Dit is waarom Timothée Chalamet óveral te zien is

De Chala-mania verklaard: hij is net even anders, maar niet té anders.

Op de rode loper van het Met Gala, de cover van Vogue, Esquire en TIME, in het reclameblok van de Superbowl en niet te vergeten in de films Dune, The French Dispatch en Don’t Look Up: tenzij je onder een steen hebt gelegen, zag je de acteur Timothée Chalamet en zijn glanzende donkere lokken het afgelopen jaar meer dan eens voorbij komen. 

In korte tijd groeide de 26-jarige Frans-Amerikaan uit tot een van Hollywood’s meest gewilde acteurs. Als tiener was hij al op het witte doek te zien met bijrollen in grote producties zoals de sci-fi blockbuster Interstellar, maar zijn cult-achtige sterrenstatus bereikte hij in 2017 met de vertolking van Elio in de film Call Me by Your Name. 

Inmiddels heeft Timothée (voor die film) een Oscarnominatie op zak, bestaat er een Insta-account met posts waarop zijn gezicht op geschilderde meesterwerken is gephotoshopt en liggen regisseurs aan zijn voeten. Wordt er over Timothée geschreven in de pers, dan kan je een titel vol superlatieven verwachten. Hij wordt gepresenteerd als ‘Hollywood’s hottest actor’, maar ook als ‘the moment’, ‘the internet’s boyfriend’ en ‘the new generation leader’. Voor zijn massale verheerlijking bestaat zelfs een eigen term: chalamania.


Waar komt die populariteit vandaan? Natuurlijk is er zijn onbetwistbare acteertalent, je moet tenslotte wel wat presteren wil je als twintiger worden genomineerd voor een Oscar. Maar er is meer. Volgens mediawetenschappers en cultuurcritici is het lang geleden dat een acteur in deze mate werd verafgood. En de verklaringen daarvoor reiken verder dan zijn acteerprestaties, goede coupe en strakke kaaklijn.

"Het voelt bijna als een high om kwetsbaar te zijn"

Moderne mannelijkheid

Eens in de zoveel tijd verschijnt in Hollywood iemand ten tonele die symbool komt te staan voor het verschuivende begrip van mannelijkheid in de westerse wereld. In de jaren 1950 was dat de ‘rebelse’ James Dean, in de jaren 1980 het hypermasculiene karakter Rambo, en als we kenners mogen geloven is het nu de beurt aan Timothée. Geen andere acteur zou het moderne begrip van mannelijkheid beter belichamen: sensitief, kwetsbaar en met een meer fluïde genderexpressie.

Zelf sprak Timothée over zijn perceptie van mannelijkheid in een interview met een generatiegenoot die zijn massale verheerlijking bijna evenaart: Harry Styles. Daarin zegt hij: “Je kunt zijn wat je wilt zijn. Er is geen broekmaat of t-shirt waar je in moet passen, geen gedrag, gezichtsuitdrukking of middelengebruik waaraan je moet voldoen om mannelijk te zijn. Het is opwindend, een brave new world.” In datzelfde interview benadrukt hij het belang van het tonen van emoties. “Het voelt bijna als een high om kwetsbaar te zijn.”

Wordt Timothée’s vermeende fluïde genderexpressie besproken in de media, dan is er vooral aandacht voor zijn ‘androgyne’ uiterlijk en fijnzinnige gevoel voor mode. De acteur heeft geen stylist, maar gaat voor speciale evenementen samenwerkingen aan met designers die iets custom made voor hem maken. Bekend en bejubeld zijn een fuchsia roze outfit van Stella McCartney, een glitterharnas van Louis Vuitton en een pak met knalrode bloemenprint van Alexander McQueen.

Volgens sommige journalisten zou het feit dat Timothée een cultstatus kreeg na zijn rol als de heimelijk homoseksuele Elio zelfs laten zien dat moderne mannelijkheid niet per definitie hand in hand gaat met heteroseksualiteit. In de New York Times werd in 2018 gekscherend ‘het tijdperk van de twink’ aangekondigd, met Timothée als ultieme twink: een term die vooral onder homo’s wordt gebruikt en verwijst naar een jonge, slanke, aantrekkelijke man met weinig lichaamshaar. Dat Timothée voor zover bekend alleen op vrouwen valt, zou van hem geen mindere twink maken.

