel mensen herkenbaar zijn, maar wat als je doodsangsten uitstaat als je de pizzeria moet bellen of niet meer naar school durft door die ene opmerkingen?
Plekken vermijden
Herkenbaar, vindt Maureen Ritmeester (22). Zo lang als ze zich kan herinneren heeft ze last van sociale angsten. “Ik maak me extreem druk om de mening van anderen en ben bang om iets verkeerds te doen in sociale situaties”, vertelt Maureen. Ze is bang dat ze zichzelf voor schut zet en mensen daar vervolgens opmerkingen over maken.
“Door mijn angst vermijd ik plekken. Druktes of de stad, daar kom ik liever niet”, legt Maureen uit. “Een paar jaar geleden durfde ik zelfs geen boodschappen te doen. Ik zag vooral op tegen naar de kassa gaan. Ik was bang dat ik een fout zou maken tijdens het afrekenen en mensen daarom zouden lachen.”
Ook naar school gaan werd op een gegeven moment moeilijk voor Maureen. De angst nam de overhand, waardoor ze zichzelf vaak ziekmeldde. “Hoe langer je wegblijft, hoe hoger de drempel wordt. Op mijn zestiende raakte ik in verwachting en voelde ik me verplicht om een diploma te halen voor de toekomst van mijn kindje. Uiteindelijk ben ik geswitcht naar een thuisstudie.”
Ik kan me voorstellen dat jongeren tegenwoordig meer last hebben van sociale angsten door sociale druk
Maureen is zeker niet de enige die hier last van heeft. Volgens een onderzoek uit 2019 blijkt dat millennials en zoomers meer last hebben van sociale angsten dan andere generaties. Uit cijfers van de Gezondheidsmonitor 2020 blijkt dat 1 op de 11 jongvolwassenen in Nederland een hoog risico op een angststoornis of een depressie heeft. Dit is een toename ten opzichte van 2016, toen had 7 procent een hoog risico.
Sociale druk
Een sociale angststoornis ontstaat meestal bij kinderen tussen de 10 en de 13 jaar. Anke Klein is universitair hoofddocent ontwikkelings- en onderwijspsychologie en heeft samen met collega’s een kenniscentrum over angst en stress opgericht vanuit de Universiteit Leiden. “Angst hoort bij de ontwikkeling, maar als het zoveel impact heeft dat het je dagelijks leven belemmert, spreken we van een stoornis”, legt Anke uit.
Momenteel wordt er nog volop onderzocht waarom jongeren tegenwoordig meer last hebben van sociale angsten, maar Anke heeft wel een idee. “Ik kan me voorstellen dat jongeren tegenwoordig meer last hebben van sociale angsten door sociale druk”, vertelt ze. “De afgelopen jaren is bijvoorbeeld toetsing steeds belangrijker geworden op scholen.”
Eigenlijk is er nog helemaal niet zoveel kennis over angststoornissen bij jongeren en kinderen. Er wordt wereldwijd onderzoek naar gedaan volgens Anke. “Het zou kunnen dat je aanleg hebt voor een sociale angst. Kinderen van ouders met een angststoornis hebben 40 tot 60 procent meer kans om dezelfde klachten te krijgen. Verder is ook bekend dat traumatische ervaringen als pesten een trigger kan zijn.”
Ik wil anderen laten zien dat ze niet de enige zijn en dat een angststoornis meer is dan verlegen zijn
Constant de druk voelen om te presteren kan een angst dus triggeren, maar ook de pandemie deed niet veel goeds voor mensen met sociale angsten. “Angsten worden in stand gehouden door vermijding. Tijdens de pandemie zagen we dat jongeren thuisonderwijs moesten volgen. Als je zo lang niet naar school bent geweest, wordt de drempel heel hoog als je ineens wel weer moet”, zegt Anke.
