Gewichtsdiscriminatie in de zorg komt veel voor: klachten van dikke patiënten worden niet serieus genomen, ziektes worden te laat gediagnosticeerd of het medicijn dat wordt gegeven is: afvallen, ook als klachten niks met het overgewicht te maken hebben.

Ervaringen

3Vraagt deed voor Dikke vette leugens onderzoek onder 21.164 mensen naar de ervaringen van dikke mensen in onze maatschappij. Hieruit kwam naar voren 27% van de dikke mensen een vervelende ervaring heeft gehad bij een medisch professional. Bij mensen die zichzelf omschrijven als ‘heel dik’, was dit maar liefst 56%. Meerdere van hen zeggen dat ze van de dokter te horen kregen dat ze eerst moeten afvallen,voordat de dokter hen verder onderzoekt. Stichting Dikke Vinger, een activistische stichting voor en door dikke mensen, verzamelt verhalen van dikke patienten voor hun project ‘Dik bij de dokter’. Hoe wordt hiernaar gekeken vanuit medische professionals zelf? We spraken met een huisarts en een net afgestudeerde geneeskundestudent. (Tekst gaat door onder de video)

Huisarts

Er zijn natuurlijk ontzettend veel verschillende artsen en medisch specialisten. Lang niet iedere arts gebruikt het overgewicht van de patiënt als verklaring voor al hun klachten. Huisarts Bernard Leenstra vertelt dat hij in de praktijk veel mensen ziet die overgewicht hebben. Niet bij iedere patiënt is dit een onderwerp: ‘’Ik heb het er zeker wel eens over met mijn patiënten, maar ook niet elke keer en zelfs niet elke keer als ik vermoed dat overgewicht echt wel een rol speelt bij de klachten. Vaak weten mensen zelf echt wel dat ze overgewicht hebben en afvallen lukt niet altijd en ze willen niet gestigmatiseerd worden en dat begrijp ik. Het is een gevoelig onderwerp.’’ Toch vertelt Leenstra dat er veel artsen zijn die zeggen dat huisartsen overgewicht vaker moeten benoemen: ‘’Maar dat zijn vaak artsen die zelf geen huisarts zijn. Je bouwt als huisarts een band op met je patiënten. Bij de ene patiënt is het makkelijker dan bij de ander om het overgewicht te hebben.’’ Volgens Leenstra staat de band met de patiënt voorop. Daarnaast is hij zich ook bewust van het brede scala aan oorzaken van overgewicht. ‘’Obesitas is complex: het probleem ligt niet altijd in het voedsel en de oplossing ligt niet altijd in het aanbieden van zelfhulp oefeningen, maar een ander sociaal domein. Het aanpakken van schulden, depressie, bestaansonzekerheid. Als mensen hun psychologische basisbehoeften gefrustreerd zijn, uit zich dit ook in een ongezonde levensstijl. We moeten veel meer naar het sociale domein kijken.’’

Geneeskunde

Van dat brede scala aan oorzaken heeft Maaike Voorhoeve niet veel meegekregen tijdens haar opleiding geneeskunde. Voorhoevestudeerde vorige week af aan de Vrije Universiteit . Zij vertelt dat er in de opleiding weinig aandacht was voor dit onderwerp: ‘’Je leert dat overgewicht een risicofactor is bij heel veel ziektes, maar dat is de strekking.’’ De geneeskunde-opleiding is onderverdeeld in twee delen: de bachelor van drie jaar en de master van drie jaar, waarin je co-schappen loopt. Tijdens de co-schappen doen geneeskundestudenten praktijkervaring op bij verschillende specialismen. ‘’Tijdens de bachelor hadden we het over leefstijlwetenschappen. Het gewicht wordt dan gekoppeld aan de levensstijl. In de praktijk heb je dan zogeheten leefstijlconsults, waarin je met patiënten kijkt hoe ze gezonder kunnen leven. Hieronder vallen ook mensen die roken. Daarnaast heb je motivatie gespreksvoering, waarbij je patiënten motiveert om vanuit hunzelf bepaalde veranderingen te maken.’’ Voorhoeve kan zich niet herinneren dat er in de bachelor uitgebreider is ingegaan op de vooroordelen van dikke mensen in de zorg. ‘’Tijdens mijn co-schappen merkte ik dat er nog veel aannames worden gedaan. De focus ligt nog heel erg op 'minder eten, meer bewegen. Of er werden dingen gezegd als: Uiteindelijk komt het toch uit op minder eten he? Bij chirurgie werden mensen met overgewicht soms afgewezen voor operaties. Nu is opereren bij dikke mensen wel echt lastiger, omdat dat vet in de weg zit, maar ik merkte wel op dat er behoorlijk weinig begrip is.’’

Oplossing

Er is dus nog veel te winnen op de omgang met dit onderwerp door zorgprofessionals.  Naast tips voor dikke patiënten stelde stichting Dikke Vinger ook praktische tips, een informatiebrochure met richtlijnen en flyers op voor zorgverleners. Met tips als: ‘Bedenk dat andere factoren dan gewicht een rol spelen in de gezondheid van uw dikke patiënten' of ‘Behandel dikke patiënten voor het probleem waarvoor ze komen’. Heb je nou zelf een negatieve ervaring gehad bij een arts? Dan kun je anoniem je verhaal delen via hun site.