Queerbaiting

Maar hoe vooruitstrevend is de persoon Timothée Chalamet écht? Volgens mediawetenschapper dr. Francesca Soband van de Universiteit van Cardiff worden hem allerlei emancipatoire eigenschappen toegekend, maar zien we in feite de verheerlijking van het bekende: een jonge, witte, cis-gender en slanke heteroman. In haar onderzoek naar de beeldvorming van de acteur stelt ze dat hij juist dankzij zijn geprivilegieerde positie de ruimte heeft om zowel op als buiten het witte doek te spelen met zijn seksualiteit en genderexpressie. Zonder daarbij last te hebben van de onderdrukking en uitsluiting waar sociale minderheden gewoonlijk wél mee te maken krijgen.

Na het uitkomen van de film Call Me by Your Name werd Timothée dan ook queerbaiting verweten door een deel van de lhbti+gemeenschap. Door een opzienbarende rol aan te nemen zou hij zichzelf bewust in de spotlights hebben gewerkt, waarbij zijn eigen seksualiteit een geliefd onderwerp van gesprek werd. Tegelijkertijd is bekend dat openlijke lhbti+ acteurs niet dezelfde kansen krijgen om gewilde hoofdrollen te spelen, ook niet als het om homoseksuele karakters gaat. Echt vooruitstrevend was het pas geweest als Timothée de rol van Elio bewust aan een lhbti+’er had afgestaan, zo luidde de kritiek.

Anders, maar niet té

Een andere eigenschap die het sterrendom van Timothée tot uitzonderlijke hoogte zou hebben doen stijgen, is zijn Franse achtergrond. Soband merkt in haar onderzoek op dat er vooral in de VS nogal wat positieve aandacht uitgaat naar zijn Franse vader, zijn Franse naam en zijn kennis van de Franse taal. Daardoor wordt hij, zo stelt de onderzoeker, geassocieerd met een zekere wereldwijsheid, sophistication en on-Amerikaanse chiqueheid. Dat Timothée zijn hele leven in de VS heeft doorgebracht, doet daar in de beleving van het publiek geen afbreuk aan.

Het valt inderdaad op dat zijn naam, en dan vooral de uitspraak ervan, gretig wordt besproken in interviews. En in de vele profielen die inmiddels over hem zijn geschreven, doemt steeds weer hetzelfde beeld op: dat van een dromerige intellectueel. Zo wordt in dit coverartikel van GQ magazine uitgebreid beschreven hoe Timothée zich regelmatig terugtrekt in zijn cabine in de bossen van Upstate New York, om er muziek te maken en literatuur te lezen.

Zijn afwijking draagt bij aan zijn 'personal brand' in plaats van het in gevaar te brengen

In hetzelfde artikel wordt Denis Villeneuve, regisseur van Dune, gevraagd waarom hij Timothée koos voor de rol van de gekwelde intergalactische prins Paul Atreides. “Hij heeft een diepe intelligentie in zijn ogen, iets dat je niet kan forceren”, is het antwoord. “Hij is briljant, intellectueel, sterk. Zijn jeugdige, haast kinderlijke uitstraling staat in contrast met zijn oude ziel.”

Volgens Soband moeten we ons afvragen of dezelfde kwaliteiten op Timothée zouden worden geprojecteerd als hij geen Frans-Amerikaan, maar een Afro-Amerikaan of Aziatische Amerikaan zou zijn. Zou zijn achtergrond dan ook als verfrissend anders worden gezien? Het eerlijke antwoord is hoogstwaarschijnlijk ‘nee’. Ook hier geldt dat zijn afwijking van de norm, in dit geval als Frans-Amerikaan, hem een zweem van anders-zijn geeft zonder daadwerkelijk tot een gemarginaliseerde groep te behoren. Zijn afwijking draagt bij aan zijn personal brand in plaats van het in gevaar te brengen. 

Om diezelfde reden werd Timothée in het verleden al eens benoemd tot ‘white boy of the month’. Een term die verwijst naar mannelijke celebs die online en masse worden geadoreerd en tegelijkertijd kritiek levert op het feit dat ze in veruit de meeste gevallen wit zijn. Want hoewel het steeds beter gesteld is met de representatie van acteurs van kleur in Hollywood-producties, blijft een vergelijkbare massale verheerlijking door fans en media meestal uit.

Hoe getalenteerd, knap of charmant je Timothée ook vindt, zijn sterrenstatus is bovenal ontzettend voorspelbaar.
____

Beeld in header: ANP.
Benieuwd naar de films waarin de acteur een glansrol speelt? NPO3 zette ze hier voor je op een rijtje.

• Deel