Open op social media
Maureen denkt dat prestatiedruk ook een van de redenen is dat jongeren vaker last hebben van sociale angsten. “Ik denk dat vooral social media een rol speelt. Daar lijkt het alsof iedereen heel spontaan is en een fantastisch leven heeft”, vertelt ze. “Je gaat je eigen leven daarmee vergelijken, terwijl je de mindere kanten niet te zien krijgt.”
Daarom kiest Maureen ervoor om op Instagram en YouTube open te zijn over haar sociale angsten. “Heel lang dacht ik dat ik de enige was die hiermee rondliep. Ik wil anderen laten zien dat ze niet de enige zijn en dat een angststoornis meer is dan verlegen zijn.” De 22-jarige heeft verschillende therapieën gevolgd, maar ook het openlijk praten op YouTube zorgde dat haar angst afnam. “Hier open over praten voelde als een bevrijding.”
Anke is het erover eens dat open zijn over sociale angsten belangrijk is. “Hier vrij over praten en het uit de taboesfeer halen helpt”, zegt de universitair hoofddocent. Met het kenniscentrum trainen ze daarom leraren angst(stoornissen) te herkennen. “Deze jongeren trekken zich terug en vallen minder op. Zoals Maureen aangeeft wordt er vaak gedacht dat het om verlegenheid gaat, maar het is belangrijk dat je weet wanneer je aan de bel moet trekken.”
Hoe eerder je een angststoornis ontdekt, hoe beter je het kunt oplossen. “Het allerbelangrijkste is dat we beseffen dat we deze jongeren geen sociale vaardigheden hoeven te leren. Wat we moeten doen, is ze ondersteunen in hoe om te gaan met sociale situaties.”
Via Instagram enYouTube geeft Maureen regelmatig updates over haar leven en sociale angst.
Ismay Gijsen
Oud-redacteur Brandpunt+
Maureen (22) heeft last van sociale angst: “Ik durfde niet meer naar de supermarkt”
Hoewel sociale angst onder jongeren een steeds groter probleem lijkt te worden, wordt er op social media openlijk over gepraat. Hoe is het om met een sociale angststoornis te leven en hoe zorgen we ervoor dat dit probleem niet nog groter wordt?
Open social media en de grappen over social anxiety slaan je om de horen. Op TikTok verschijnen er filmpjes over jongeren die het spannend vinden om een pizza te bestellen (hoe je die bel-angst overwint lees je hier) en op Instagram vind je memes over de hele nacht piekeren omdat de leraar tegen je zei: ‘Kun je wat harder praten, anders horen we je niet’.
Momenten die waarschijnlijk voor veel mensen herkenbaar zijn, maar wat als je doodsangsten uitstaat als je de pizzeria moet bellen of niet meer naar school durft door die ene opmerkingen?
Plekken vermijden
Herkenbaar, vindt Maureen Ritmeester (22). Zo lang als ze zich kan herinneren heeft ze last van sociale angsten. “Ik maak me extreem druk om de mening van anderen en ben bang om iets verkeerds te doen in sociale situaties”, vertelt Maureen. Ze is bang dat ze zichzelf voor schut zet en mensen daar vervolgens opmerkingen over maken.
“Door mijn angst vermijd ik plekken. Druktes of de stad, daar kom ik liever niet”, legt Maureen uit. “Een paar jaar geleden durfde ik zelfs geen boodschappen te doen. Ik zag vooral op tegen naar de kassa gaan. Ik was bang dat ik een fout zou maken tijdens het afrekenen en mensen daarom zouden lachen.”
Ook naar school gaan werd op een gegeven moment moeilijk voor Maureen. De angst nam de overhand, waardoor ze zichzelf vaak ziekmeldde. “Hoe langer je wegblijft, hoe hoger de drempel wordt. Op mijn zestiende raakte ik in verwachting en voelde ik me verplicht om een diploma te halen voor de toekomst van mijn kindje. Uiteindelijk ben ik geswitcht naar een thuisstudie.”
Maureen is zeker niet de enige die hier last van heeft. Volgens een onderzoek uit 2019 blijkt dat millennials en zoomers meer last hebben van sociale angsten dan andere generaties. Uit cijfers van de Gezondheidsmonitor 2020 blijkt dat 1 op de 11 jongvolwassenen in Nederland een hoog risico op een angststoornis of een depressie heeft. Dit is een toename ten opzichte van 2016, toen had 7 procent een hoog risico.
Sociale druk
Een sociale angststoornis ontstaat meestal bij kinderen tussen de 10 en de 13 jaar. Anke Klein is universitair hoofddocent ontwikkelings- en onderwijspsychologie en heeft samen met collega’s een kenniscentrum over angst en stress opgericht vanuit de Universiteit Leiden. “Angst hoort bij de ontwikkeling, maar als het zoveel impact heeft dat het je dagelijks leven belemmert, spreken we van een stoornis”, legt Anke uit.
Momenteel wordt er nog volop onderzocht waarom jongeren tegenwoordig meer last hebben van sociale angsten, maar Anke heeft wel een idee. “Ik kan me voorstellen dat jongeren tegenwoordig meer last hebben van sociale angsten door sociale druk”, vertelt ze. “De afgelopen jaren is bijvoorbeeld toetsing steeds belangrijker geworden op scholen.”
Eigenlijk is er nog helemaal niet zoveel kennis over angststoornissen bij jongeren en kinderen. Er wordt wereldwijd onderzoek naar gedaan volgens Anke. “Het zou kunnen dat je aanleg hebt voor een sociale angst. Kinderen van ouders met een angststoornis hebben 40 tot 60 procent meer kans om dezelfde klachten te krijgen. Verder is ook bekend dat traumatische ervaringen als pesten een trigger kan zijn.”
Constant de druk voelen om te presteren kan een angst dus triggeren, maar ook de pandemie deed niet veel goeds voor mensen met sociale angsten. “Angsten worden in stand gehouden door vermijding. Tijdens de pandemie zagen we dat jongeren thuisonderwijs moesten volgen. Als je zo lang niet naar school bent geweest, wordt de drempel heel hoog als je ineens wel weer moet”, zegt Anke.
Open op social media
Maureen denkt dat prestatiedruk ook een van de redenen is dat jongeren vaker last hebben van sociale angsten. “Ik denk dat vooral social media een rol speelt. Daar lijkt het alsof iedereen heel spontaan is en een fantastisch leven heeft”, vertelt ze. “Je gaat je eigen leven daarmee vergelijken, terwijl je de mindere kanten niet te zien krijgt.”
Daarom kiest Maureen ervoor om op Instagram en YouTube open te zijn over haar sociale angsten. “Heel lang dacht ik dat ik de enige was die hiermee rondliep. Ik wil anderen laten zien dat ze niet de enige zijn en dat een angststoornis meer is dan verlegen zijn.” De 22-jarige heeft verschillende therapieën gevolgd, maar ook het openlijk praten op YouTube zorgde dat haar angst afnam. “Hier open over praten voelde als een bevrijding.”
Anke is het erover eens dat open zijn over sociale angsten belangrijk is. “Hier vrij over praten en het uit de taboesfeer halen helpt”, zegt de universitair hoofddocent. Met het kenniscentrum trainen ze daarom leraren angst(stoornissen) te herkennen. “Deze jongeren trekken zich terug en vallen minder op. Zoals Maureen aangeeft wordt er vaak gedacht dat het om verlegenheid gaat, maar het is belangrijk dat je weet wanneer je aan de bel moet trekken.”
Hoe eerder je een angststoornis ontdekt, hoe beter je het kunt oplossen. “Het allerbelangrijkste is dat we beseffen dat we deze jongeren geen sociale vaardigheden hoeven te leren. Wat we moeten doen, is ze ondersteunen in hoe om te gaan met sociale situaties.”
Via Instagram enYouTube geeft Maureen regelmatig updates over haar leven en sociale angst.
Ismay Gijsen
Oud-redacteur Brandpunt+